به گزارش خبرنگار مهر، جنگ واژه و اتفاقی ناملموس برای کودکانی است که لوح سفید روحیه آنها هنوز به زشتی و پلیدیها آلوده نشده و در برابر هر خشونتی هزاران سوال بدون پاسخ در ذهن آنها شکل میگیرد، تأثیرات ناشی از جنگ حتی تا دهها سال پس از جنگ نیز در ذهن این کودکان میماند و ذهن آنها را همواره درگیر چالشهایی میکند که چرا باید کودکی خود را زیر بار خمپاره، گلوله و صدای توپ و تانک سپری کنند و شب خود را به جای لالاییهای آرام شبانه مادر با صدای بمباران خانه همسایه به صبح برسانند.
فرشته عالمشاه، هنرمند محیطی، ویدئوآرتیست و فعال محیط زیست یکی از کودکان جنگ است، کودکی که هر هشت سال جنگ ایران و عراق را در شهر دزفول و زیر بمباران سپری کرده، او که هر روز و شب خاطرات تلخ جنگ را در ذهن خود مرور میکند آثار هنری زیادی را نیز با موضوع کودکان جنگ، محیط زیست و حقوق زنان خلق کرده است.
او که معتقد است انسان و طبیعت و جنگ و محیط زیست اجزای جدایی ناپذیر از یکدیگر هستند، در این باره میگوید: هر آنجا که جنگ باشد محیط زیست نابود میشود و انسان با طبیعتی آرام زنده و پویا است و در فضای جنگی و ناآرام ذهنی خسته و فرسوده برای انسان به جای میماند.
تصویری از کودکان جنگ زده از نگاه سفیر صلح
این هنرمند محیطی که سعی دارد در همه آثارش به عنوان سفیر صلح شرایط کودکان در هنگام وقوع جنگ را به تصویر بکشاند، در خصوص ویدئو آرت «حنابندان» که اخیراً با همکاری حوزه هنری اصفهان به نمایش گذاشته شده است، ابراز میکند: این کار را از سال ۹۰ و با توجه به خاطراتی که از دوران کودکی در ذهن داشتم، تولید کردم؛ در واقع این ویدئو چیدمان اثر واقعی است که در دوران کودکی برای من اتفاق افتاده و من آن را برای همه مردم بازخوانی کردهام.
او که بر این باور است چشمان کودکان جنگ زده همواره پرسشگر است، اظهار میکند: چشمهای کودکان جنگ حرفهای زیادی برای گفتن دارد و من برای تولید ویدئو آرت «حنابندان» از کودکان افغان که همسایه ما بودند و این ۱۰ کودک مدتها بود پدرشان را ندیده بودند، استفاده کردم، من و این کودکان زبان مشترکی در خصوص جنگ داشتیم و به خوبی در این زمینه به درک مشترک رسیدیم.
جنگ برای کودکان مرز قائل نمیشود
عالمشاه با تاکید بر اینکه جنگ برای کودکان مرز قائل نمیشود و همه به یک میزان آسیب میبینند، میافزاید: در جنگ فرقی بین کودکان افغان، سوریهای، یمنی و انگلیسی وجود ندارد و همه به یک اندازه در این اتفاق نامیمون آسیب میبینند.
او ادامه میدهد: من پایان جنگ ایران و عراق را باور نداشتم و به اندازهای دوران جنگ برای من تلخی داشت که پس از سه توانستم این موضوع را بپذیرم.
این هنرمند محیطی که خاطرات تلخ زیادی را از جنگ با خود یدک میکشد، با اشاره به یکی از این خاطرات میگوید: روزی در زمان جنگ همراه با مادر، خاله و دختر خالهام به سمت مخابرات میرفتیم که بر روی یکی از تَلها نیروهای عراقی منطقه ما را محاصره کردند و مادر و خالهام با چادرهایشان را روی ما را پوشاندند که ما چیزی را نبینیم و بعد از آنکه به خانه برگشتیم مادر و خالهام برای ما سفره حنابندان پهن کردند و با حنا روی دست، پا و بدن ما نقش و نگار زدند و این در حالی بود که دیگر خانوادهها چنین مراسمی را نداشتند و این موضوع همواره برای من سوال بود که چرا چنین مراسمی برگزار میشود اما برگزاری این مراسم در کودکی برای ما بسیار شیرین بود.
او در خصوص واقعیت چرایی برگزاری مراسم حنابندان میگوید: سال ۸۸ بود که قصد نوشتن خاطراتم را داشتم از مادرم در خصوص چرایی برگزاری این مراسم پرسیدم که با شنیدن سوال من منقلب شد و در پاسخ به سوالم گفت «ما شرایطمان مشخص نبود، همیشه این مراسم را برگزار میکردیم که چنانچه خدای ناکرده بدن ما در جنگ قطعه قطعه شد بتوانیم تشخیص هویت انجام دهیم.»
عالمشاه که همه اسباب بازیهای کودکیاش وسایل جنگی بوده است، ادامه میهد: همیشه این پرسش را ذهن داشتم که چرا خانواده ام آنجا ماندند و چرا ما چنین خاطراتی داریم، قرار است به چه هدفهایی برسیم.
ویدئو آرت هنری کامل است
در ادامه از این هنرمند در خصوص چرایی انتخاب هنر ویدئوآرت پرسیدیم، او در این ارتباط میگوید: اعتقاد دارم ویدئو آرت هنری کامل است، هنری که به خوبی میتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند و او را به دنبال خود حرکت دهد.
او اضافه میکند: هنر محیطی وابسته به طبیعت است و باید توجه داشت که در برخی از آثار هنری مربوط به طبیعت باید حرکت را نیز در هنر داشته باشیم و ازاین رو ناخودآگاه باید به سمت ویدئوآرت حرکت کنیم.
عالمشاه که تحصیلات مهندسی نرم افزار و سینما دارد برای هر اثرش مدیاهای ویژهای تولید میکند چرا که همواره توقعش از هنر بالا بوده و اعتقاد دارد در ویدئوآرت آزادی و عمل و گستردگی بیشتری دارد.
گفتنی است ویدئوچیدمان «حنابندان» از ۲۷ تا سه خرداد ماه در خیابان استانداری، گذر سعدی، گالری گلستان برای علاقمندان به این هنر به نمایش درآمده است.