امین ترفع درباره جذابیت‌های ترانزیت ریلی و جاده‌ای برای صاحبان بار جهت عبور کالا از خاک ایران گفت: طبیعی است که رغبت صاحبان بار ترانزیتی به استفاده از حمل و نقل جاده‌ای ایران است. چرا که هم در دسترس بودن این نوع حمل و نقل فراگیر است و هم بحث سوخت ارزان در ایران با اقبال صاحبان بار مواجه می‌شود.
وی افزود: البته باید در نظر داشت که مقیاس بار ریلی با بار جاده‌ای متفاوت است؛ نوع بارهای ریل پسند با بارهای جاده‌ای متفاوت است. معمولاً بارهای ریل پسند علاوه بر بزرگ مقیاس بودن، تاریخ رسیدن بار به مقصد نیز چندان مهم نیست. همچنین بارهای گران قیمت نیز به بخش ریلی داده نمی‌شود.
مدیرکل ترانزیت وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: معمولاً مواد و کالاهای فله از قبیل مواد معدنی یا محصولات کشاورزی خام از ایران ترانزیت می‌شوند ضمن اینکه به زمان تحریم نیز حساس نیست.
ترفع یادآور شد: سرعت حمل کالاهای ترانزیتی از زیرساخت‌های جاده‌ای ایران بسیار بالاست و امکان برنامه ریزی کردن برای تحویل آن از قابلیت بیشتری برخوردار است و می‌توان در زمان مشخصی به صاحب کالا آن را تحویل داد.
این مقام مسئول در وزارت راه درباره نحوه تخصیص و قیمت سوخت به کامیون‌های ترانزیتی از خاک ایران اظهار داشت: ما دو مدل تخصیص سوخت به کامیون‌های ترانزیتی در کشور داریم. در مورد نخست شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی وظیفه توزیع سوخت در مرزها به کامیون‌های ترانزیتی را برعهده دارد. در هر یک از مرزهای شرقی، غربی یا شمالی کشور با قیمت متفاوتی، سوخت را در اختیار کامیون‌ها قرار می‌دهد؛ این قیمت بستگی به نرخ گازوئیل در آن سوی مرزها دارد. مثلاً نرخ سوخت تحویلی به کامیون‌های ترانزیتی که از پاکستان یا افغانستان وارد ایران می‌شوند با کامیون‌هایی که از مرزهای آذربایجان، ترکیه و عراق وارد کشور می‌شوند متفاوت هستند.
ترفع تأکید کرد: نرخ سوخت در جایگاه‌های گازوئیل واقع در مرزهای ما معمولاً از کشورهای آن سوی مرز نسبتاً ارزان‌تر و رقابتی‌تر و از نرخ سوخت توزیع در داخل ایران گران‌تر است.
وی خاطرنشان کرد: در جایگاه‌های سوخت داخل کشور نیز برخی از کامیون‌های ترانزیتی که از خارج، وارد کشور می‌شوند، گازوئیل را با قیمت ۶۰۰ تومان دریافت می‌کنند؛ با این حال بر اساس قانون تردد وسایل نقلیه خارجی، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای می‌تواند بر اساس قیمتی که سوخت در کشورهای مقابل هست، مابه التفاوت نرخ سوخت را از کامیون داران غیر ایرانی دریافت کند.
مدیرکل ترانزیت وزارت راه گفت: به عنوان مثال وقتی ناوگان ترکیه‌ای برای سفر به ترکمنستان از خاک ایران عبور می‌کند یا ناوگان گرجستانی برای سفر به ترکیه از خاک ایران، مابه التفاوت نرخ سوخت در خاک کشور خود با ایران را در مبادی ورودی به کشور به سازمان راهداری تحت عنوان «عوارض سوخت»، پرداخت می‌کنند؛ پس از آن می‌توانند با نرخ سوخت ۶۰۰ تومان در جایگاه‌های سوخت داخل ایران، گازوئیل دریافت کنند.
وی تصریح کرد: برخی مالکان ناوگان جاده‌ای هم برای اینکه عوارض سوخت در مبادی مرزی به سازمان راهداری ندهند، باک خود را پلمب کرده و پس از عبور از خاک ایران، در خاک کشور بعدی این پلمب را باز می‌کنند. مثلاً با ترکیه این روال را داریم و مالکان کامیون‌ها می‌توانند عوارض سوخت را ندهند، ولی در مقابل اجازه سوخت گیری در ایران را ندارند و با باک پلمب شده از خاک کشورمان تردد می‌کنند.
در اتصال شبکه ریلی ایران به کشورهای همسایه مشکل داریم
ترفع یادآور شد: مجموع عوامل مذکور نشان می‌دهد تمایل صاحبان بار ترانزیتی به انتقال دادن کالاهای خود با استفاده از زیرساخت‌های جاده‌ای ما به مراتب از حمل ریلی بیشتر است؛ نکته دیگر هم این است که اگرچه در حال تکمیل اتصالات ریلی خود با همسایگان هستیم، اما به هر روی با برخی کشورها اتصال ریلی کامل نداریم.
وی بیان کرد: مثلاً اتصالات ریلی ایران و ترکیه، اتصال شبکه ریلی دو کشور محسوب نمی‌شود و اتصال ما به ریل ترکیه در دریاچه وان قطع می‌شود. همچنین با آذربایجان شاهد اتصال شبکه‌های ریلی دو کشور نیستیم و خط آهن آستارا-آستارا نیز هنوز به شبکه ملی راه آهن ایران متصل نشده است. علی رغم تفاهمی که برای ساخت راه آهن شلمچه - بصره شده، اما اتصال ریلی ایران و عراق برقرار نیست.
مقام مسئول در وزارت راه گفت: این‌عدم برقراری لینک‌های ریلی ایران با همسایگان، زمان و هزینه را برای صاحبان بار افزایش می‌دهد.
وی درباره اینکه آیا برقراری اتصال ریلی ایران با عراق از طریق خط آهن شلمچه - بصره، می‌تواند زمینه اتصال بار ایران به بندر لاذقیه (سوریه) و دریای مدیترانه را فراهم کند یا خیر؟ گفت: در گذشته خط آهن عراق و سوریه به یکدیگر متصل بودند ولی در حال حاضر این اتصال وجود ندارد.
ترفع ادامه داد: با توجه به اینکه بخشی از شبکه ریلی سوریه و عراق در مناطق جنگی این دو کشور با تروریست‌های داعش قرار داشته، از سوی گروه‌های تروریستی تخریب شده، دیگر شاهد اتصال خطوط راه آهن این دو کشور به صورت شبکه ریلی تا بنادر حاشیه مدیترانه نیستیم.
وی تأکید کرد: برای اینکه روزی مجدداً این اتصال برقرار شود یا باید بازسازی یا نوسازی کامل زیرساخت‌های ریلی عراق و سوریه صورت گیرد؛ عملاً چیزی به اسم زیرساخت وجود ندارد؛ البته در عراق وضعیت بهتر است و شبکه قدیم باقی مانده و حتی در بخش‌هایی هم این کشور در حال توسعه زیرساخت‌های ریلی و مسیرهای جدید است؛ اما در سوریه دیگر زیرساخت ریلی وجود ندارد و حتی نیاز به این داریم که در برخی مناطق از اول شروع به ساخت شبکه ریلی کنیم.
مدیرکل ترانزیت وزارت راه گفت: با ترکیه اخیراً تفاهم کرده‌ایم که زیرساخت ریلی ایران با ترکیه از نقطه جدیدی ایجاد شود؛ در صورت توسعه این زیرساخت ریلی جدید، اتصال ریلی ما از شرق به غرب و اروپا دیگر تکمیل خواهد شد و با مشکل انقطاع مسیر در دریاچه وان روبه رو نخواهیم شد؛ بخشی از بارهای جاده ابریشم با این مسیر ریلی جدید می‌تواند جذب شبکه ریلی ایران شود.
به کریدور قارس و اروپا متصل می‌شویم
وی در خصوص منطقه جدید اتصالی میان ره آهن ایران و ترکیه گفت: این نقطه در منطقه چشمه ثریا در استان آذربایجان غربی قرار دارد که به بندر قارس ترکیه و کریدور ریلی باکو - تفلیس - قارس - اروپا متصل می‌شود؛ با اتصال شبکه ریلی ایران به این کریدور، دیگر با انقطاع مسیر در دریاچه وان روبه رو نخواهیم شد و بارهای شرق دنیا (چین) می‌تواند با کریدور ریلی ایران و سپس ترکیه، یکسره و پیوسته به اروپا منتقل شود.
