بررسی‌های مخققان نشان می‌دهد که دریافت ترکیبی از واکسن‌های موجود کرونا نه تنها عوارض جانبی چندانی ندارد، بلکه می‌تواند اثربخشی و پاسخ ایمنی قوی‌تر را به دنبال داشته باشد.
یکی از بزرگترین چالش‌ها برای واکسینه کردن افراد در سطح وسیع، یکسان نبودن نوع واکسن دریافتی کرونا در دوزهای اول و دوم است و این سوال را به وجود می‌آورد که اگر شخصی دوز اول یک نوع واکسن و دوز دوم واکسن دیگری دریافت کندف چه اتفاقی می‌افتد؟
نگرانی از عواقب ناشی از دریافت چند نوع واکسن مختلف در سطح گسترده طی ماه‌های اخیر وجود داشته است. همان طور که مشخص است، واکسن‌های کرونا در بازه زمانی کوتاهی ساخته شده‌اند و هنوز اطلاعات جامعی پیرامون تاثیر آن‌ها بر یکدیگر و سایر داروها در دسترس نیست. اما تحقیقات جدید مشخص کرده است که ترکیب واکسن‌های مختلف عوارض چندانی در پی ندارد و حتی در مواردی می‌تواند به بهبود پاسخ ایمنی کمک کند.
با افزایش سویه‌های مختلف از ویروس کرونا در سطح جهان، حساسیت دولت‌ها و مردم نسبت به انواع واکسن‌ها و تاثیر آن‌ها کاهش یافته است. اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز به واکسن وجود دارد و برای جلوگیری از گسترش بیماری از هر نوع روشی استقبال می‌شود. در شرایط خاص ممکن است دولت‌ها نتوانند واکسن مشابه دوز اول را به مقدار کافی برای دوز دوم نیز فراهم کنند. در چنین حالتی استفاده از واکسن سایر برندها برای دوز دوم می‌تواند از نظر اقتصادی و لجستیک بسیار مفید باشد.
اکنون مطالعه جدید صورت گرفته در اسپانیا نشان می‌دهد که ترکیب واکسن‌ها با یک دیگر نه تنها عوارض کوتاه مدتی در پی نداشته است، بلکه می‌تواند موثر واقع شود. در پژوهشی صورت گرفته توسط موسسه سلامت کارلوس سوم در مادرید روی ۶۷۳ داوطلب، یک دوز از واکسن آسترازنکا همراه با دوز دوم از برند فایزر به افراد تزریق شده است.
نتایج حاکی از افزایش پاسخ ایمنی و بهبود مقاومت افراد پس از دریافت دوزهایی با برندهای مختلف بوده است. اگرچه خروجی پژوهش بسیار امیدوارکننده بوده است اما همچنان سوالاتی پیرامون بهبود اثر بخشی در صورت نیاز به دوز سوم و بروز عوارض جانبی هر دو واکسن با یکدیگر وجود دارد. احتمالاً پژوهش‌ها در ماه‌های آینده و پیگیری وضعیت افراد داوطلب می‌تواند شفافیت بیشتری پیرامون واکسن‌های کرونا در پی داشته باشد.
