معافیت‌های گمرکی در ماده ۱۱۹ قانون گمرکی آمده است. البته آنچه از این ماده قانونی در آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنای محاسبه بوده، بند (غ) این ماده قانونی است. بر اساس این بند، واردات ماشین‌آلات خط تولید به تشخیص وزارت صمت توسط واحدهای تولیدی، صنعتی و معدنی مجاز مشمول معافیت گمرکی می‌شوند. کالاهای موضوع این ماده مشمول محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها به استثنای محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های شرعی و قانونی نمی‌شود.
بر اساس گزارش هفت ماهه وزارت صنعت، معدن و تجارت، سه مجوز مشمول دریافت معافیت‌های گمرکی هستند: «ماشین‌آلات»، «ماشین‌آلات مستعمل» و «مواد اولیه».
در شهریورماه سال ۹۹ تعداد معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات ۲۹۸ فقره بوده است. در مهرماه این رقم به ۳۲۴ فقره رسیده است. بنابراین شاهد رشد صدور مجوز معافیت گمرکی ماشین‌آلات در ماه هفتم سال بوده‌ایم. تعداد مجوزهای صادر شده در این گروه ۷/ ۸ درصد افزایش یافته است. علاوه بر این در هفت ماه منتهی به مهر سال گذشته ۲ هزار و ۳۸۱ فقره مجوز معافیت گمرکی ماشین‌آلات صادر شده بود که در هفت ماهه امسال این تعداد به ۲ هزار و ۲۹ فقره کاهش یافت. بنابراین شاهد افت ۸/ ۱۴ درصدی تعداد مجوزهای صادر شده در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم. در شهریورماه امسال ۴۸ فقره مجوز معافیت گمرکی برای ماشین‌آلات مستعمل صادر شده است. در مهرماه امسال تعداد معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات مستعمل به ۵۲ فقره افزایش یافته است.
بنابراین تعداد معافیت‌های گمرکی در این بخش با افزایش ۳/ ۸ درصدی روبه‌رو بوده است. علاوه بر این در هفت ماه منتهی به مهرماه امسال ۲۹۳ فقره مجوز معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات مستعمل صادر شده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته ۲۹۶ فقره مجوز صادر شده بود.
بنابراین در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت یک درصدی را در صدور معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات مستعمل شاهد بوده‌ایم.
تعداد مجوزهای معافیت‌های گمرکی مواد اولیه نیز در شهریورماه امسال ۷۹ فقره بوده است. در مهرماه این تعداد به ۷۲ فقره کاهش یافته است. بنابراین تعداد معافیت‌های گمرکی مواد اولیه صادر شده در مهرماه امسال نسبت به شهریور امسال افت ۹/ ۸ درصدی را تجربه کرده است. در هفت ماه منتهی به مهرماه امسال ۴۸۲ فقره معافیت گمرکی مواد اولیه صادر شده است. حال آنکه در هفت ماه منتهی به مهرماه سال گذشته ۵۵۳ فقره مجوز در گروه مواد اولیه صادر شده است. در معافیت‌های گمرکی مواد اولیه با کاهش صدور مجوز به میزان ۸/ ۱۲ درصد در این بخش مواجه شده‌ایم.
ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی نیز در این گزارش منعکس شده است. در بخش ماشین‌آلات، ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی در شهریورماه امسال ۱۰۹ میلیون و ۸۹۰ هزار دلار بوده و در مهرماه امسال به ۱۶۸ میلیون دلار رسیده است. بنابراین در مهرماه امسال نسبت به ماه قبل (شهریور ماه) ۵۲ درصد افزایش یافته است. در هفت ماه منتهی به مهر ماه امسال ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات ۹۵۵ میلیون و ۴۷۰ هزار دلار بوده است. این در حالی است که در هفت ماه منتهی به مهرماه سال ۹۸ این رقم یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون و ۳۶۰ هزار دلار به ثبت رسیده است. بنابراین ارزش کالاهای مشمول معافیت گمرکی ماشین‌آلات در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸/ ۴۳ درصد کاهش یافته است.
ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات مستعمل در شهریور امسال ۷ میلیون و ۶۸۰ هزار دلار بوده و در مهرماه امسال به ۱۲ میلیون و ۲۶۰ هزار دلار رسیده است. بنابراین ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات مستعمل در مهرماه نسبت به شهریورماه ۶/ ۵۹ درصد افزایش یافته است. در هفت ماه منتهی به مهرماه امسال نیز ارزش این گروه کالایی ۷۵ میلیون و ۶۴۰ هزار دلار است. این در حالی است که در هفت ماه منتهی به مهرماه سال گذشته ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی ماشین‌آلات مستعمل ۶۹۰ میلیون و ۸۴۰ هزار دلار بوده است. بنابراین در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ارزش معافیت‌های این گروه کالایی ۳/ ۸ درصد افزایش داشته باشد.
شهریورماه سال ۹۹ ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی مواد اولیه ۹ میلیون و ۱۳۰ هزار دلار بوده است. در مهرماه امسال این رقم به ۵ میلیون و ۷۳۰ هزار دلار رسیده است. بنابراین در مهرماه امسال نسبت به شهریور ۹۹ شاهد افت ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی مواد اولیه بوده‌ایم. در هفت ماه منتهی به مهر سال گذشته ارزش این گروه کالایی ۵۶ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار بوده است. اما در هفت ماه منتهی به مهرماه امسال این رقم به ۵۷ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار رسیده است. بر این اساس ارزش کالاهای مشمول معافیت‌های گمرکی در هفت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹/ ۰ درصد افزایش یافته است.
