خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- پدرام حکیم*: شفافیت را مولود جامعه مطالبه گر می‌دانند هنگامی که از شفافیت به مثابه رکن اصلی شناخت مردم از برنامه‌های نامزدهای انتخابات سخن می‌گوئیم باید بدانیم که خاستگاه آن کجاست؟ به عبارت دیگر به این سوال پاسخ دهیم که در واقع شفافیت از دل چه جامعه‌ای بیرون می‌آید؟
بررسی ادوار مختلف شورای شهر استان سمنان نشان داده که دوره‌هایی که کمترین مطالبه گری از سوی مردم اصحاب رسانه و تشکل‌های مردمی صورت گرفته اتفاقاً کمترین شفافیت وجود داشته است چرا که شفافیت در قبال مطالبه مطرح می‌شود و به عبارت دیگر تجربه نشان داده کمتر نامزدها یا مسئولانی در استان سمنان هستند تا زمانی مجبور نشوند دست به شفاف سازی برنامه‌ها و اقدامات شأن نمی‌زنند.
به عبارت دیگر تا مطالبه‌گری نباشد شفافیت شکل نمی‌گیرد اما مهمترین ابزار در این نوع مطالبه گری چیست؟
راه‌های مطالبه‌گری شفافیت
احزاب یکی از بهترین راه‌های مطالبات سیاسی و اجتماعی هستند که می‌توانند شفافیت را نیز در جامعه مستولی کنند. متأسفانه احزاب کمترین تأثیرگذاری و فعالیت را در استان سمنان دارند در نتیجه این استان از بهترین شیوه مطالبه گری محروم است.
احزاب به واسطه کارکردشان و هدفی که دارند یعنی رسیدن به قدرت همیشه می‌دانند که می‌بایست مطالبه گرم و پاسخگو باشند یعنی هم بپرسند و هم پاسخ بدهند چراکه به رأی مردم برای رسیدن به قدرت نیاز دارند ماهیت حزب به قدرت رسیدن است در نتیجه تکلیف نامزدهای مطرح شده از سوی احزاب مشخص است چرا که حزب می‌داند اگر نامزد مطرح شده از سوی آنان شفافیت نداشته باشد مردم به مجموعه آن حزب بدبین می‌شوند در نتیجه احزاب معمولاً بهترین افرادشان را در کارزار انتخابات معرفی می‌کنند پس نباید نقش احزاب را در مطالبه گری و شفافیت نادیده گرفت.
سازمان‌های مردم نهاد، سندیکاها، گروه‌های همفکر سیاسی و.... دیگر رکن مطالبه گری هستند که در دوران انتخابات با دعوت از نامزدها در فضای مجازی و حقیقی در زمینه شفافیت برنامه‌های انتخاباتی مؤثر هستند.
نقش مؤثر رسانه‌ها
رسانه‌ها به مثابه رکن چهارم دموکراسی مهمترین نقش را در شفافیت و مطالبه گری دارند و متأسفانه برخی رسانه‌های استان سمنان به سه دلیل عمده این روزها به جای ارتقا شفافیت در به خطا انداختن مردم مبادرت می‌ورزند این سه دلیل شامل موارد ذیل هستند: (که البته این موارد هم خود، از نداشتن مدیریت مناسب دولتی بر رسانه‌ها نشأت می‌گیرد)
یک: مشکلات مالی و نیاز به جذب آگهی سبب می‌شود که برخی رسانه‌ها به سمت نامزدهایی بروند که بیشترین پرداختی‌ها را دارند و آنان را به عنوان اصلح معرفی می‌کنند نه آن کسی که برنامه و کارنامه بهتر و شفاف‌تری دارد.
دو: رشد فضای مجازی و گرایش گروهی از نامزدها دیگر دلیل ضعف رسانه‌های تأثیرگذار و دارای مجوز در موضوع شفافیت است زیرا فضای مجازی با ورود به مقوله تبلیغات دست رسانه‌های معتبر را بستند این روزها فضای مجازی ممنوع و از تخریب و توهین است که سبب می‌شود مردم گمراه شوند.
سه: عامل سوم اعمال نفوذ سیاسیون و افراد متمول است که می‌توانند واقعیت را وارونه جلوه دهند لیکن اگر رسانه‌ها و نشریات از لحاظ اقتصادی تأمین باشند بهترین‌راه تمایز و شناخت و برنامه‌های نامزدهای انتخاباتی محسوب می‌شوند.
اهمیت رأی به اصلح
در جامعه‌ای که مطالبه گری در آن رواج داشته باشد می‌توان شاهد ارتقا شفافیت نیز بود شفافیت در برنامه نامزدهای انتخاباتی موضوعی است که می‌تواند در زمینه انتخاب صحیح و اسلحه نامزدها دارای اهمیت باشد.
به عبارت دیگر مردم زمانی می‌توانند به افراد اصلح رأی دهند که برنامه آنها را دیده و شنیده باشند لذا تأکید بر شفافیت برای آگاهی مردم از برنامه‌های عملیاتی و مادون نامزدهای انتخاباتی است تا بتوانند پس از دوره چهار ساله تصدی‌گری در شورای شهر و روستا و حتی ریاست جمهوری مصاحبه کنند که فرد تا چه اندازه به برنامه ارائه شده از سوی خودش عمل کرده است؟
بررسی کارنامه افراد
بررسی برنامه در واقع به تنهایی کفایت نمی‌کند به عبارت دیگر شرط لازم محسوب می‌شود اما کافی نیست در نتیجه مردم باید در کنار برنامه‌های ارائه شده به کنش اجتماعی و سیاسی و کارنامه افراد تحصیلات علمی و تجربه آنها نیز نگاه داشته باشند تا بتوانند شایسته گزینی را به منصه ظهور بگذارند.
شفافیت در اعلام برنامه‌ها می‌تواند رکن اصلی مطالبه گری باشد زیرا رسانه‌ها و ارکان دیگر مطالبه گری که در بالا پیرامون آنها صحبت شد از روی همین برنامه‌ها و عملکرد افراد است که می‌بایست مطالبه گری کنند.
متأسفانه موضوع قومیت، قبیله گرایی هم ولایتی مداری و موضوعاتی از این دست در شهرها و روستاهای استان سمنان به وفور یافت می‌شود و کمتر کسی است که ریشه‌های به روستا یا منطقه‌ای که در آن قومیت حرف اول را می‌زند، نداشته باشد. در نتیجه موضوع شفافیت در برنامه‌ها به خاطر دوری از این نوع رأی دادن دارای اهمیت بسیاری است.
* خبرنگار و کنشگر اجتماعی و سیاسی
