به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، طی ماه‌های اخیر و با اجرای طرح خروج نظامیان از افغانستان توسط دولت جو بایدن، زمزمه‌هایی مبنی بر گفت وگوهای پشت پرده پنتاگون با اسلام‌آباد برای در اختیار قراردادن پایگاه نظامی و یا هوایی به آمریکایی‌ها در پاکستان با هدف نظارت بر اوضاع افغانستان پس از پایان روند خروج نیروهای ناتو و آمریکا شنیده شد.
در عین حال ۲۱ اردیبهشت امسال وزیر امور خارجه پاکستان تمام حدس و گمان‌ها درباره بررسی اختصاص پایگاه نظامی به آمریکا را رد کرد و گفت: گمانه‌زنی‌ها درباره در اختیار قرار دادن هرگونه پایگاه در پاکستان به آمریکایی‌ها پس از خروج آنان از افغانستان واقعیت ندارد.
شب گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان نیز بار دیگر در واکنش به برخی گزارش‌ها در مطبوعات درباره احتمال مشارکت جدید نظامی این کشور با آمریکا در قالب اختصاص پایگاه نظامی و یا هوایی، این ماجرا را از اساس کذب دانست.
«زاهد حفیظ چودری» تاکید کرد: اسلام‌آباد وجود هرگونه پایگاه نظامی یا هوایی ایالات متحده در خاک خود را تکذیب کرده و گمانه‌زنی‌ها در این خصوص را غیرمسئولانه می‌داند.
با وجود توجیه مقامات ارشد پاکستانی درباره ماهیت مشارکت این کشور با آمریکایی‌ها و بی‌اساس دانستن موضوع اختصاص پایگاه نظامی به نیروهای آمریکایی در آینده نزدیک، نیروهای سیاسی در پاکستان بار دیگر نگرانی خود را از تحرکات واشنگتن برای نفوذ در پاکستان با هدف دستیابی به منافع خاص ابراز داشتند.
صدای مخالفت با مشارکت نظامی و امنیتی با طرف آمریکا در پاکستان بلندتر شده و این بحث به مجلس این کشور نیز رسید، جایی که رهبران سیاسی از دولت عمران خان (به عنوان مخالف سرسخت یورش آمریکا به افغانستان و اشتباه دانستن تصمیم دولت وقت پاکستان برای پیوستن به واشنگتن در جنگ افغانستان) خواستند تا جزئیات درست درباره توافق با آمریکا برای اعطای تسهیلات ارتباط زمینی و هوایی را به نمایندگان مردم در پارلمان ارائه دهد.
پاکستانی‌ها حاضر به پرداخت قیمت سنگین مشارکت با آمریکا نیستند
گفتنی است آخرین پایگاه مورد استفاده نیروهای آمریکا در خاک پاکستان ۱۰ سال پیش با مطالبه قوی رهبران سیاسی و نظامی این کشور تخلیه شد و این اقدام در واکنش به حمله تکان دهنده نیروهای ناتو مستقر در افغانستان به مواضع نظامیان پاکستانی در نزدیکی مرز دو کشور انجام شد.
پاکستان در تیر ماه ۱۳۹۰ دستور تعطیلی پایگاه هوایی «شمسی» واقع در ایالت بلوچستان را صادر کرد و این پایگاه از وجود نیروهای آمریکایی تخلیه شد. حمله مرگبار ۲۶ نوامبر سال ۲۰۱۱ بالگردهای ناتو به پست مرزی ارتش پاکستان در نوار مرزی با افغانستان و جان باختن دستکم ۲۴ نظامی پاکستانی خشم رهبران سیاسی و نظامی این کشور را برانگیخت و در واکنش به آن اسلام‌آباد، دستور تخلیه پایگاه هوایی "شمسی" را از نیروهای آمریکایی صادر کرد.
سناتور «سراج الحق» رهبر حزب جماعت اسلامی پاکستان نسبت به توافق موجود بین این کشور با آمریکا برای ارائه مسیرهای ارتباطی هوایی و زمینی به آمریکایی‌ها ابراز نگرانی کرد و هشدار داد: دولت پاکستان نباید اشتباه ژنرال پرویز مشرف (حاکم نظامی سابق پاکستان) را تکرار کند در غیر این صورت بهای سنگین‌تری باید بپردازد.
وی افزود: تکرار اشتباه مشارکت با آمریکا یک فاجعه جدید برای پاکستانی‌ها خواهد بود زیرا ما در گذشته بهای گزافی برای پیوستن به جنگ‌های خارج از خانه و غیرمرتبط را پرداخته‌ایم.
«احسن اقبال» دبیرکل حزب مسلم لیگ نواز و عضو مجلس ملی پاکستان نیز موضوع گمانه‌ها درباره ارائه پایگاه به آمریکا را مطرح کرد و آن را نگران کننده دانست.
وی از دولت پاکستان خواست تا جزئیات کامل درخصوص سطح همکاری‌های نظامی و فنی با آمریکا را برای پارلمان و مردم بازگو کرده و از هرگونه اقدام پشت پرده برای ایجاد مشارکت جدید با واشنگتن اجتناب کند.
«خواجه سعد رفیق» وزیر سابق راه آهن پاکستان و از اعضای ارشد حزب مسلم لیگ نواز نیز بیانیه وزارت خارجه این کشور مبنی بر تکذیب ارائه پایگاه به آمریکا را ناکافی دانست و گفت: مواضع دولت اسلام‌آباد اطمینان بخش نیست و مردم پاکستان باید بدانند که چه نوع تسهیلاتی در اختیار آمریکایی‌ها از طریق مسیرهای هوایی و زمینی کشور قرار گرفته است.
گفتنی است اسلام‌آباد نگرانی تحولات پیرامون خروج نیروهای خارجی از افغانستان است و بیم آن دارد که هرگونه رفتار غیرمسئولانه آمریکا در این مرحله ممکن است تنش‌های جدید در افغانستان و همزمان در روابط پاکستان با آمریکا رخ بدهد که این تنش‌ها را می‌توان ناشی از الزامات راهبردی و تداوم سایه به اعتمادی دو کشور نسبت به یکدیگر تفسیر کرد.
با نگاهی گذرا به روابط آمریکا و پاکستان در دو دهه گذشته، متوجه خواهیم شد که بسیاری از شاخص‌های رفتاری این دو کشور ناشی از الزامات راهبردی است اما در طول این سال‌ها اسلام‌آباد همواره از رویکرد جانبدرانه واشنگتن در مبارزه با تروریسم و ناکافی دانستن اقدامات پاکستان در این مسیر شاکی بوده است.
در این قالب روابط آمریکا و پاکستان در طول جنگ سرد براساس همکاری برای مقابله با تهدید شوروی شکل گرفت و اشغال افغانستان توسط شوروی در سال ۱۹۷۹ نقطه تحولی در روابط آمریکا و پاکستان بود که باعث تعمیق بیشتر روابط دو جانبه این دو کشور شد، اما با شکست شوروی در افغانستان و خروج نیروهای آن از این کشور، فضای تعاملی ناشی از الزامات راهبردی جای خود را به روابطی عادی داده و در اکثر مواقع آمریکایی بر حسب نیاز خود برای مدیریت اوضاع افغانستان حاضر به همکاری با طرف پاکستانی شدند.
اما حوادث ۱۱ سپتامبر روابط آمریکا و پاکستان را به دست تحولات سپرد. پاکستان پس از این رویداد مجبور شد حمایت خود از طالبان را کاهش دهد. براین اساس، منافع راهبردی پاکستان و آمریکا به مرور تغییر کرد که در این مسیر می‌توان به تغییرات ناشی از دو موضوع افغانستان و هند اشاره کرد. از یک سو در سال‌های اخیر به دنبال تحولات داخلی در افغانستان و حضور نیروهای ائتلاف، بازی متفاوت پاکستان با مساله افغانستان و تغییر نگرش آمریکا نسبت به تحولات شبه قاره، توجه و تمرکز بر هند به جای پاکستان در این روابط، ایجاد تنش و شکاف جدی کرد.
سایه بی‌اعتمادی بر روابط دو کشور با وجود روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا به ریاست جوبایدن همچنان سنگینی می‌کند و شنیده‌ها حاکی از تلاش اسلام‌آباد برای متقاعد کردن واشنگتن برای توسعه روابط دوجانبه فراتر از بحث افغانستان و منافع امنیتی واشنگتن در منطقه است.
