به گزارش ایرنا، از ۴۶ نوع ماده معدنی شناخته شده در خراسان رضوی که بخش اعظم آنها به فرآوری رسیده و زمینه تولید صنعتی و اشتغالزایی را فراهم کرده است، سیلیس برای مدتها مغفول مانده بود و مشکلات و گره های فراوان بر صنعت این استان، راه فرآوری این ماده معدنی را بسته و آرزوهای سرمایه گذاران این خطه در این زمینه را بر دلشان گذاشته بود.
سیلیسیم دی اکسید یا سیلیس با فرمول شیمیایی ۲ SiO فراوان ترین ترکیب اکسیدی موجود در پوسته زمین است و به سنگ شیشه شهرت دارد و هنگامی که ناخالصی آن از یک ppm کمتر باشد به یکی از بهترین شیشه های شفاف و دارای انتقال اشعه ماوراء بنفش تبدیل می شود، خراسان رضوی از جمله استانهای غنی از نظر برخورداری از معادن سیلیس است و این ماده معدنی در تولید شیشه به کار رفته و مورد مصرف بسیاری از صنایع مرتبط دیگر قرار می‌گیرد.
سیلیس در صنایع مختلف نظیر سرامیک سازی، شیشه سازی، لعاب، ریخته گری، تولید سیلیکات سدیم و فروسیلیس، پرکننده ها، کمک ذوب، دیرگداز، ساینده ها، تصفیه مایعات و موارد شیمیایی دیگر کاربرد دارد، این ماده معدنی غنای بسیار در خراسان رضوی دارد بطوریکه معدنی از سیلیس در حوالی شهرستان تربت‌جام این استان واقع شده و ذخایر آن نیز شناخته شده بود تا اینکه به همت دولت دوازدهم مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در این باره گفت: معدن سیلیس تربت‌جام در زمینی به مساحت ۴۰۰ هکتار در ۳۰ کیلومتری غرب این شهر واقع است و مواد معدنی آن با سرمایه گذاری بخش خصوصی استخراج می شود.
محمد توکلی، ذخایر معدنی سیلیس در خراسان رضوی را حدود پنج میلیون تن ذکر کرد و افزود: سیلیس های این استان از نوع کوارتز بوده و در منطقه فریمان تا تربت‌جام وجود دارد، خلوص آن ۹۹ درصد است که پس از فرآوری به ۹۹.۹۹ درصد می رسد.
وی ادامه داد: از سیلیس در صنعت شیشه سازی استفاده می شود که سیلیس تربت‌جام به دلیل خلوص بسیار و کیفیت مناسب آن بهترین گزینه برای استفاده در صنعت شیشه سازی و رونق آن است.
تا قبل از بهره برداری از نخستین واحد فرآوری سیلیس در خراسان رضوی، صنایع مرتبط با آن در استان به رغم وجود سیلیس در منطقه از مواد اولیه وارداتی بهره می گرفتند که این موضوع موجب از بین رفتن بسیاری از فرصتهای اقتصادی شده بود.
این در حالی بود که به دلیل نبود فناوری و دانش لازم برای فرآوری سیلیس در خراسان رضوی، این ماده معدنی یا به صورت خام به خارج از کشور ارسال می‌شد یا در ریخته گری مصرف می شد و صنایع مرتبط با شیشه در استان از سیلیس وارداتی کشور بلژیک به قیمت ۱۵۰ یورو به ازای هر تن استفاده می کردند.
سرمایه گذاران بخش خصوصی وارد عمل شدند تا از خروج خام سیلیس جلوگیری کنند، به همین منظور واحد تولیدی "سیلیس فرآور جام" در شهرستان تربت‌جام با سرمایه گذاری بخش خصوصی در سال ۸۸ پروانه بهره برداری گرفت و مقدمات کار فراهم شد.
ساخت این کارخانه با سرمایه گذاری ثابت ۱۵ میلیارد و ۸۹۰ میلیون ریال و استفاده از تسهیلات بانک صنعت و معدن با زیربنای ۶ هزار مترمربع در شهرک صنعتی تربت‌جام آغاز شد، اما به دلیل اختلاف بین دستگاه اجرایی نتوانسته بود به بهره برداری برسد تا اینکه به همت استاندار وقت، "علیرضا رزم حسینی" که وزیر صنعت، معدن و تجارت کنونی دولت دوازدهم است، بعد از حدود ۱۰ سال بلاتکلیفی با همکاری دستگاه قضایی گره از مشکل این کارخانه گشوده شد.
سال گذشته بود که آهنگ بهره برداری از بزرگترین و تنهاترین کارخانه فرآوری سیلیس در تربت‌جام نواخته شد و آرزوی صنعتگران استان برای فرآوری این ماده معدنی محقق گردید و کارخانه "سیلیس فرآور جام" با حضور استاندار وقت به بهره برداری رسید.
فرماندار تربت‌جام درباره بهره برداری از کارخانه "سیلیس فرآور جام" گفت: این کارخانه در مرداد ماه سال گذشته فعالیت رسمی خود را در زمینی به مساحت پنج هکتار در شهرک صنعتی این شهرستان با حضور استاندار وقت خراسان رضوی آغاز کرد.
مرتضی حمیدی افزود: ساخت کارخانه سیلیس فرآور جام که از ۱۰ سال قبل در این شهرستان آغاز شده بود به دلیل برخی مشکلات و موانع با وقفه روبرو شده بود.
وی ادامه داد: کارخانه سیلیس فرآور جام یکی از بزرگترین و مجهزترین واحدهای تولید مواد اولیه برای صنعت شیشه سازی است که نمونه مشابه در ایران ندارد، برای ساخت و بهره‌برداری نهایی از این کارخانه افزون بر سه هزار میلیارد ریال هزینه شده و زمینه اشتغال افزون بر ۱۰۰ نفر به صورت مستقیم و ۶۵۰ نفر به صورت غیر مستقیم در این شهرستان مرزی فراهم گردیده است.
فرماندار تربت‌جام گفت: یکی از مهمترین ویژگی کارخانه سیلیس فرآور جام همجواری آن با معدن سیلیس است که در روستای "بزد" این شهرستان قرار دارد و این امر از هزینه های تمام شده تولید می‌کاهد و در اشتغالزایی جوانان منطقه نقش مهمی ایفا می کند.
به موازات بهره برداری از کارخانه سیلیس فرآور جام، صنایع شیشه سازی در خراسان رضوی نیز رونق گرفتند تا آنجا که برای نخستین بار پروانه تولید شیشه خودرو با سرمایه گذاری بخش خصوصی در این استان صادر شد و امید است صنایع مشابه دیگری نیز در راستای بهره‌وری بیشتر سیلیس در خراسان رضوی راه‌اندازی شوند.
