هر پنج دقیقه یک نفر مبتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام‌اس) تشخیص داده می‌شود و بیش از سه چهارم کشورهای جهان با مشکلاتی روبرو هستند که مانع تشخیص زودهنگام ام‌اس می‌شود. بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS) شانس ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ را افزایش نمی‌دهد، اما موارد خاص در افراد مبتلا به بیماری ام‌اس می‌تواند در پاسخ افراد به این ویروس تاثیرگذار باشد که برخی از آنها شامل سن، سایر شرایط سلامتی، نوع داروهای مصرفی برای بیماری ام‌اس، استفاده از روش‌های خاص درمانی، ابتلا به بیماری ریوی یا قلبی و عدم تحرک است. محققان اظهار کردند: درجه بالاتر ناتوانی این بیماری (مولتیپل اسکلروزیس) با افزایش ابتلا به نوع شدید بیماری و خطر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری کووید- ۱۹ مرتبط است.
موضوع روز جهانی ام‌اس برای سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، ارتباط (Connections) عنوان شده است. ارتباطات در بیماری ام‌اس، موانع اجتماعی که باعث می‌شود افراد مبتلا به بیماری ام‌اس احساس انزوای اجتماعی و تنهایی داشته باشند را به چالش می‌کشد. در سال ۲۰۰۹ روز جهانی بیماری ام‌اس توسط فدراسیون بین‌المللی این بیماری و اعضای آن ایجاد شد تا جامعه این بیماری را گردهم آورد، امسال نیز مراسم این روز با موضوع بهبود ارتباطات برای از بین‌بردن موانع اجتماعی به صورت آنلاین برگزار می‌شود.
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت سالم اطراف سیستم عصبی مرکزی حمله می‌کند. تاکنون برای بهبود بیماری ام‌اس یا جلوگیری از پیشرفت آن هیچ راهکاری ارائه نشده است. بیماری ام‌اس یا مولتیپل اسکلروزیس، نوعی بیماری عصبی است که بر روی مغز، اعصاب بینایی و نخاع تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد علائمی مانند مشکلات در تعادل، بینایی و کنترل عضلات می‌شود. علائم بیماری ام‌اس می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در حال حاضر، علت بیماری ام‌اس مشخص نیست و درمانی نیز برای آن ارائه نشده و تحقیقات در این زمینه با سرعت زیادی ادامه دارد.
آیا پیشرفت بیماری ام‌اس را می‌توان متوقف کرد؟
ام‌اس یک بیماری مادام‌العمر است. تشخیص زودهنگام مهم است، زیرا آسیب عصبی دائمی می‌تواند در مراحل اولیه بیماری ام‌اس رخ دهد. تشخیص زودهنگام به این معنی است که فرد می‌تواند در اسرع وقت درمان مناسب را آغاز کند. بیماری‌های قلبی، دیابت، بیماری‌های ریوی و افسردگی می‌توانند باعث پیشرفت سریع‌تر ام‌اس شوند. البته باید سایر مشکلات بهداشتی را در نظر داشته باشید. علائم ممکن است به تدریج پیشرفت کند و بیماری تشدید شود، اما چند تغییر ساده در سبک زندگی می‌تواند برای مدت‌طولانی به تحرک و داشتن زندگی خوب بیمار کمک کند.
طبق انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس (NMSS)، برخی از عوامل خطر در این بیماری جنسیت (احتمال ابتلا به ام‌اس در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان)، سن (تشخیص در افراد ۲۰ تا ۵۰ ساله) و ژن (اگرچه وراثتی نیست، اما در صورت ابتلا فردی در خانواده، احتمال ابتلا بیشتر خواهد بود) است.
برخی از تغییرات در زندگی که می‌تواند به کندشدن روند بیماری کمک کند شامل موارد ذیل است.
ورزش
سال‌ها پیش، پزشکان به افراد مبتلا به ام‌اس هشدار دادند که از ورزش‌کردن اجتناب کنند، زیرا بر این باور بودند که ورزش‌کردن بیماری را بدتر می‌کند، اما امروزه عکس قضیه درست است و ورزش باعث تقویت عضلاتی می‌شود که در تحرک نقش دارند. همچنین باعث کاهش خستگی، تقویت روحیه و بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به ام‌اس خواهد شد. برخی شواهد نشان می‌دهد که تمرینات قدرتی ممکن است به کاهش آسیب ام‌اس در مغز کمک کند.
رژیم غذایی سالم
به‌طورکلی، رژیم متعادل برای سلامتی مهم است، اما زمانی که فرد با بیماری طولانی‌مدت مانند ام‌اس درگیر می‌شود، باید به این موضوع توجه کند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، افراد مبتلا به بیماری ام‌اس که میوه، سبزیجات و غلات کامل زیادی مصرف می‌کنند، نسبت به افرادی که کمتر از این موادغذایی سالم استفاده می‌کنند، کمتر با علائمی مانند افسردگی و خستگی مواجه هستند. همچنین بیماران باید مصرف غذاهای فرآوری‌شده و چربی‌های حیوانی مانند گوشت قرمز و کره را محدود کنند و چربی‌های خود را از منابع سالم‌تری مانند ماهی، آجیل، آووکادو و روغن زیتون دریافت کنند. اتخاذ رژیم‌غذایی سالم می‌تواند به افراد مبتلا به ام‌اس کمک کند، زیرا چاقی ممکن است یک عامل خطر برای ابتلا به این بیماری باشد.
ویتامین دی
افرادی که سطح بالاتری از ویتامین دی (D) در خون دارند، در معرض خطر کمتری برای ابتلا به بیماری ام‌اس هستند. البته تحقیقاتی را محققان انجام می‌دهند تا دریابند که آیا سطح ویتامین D و مهار بیماری با هم ارتباط دارد یا خیر. این بیماران باید ویتامین D روزانه خود را از غذاهایی مانند ماهی‌های چرب و شیر غنی‌شده و همچنین آفتاب دریافت کنند.
خواب آرام
کمبود خواب ممکن است باعث پیشرفت بیماری ام‌اس نشود، اما ممکن است، حال فرد را بدتر کند. برخی از افراد با درد و احساس افسردگی نمی‌توانند خواب آرام داشته باشند. همچنین استفاده از دارو برای کنترل این بیماری می‌تواند خواب را برهم زند و باید با حمام گرم، موسیقی آرام‌بخش و کتاب خوب شرایط خواب آرام را فراهم کنند.
عدم مصرف سیگار
مصرف سیگار در افراد مبتلا به ام‌اس می‌تواند روند پیشرفت بیماری را تسریع کند. همچنین احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی را افزایش خواهد داد که در روند پیشرفت این بیماری نقش دارند، پس بیماران باید مصرف سیگار را ترک کنند.
واکسن
عفونت‌هایی مانند آنفلوآنزا باعث عود بیماری ام‌اس می‌شود و علائم را تشدید خواهد کرد و بیماران مبتلا به ام‌اس، باید هر پاییز برای جلوگیری از ابتلا به آنفلوآنزا واکسن تزریق کنند. پایبندی به درمان نیز در این باره اهمیت دارد.
کدام موارد علائم ام اس را بدتر می‌کند؟
برخی از موارد مانند گرما، استرس ناشی از کمبود خواب، آشفتگی عاطفی، بیماری‌ها یا اضطراب ممکن است علائم فرد بیمار را تشدید کند. تلاش برای کاهش استرس، مانند مدیتیشن نیز ممکن است به کاهش علائم کمک کند، بااین‌وجود، در بیشتر موارد، برای کاهش این خطر نمی‌توان اقدامی انجام داد.
در هفت کشور از ۱۰ کشور، افراد مبتلا به بیماری ام‌اس در دسترسی به درمان‌های اصلاح کننده بیماری با موانعی روبرو هستند و در چهار کشور از ۱۰ کشور، روش‌های درمانی برای علائم پنهان این بیماری مانند اختلال شناختی در دسترس نیست. در حال حاضر توصیه خاصی برای زنان باردار و کودکان مبتلا به ام‌اس ارائه نشده است و باید از دستورالعمل‌های سایر افراد مبتلا به این بیماری پیروی کنند.
امروزه درمان‌های بالقوه ام‌اس در حال پیشرفت بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ است و انواع مختلفی از روش‌های درمانی وجود دارد که عمدتا برای افرادی که مبتلا به انواع پیشرونده بیماری ام‌اس هستند، وجود دارد. این روش‌های درمانی تعداد و شدت حملات و فعالیت بیماری را کاهش می‌دهد.
مهم‌ترین نگرانی درباره ابتلا افراد مبتلا به بیماری ام‌اس به بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹، داروهای درمانی بیماری ام‌اس و تاثیر آن بر سیستم‌ایمنی بدن است. به تمام مبتلایان به بیماری ام‌اس توصیه می‌شود که از رهنمودهای سازمان بهداشت‌جهانی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ پیروی کنند. مراقبان و اعضای خانواده افراد مبتلا به بیماری ام‌اس باید به کاهش شانس ابتلا به بیماری و انتقال آن توجه داشته باشند. از مهم‌ترین موارد برای این بیماری دریافت واکسن، شستن مرتب دست، استفاده از ماسک و دوری از تجمعات است. همچنین افراد باید به اندازه کافی غذا، دارو و سایر وسایل را برای عدم تردد در فضای عمومی در دسترس داشته باشند.
تشخیص و درمان به موقع برای به حداقل رساندن علائم و آسیب‌های طولانی‌مدت حیاتی است. اگرچه بیماری ام‌اس یک بیماری مزمن است، اما روش‌هایی برای کنترل آن با داروها و تغییر سبک زندگی وجود دارد. هیچ روش درمانی یا پیشگیری کامل ارائه نشده است، اما رژیم‌غذایی، ورزش، داروها و تشخیص به موقع می‌تواند کمک زیادی به کاهش پیشرفت بیماری کند. اجتناب از برخی از محیط‌ها و موقعیت‌ها می‌تواند باعث کاهش تشدید بیماری شود. با توجه به این موارد، بسیاری از افراد مبتلا به ام‌اس می‌توانند زندگی خوب و رضایت‌بخشی داشته باشند.
منابع
webmd.com
ms-society.ie
multiplesclerosisnewstoday.com
awarenessdays.com
wfneurology.org
msif.org
medicalnewstoday.com
انتهای پیام
