به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از مهر، تل آجری، یکی از محوطه‌های باستانی استان فارس است که یک دهه مورد کاوش‌های باستان‌شناسی قرار گرفت و طی این کاوش‌ها آثار متعدد فرهنگی مربوط به بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ سال کشف شد و دریچه‌ای تازه به روی باستان‌شناسان و محققان و پژوهشگران در حوزه میراث فرهنگی گشود. این محوطه هم‌اکنون به یک سایت‌موزه تبدیل شده است؛ سایت‌موزه‌ای که قرار است طی آیینی با حضور علی‌اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افتتاح شود.
این محوطه باستانی معروف به تل آجری رسماً به عنوان سایت‌موزه پردیس پارسه معرفی و به فهرست جاذبه‌های تاریخی و گردشگری استان فارس اضافه خواهد شد.
محوطه باستانی تل آجری در فاصله ۳ کیلومتری شمال غرب تخت جمشید در محلی معروف به باغ فیروزی قرار گرفته و ابعاد آن ۳۰ در ۴۰ متر است.
تپه باستانی که به ارتفاع ۳ متر از سطح زمین‌های اطراف که در حریم درجه یک تخت جمشید واقع شده است. در واقع این محوطه باستانی در ۱۷ خرداد سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۵۵۳۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
به گفته علیرضا عسکری چاوردی، سرپرست ایرانی گروه کاوش‌های باستان‌شناسی تل آجری، این محوطه در نتیجه یک دهه کاوش‌های باستان‌شناسی هیئت مشترک ایرانی ـ ایتالیایی در پارسه تخت جمشید در چارچوب پروژه از (کاخ تا شهر) چشم‌اندازی نو از کهن‌ترین شهر پارسی ایران باستان گشود.
وی گفت: درواقع این افق تازه کشف دروازه شهر پارسه است ساختمانی با جهت شمال غربی جنوب شرقی اما حدود ۲۰ درجه از محور شرقی غربی انحراف دارد.
وی افزود: این بنا ابعادی برابر با ۲۹ متر در ۳۹ متر داشته و از دیوار ستبری به عرض ۱۰ متر تشکیل شده که فضای داخلی به ابعاد ۸ متر عرض و ۱۴ متر طول را احاطه شده و مسیر دسترسی به این اتاق از طریق دو راهرو وجود دارد.
عسکری با بیان اینکه با کشف کتیبه میخی بابلی و عیلامی و با توجه به کارکرد بنا مشخص شد این بنا یک دروازه یادمانی بوده است، افزود: دروازه با شکوه در مقیاس وسیع‌تری طرح دروازه معروف ایشتار حدود ۵۸۰ سال پیش از میلاد را تکرار می‌کند که پیش از ساخت تختگاه تخت جمشید در دوره یکی از دو پادشاه نخستین پارسیان بنا شده است.
او گفت: به احتمال زیاد هدف از ساخت این دروازه، نشان دادن فتح شهر بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد در دوره کوروش بوده است.
به گفته این باستان‌شناس، این بنا به طور کامل از آجر و خشت ساخته شده است و نمای سرتاسر دیوارها و آجرهای لعابدار تزیین شده له طوری که تزیین بخش پایین دیوارها دارای نقوش هندسی و گل است و آجرهای لعابدار متعدد مکشوفه از آوارهای بنا نشان می‌دهد سرتاسر سطوح دیوارها به نقوش حیوانات اسطوره‌ای گاو نر و حیوان ترکیبی موشخوشو منقوش شده است.
وی در ادامه گفت: این بنای تاریخی امکان دسترسی به یک باغ سلطنتی پردیس را فراهم می‌کرد که شامل یک کاخ بزرگ بوده و اکنون ویرانه‌های آن موجود است این دروازه یادمانی در دوره هخامنشی متروک شد، سپس بر اثر زمین‌لرزه‌ای بزرگ تخریب و در دوره‌های بعد دیوارهای آن نیز به غارت رفت.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه این دروازه با آجر و خشت بنا شده است و سرتاسر نمای آن با آجرهای لعابدار رنگی مزین بوده است، افزود: پارسه شکوهمندترین شهر ایران باستان دارای دروازه زیبا هم‌تراز با دروازه بابل بوده است این دروازه در کهن‌ترین بخش شهر در فاصله در فاصله ۳ کیلومتری غرب کاخ‌های تخت جمشید واقع است کیفیت ساخت هنری حجم ابعاد فنی و روش ساخت بنا برابر با دروازه ایشتار بابل فاخر است.
وی ادامه داد: این دروازه در مسیر کاخ‌ها و بناهای سلطنتی رخش که هر شهر در همان آغاز عصر هخامنشی بنا شده است این دستاورد بزرگ باستان‌شناسی حاصل یک دهه کاوش روشمند در یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی شهر پارسه معروف به تل آجری است به رغم تخریب شدید این محوطه باستانی کاوش‌های روشمند به کار رفته در شناسایی سازه‌های معماری و مستندنگاری دقیق یافته‌ها و یافته‌است.
سرپرست ایرانی گروه باستان‌شناسی تل آجری توضیح داد: در روند پیشرفت تکمیلی این پروژه بین‌المللی تلاش برای امکان بازدید گردشگران از دروازه پارسه به انجام رسید بدیهی است فراهم ساختن زیرساخت‌های گردشگری برای ایجاد سایت‌موزه گردشگری در شهر پارسه فرصتی مغتنم برای معرفی شهر ایرانی با رویکرد توسعه پایدار است. به گفته وی، پروژه پوشش حفاظتی سایت طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ با پشتیبانی وزارت میراث فرهنگی انجام شده است.
این پروژه محصول همکاری‌های بین‌المللی بین دو کشور ایران و ایتالیا در حوزه میراث فرهنگی و روابط علمی بین دانشگاهی برای شناخت فرهنگ است.
کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه یادشده به سرپرستی دکتر علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز و دکتر پی‌یر فرانچسکو کالری از دانشگاه بولونیا ایتالیا انجام شد.
