خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها، سکینه اسمی: منطقه ویژه اقتصادی سلماس اردیبهشت در سال ۱۳۸۲ به تصویب هیئت وزیران و در دی ماه ۱۳۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی و سپس به تأیید شورای نگهبان رسید اما با گذشت نزدیک ۱۷ هنوز اقدام قابل توجهی برای اجرایی شدن این منطق به عنوان یکی از نیازهای مهم و مطالبات اساسی مردم برای رونق اقتصادی منطقه انجام نگرفته است.
منطقه ویژه اقتصادی سلماس تنها منطقه ویژه مصوب هیئت دولت و مجلس در آذربایجان غربی است که راه انداری آن نزدیک دو دهه است به دلیل علت مشکلات اداری و قانونی و بروکراسی‌های پرپیچ و خم اداری بلاتکلیف مانده و وعده‌های هر ساله برای فعال سازی این منطقه عملی نمی‌شود.
این منطقه علاوه بر واقع شدن در آذربایجان غربی تنها استان هم مرز با سه کشور و نیز شاهراه ارتباطی ایران به اروپا علاوه بر مزیت‌های قانونی سرمایه گذاری، از زیرساخت‌های مناسبی برخوردار چون دسترسی به راه آهن بین المللی ایران و اروپا، برخورداری از شبکه گازرسانی، و دسترسی به جاده‌های بین المللی برخوردار است.
شهرستان سلماس به جهت دارا بودن ۸۸ کیلومتر مرز مشترک در فاصله ۱۲۵ کیلومتری ارومیه، ۲۰۰ کیلومتری تبریز، ۳۹ کیلومتری شهر باشقا ترکیه و ۱۴۲ کیلومتری شهر وان ترکیه واقع شده است و منطقه ویژه اقتصادی سلماس از ویژگی مهم و جغرافیایی و اقتصادی برخوردار است.
این شهرستان به دلیل ظرفیت‌های زیادی که در حوزه‌های مختلف اقتصادی دارد دروازه‌ای برای ورود به اقتصاد جهانی و فرصتی جهت گذر از اقتصاد سنتی و بسته به بازارهای بین المللی است زیرا مشوق‌های خاص این مناطق قابلیت‌های ویژه ای برای رونق تولید در این منطقه فراهم می‌کند.
به گفته کارشناسان منطقه ویژه اقتصادی سلماس با هدف پشتیبانی از فعالیت‌های اقتصادی و برقراری ارتباط تجاری بین ایران و ترکیه و تحرک در اقتصاد منطقه‌ای راه اندازی می‌شود و در سایه آن زمینه انتقال فن آوری، صادرات غیرنفتی، ایجاد اشتغال مولد و جلب و تشویق سرمایه گذاری داخلی و خارجی، صادرات، عبور خارجی (ترازیت) و انتقال کالا (ترانشیت) در منطقه فراهم می‌شود.
برای اطلاع از آخرین اقدامات در زمینه احداث منطقه ویژه اقتصادی سلماس گفتگویی با مرتضی اصغری فرماندار سلماس انجام داده‌ایم که در ذیل می‌خوانید.
* با اتمام طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی سلماس آخرین اقدامات برای ایجاد و راه اندازی آن در چه مراحلی قرار دارد؟
شهرستان سلماس دارای ظرفیت‌های بی بدیل اقتصادی است و اگر منطقه ویژه اقتصادی چند سال قبل در این شهرستان راه اندازی می‌شد، امروزه تولید در این منطقه رونق گرفته بود، در سال‌های اخیر بعد از مسائل و مشکلات پیش روی راه اندازی این منطقه اقداماتی از جمله انتخاب هیئت مدیره سازمان منطقه ویژه اقتصادی سلماس، عملیات فنس کشی و دیوارکشی این منطقه به متراژ ۵۰ هکتار اجرایی شده است.
با توجه به تدوین طرح آمایش استان آذربایجان غربی و نظر به اهمیت مناطق ویژه اقتصادی و آزاد تجاری -صنعتی به لحاظ ویژگی منطقه مذکور در ارتقای تعاملات اقتصادی کشور با اقتصاد جهانی و اینکه منطقه ویژه اقتصادی سلماس تنها ترین منطقه ویژه اقتصادی در استان به شمار می‌رود، جایگاه ویژه این منطقه در طرح آمایش استان آذربایجان غربی کاملاً لحاظ شده و اهمیت ویژه ای برای منطقه ویژه اقتصادی سلماس به عنوان محرک اقتصادی شهرستان استان و حتی کشور در این طرح در نظر گرفته شده است.
همچنین بعد از ابلاغ ایجاد این منطقه در سال ۸۹ عملیات فنس کسی و دیوار کشی به طول شش هزار متر جهت محصور کردن ۵۰ هکتار از اراضی منطقه ویژه اقتصادی انجام شده است.
از دیگر اقدامات می‌توان به تشکیل هیئت مدیره منطقه ویژه اقتصادی در راستای پیگیری اقدامات منطقه ویژه اقتصادی، اجرای زیر ساخت‌های لازم جهت تکمیل برق مورد نیاز منطقه ویژه اقتصادی، تأمین آب شرب و آب صنعتی مورد نیاز منطقه ویژه اقتصادی سلماس، طراحی و عقد قرارداد اجرای زیرساخت‌های لازم جهت تأمین گاز منطقه ویژه اقتصادی به همراه مطالعه و تدوین طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی و تصویب آن در دبیر خانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی کشور اشاره کرد.
* با گذشت نزدیک دو دهه از تصویب، تأیید و ابلاغ این منطقه عملیات اجرایی منطقه چه زمانی آغاز می‌شود؟
آغاز مرحله اجرایی منطقه ویژه اقتصادی سلماس منوط به احداث ساختمان گمرک و ساختمان منطقه ویژه اقتصادی است که با پیگیری اعتبار از محل اعتبارات شهرستان به میزان ۲.۲ میلیارد ریال جهت احداث ساختمان‌های مذکور در صورت تخصیص اعتبارات اشاره شده ابنیه ساختمان منطقه ویژه و ساختمان گمرک در سال ۱۳۹۹ عملیاتی خواهد شد.
احداث و تجهیز ساختمان گمرک و احداث و تجهیز ساختمان منطقه ویژه اقتصادی و طرح انتقال فیبر نوری و اجرای جدول کشی و آسفالت معابر منطقه ویژه اقتصادی در برنامه‌ای تکمیل منطقه ویژه اقتصادی است.
همچنین برابر برآوردهای به عمل آمده مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال جهت تکمیل و فعال سازی منطقه ویژه اقتصادی اعتبار لازم است که در صورت تأمین این اعتبار می‌توان در زمینه جذب سرمایه گذار نیز اقدام کرد.
* برای جذب سرمایه گذار در این منطقه چه اقداماتی انجام شده است؟
با توجه به تعریف ساختار مناطق ویژه اقتصادی مبنی بر اجرای منطقه ویژه اقتصادی توسط یک سرمایه گذار توانمند، لازم است قبل از اعلام فراخوان سرمایه گذار برخی زیر ساخت‌های مورد نیاز اعم از استقرار گمرک و ساختمان گمرک و ساختمان منطقه ویژه اقتصادی تأمین شود که پیگیری لازم جهت احداث ساختمان‌های مذکور صورت گرفته است.
همچنین بر اساس اعلام سازمان ایمیدرو در صورت فراخوان جذب سرمایه گذار از طریق نهادهای ذیربط استانی آمادگی دارد در یک طرح پیشنهادی در حوزه‌های هدف این سازمان (صنایع حمل و نقل، صنایع نوین، صنایع نفت و گاز و انرژی) از سوی سرمایه گذار بخش خصوصی صاحب صلاحیت که از توجیه فنی و اقتصادی برخوردار باشد در منطقه ویژه اقتصادی سرمایه گذاری مشترک انجام دهد.
در این راستا و به منظور رونق منطقه اقتصادی و شناساندن این منطقه برای صاحبان سرمایه و سرمایه گذاران بخش خصوصی داخلی و خارجی با همکاری استانداری آذربایجان غربی و مرکز سرمایه گذاری اداره کل امور اقتصادی نسبت به برگزاری سمینارهای استانی و کشوری جهت جذب سرمایه گذاری شده و دو سرمایه گذار بخش خصوصی نیز در این خصوص اعلام آمادگی کردند.
* در سال‌های اخیر مدیریت این منطقه از شرکت شهرک‌های صنعتی استان سلب و به شهرداری سلماس واگذار شده است این تغییر مدیریت چه تأثیری در روند اجرایی شدن منطقه داشته است؟
در دولت یازدهم و به تشخیص استاندار وقت به همراه استقبال شورای اسلامی و شهرداری سلماس مجری منطقه ویژه اقتصادی به شهرداری سلماس واگذار شد که موافقت شورای عالی مناطق تجاری و ویژه اقتصادی کشور و تأیید و تصویب هیئت دولت در سال ۹۴ سازمان منطقه ویژه اقتصادی سلماس از شرکت شهرک‌های صنعت استان به شهرداری سلماس تغییر یافت و تاکنون عملیات اجرایی منطقه ویژه اقتصادی توسط شهرداری سلماس صورت می‌گیرد.
هر چند روند عملیات اجرایی سلماس با تغییر مدیریت نیز تسریع نیافته اما اقدامات خوبی برای احداث این منطقه در سال‌های اخیر انجام داده‌ایم که مهمترین آن با هماهنگی انجام شده با سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان غربی بمنظور تأمین زیرساخت‌های اساسی منطقه ویژه اقتصادی سلماس مبلغ ۵۰ میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده است.
از محل همین اعتبارات قرارداد ۳۵ میلیارد ریالی عملیات اجرایی برق رسانی به این منطقه با شرکت توزیع برق آذربایجان غربی منعقد شده و امروز شاهد عملیات تیرگذاری در منطقه ویژه اقتصادی هستیم.
برای تکمیل زیرساخت‌های اساسی منطقه ویژه اقتصادی سلماس از جمله احداث ساختمان مرکزی منطقه ویژه اقتصادی، ساختمان گمرک و نیز گازرسانی به این منطقه اعتباری بالغ بر ۱۰۰ میلیارد ریال نیاز داریم.
قرارداد گازرسانی به منطقه ویژه اقتصادی سلماس نیز تنظیم شده است و امیدواریم از محل اعتبارات سال جاری بتوانیم در این خصوص نیز عقد قرارداد کرده و گازرسانی به منطقه را هم آغاز کنیم.
برای تأمین آب منطقه نیز یک حلقه چاه عمیق حفر شده است و هماهنگی‌های لازم برای تأمین آب صنعتی مورد نیاز واحدهای تولیدی نیز صورت گرفته و احداث منبع آب منطقه به زودی آغاز خواهد شد.
منطقه ویژه اقتصادی سلماس و هزار راه نرفته
شاید اقداماتی که فرماندار سلماس در خصوص منطقه ویژه اقتصادی سلماس نام برد، برای پرکردن کارنامه یک مسئول قابل قبول باشد اما بیشتر این اقدامات در حد مطالعه و وعده‌های عملی نشده است و راه اندازی، جذب سرمایه گذاری در این شهرستان نیازمند گام‌های اساسی است.
با توجه به وضعیت اقتصادی استان به دلیل نبود واحدهای اقتصادی بزرگ، مرزی بودن و آمار بالای بیکاری و وضعیت معیشتی نامناسب مردم راه اندازی این منطقه می‌تواند ضمن ایجاد هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی فرصتی برای رونق بخشی به اقتصاد رنجور استان و منطقه باشد.
منطقه ویژه اقتصادی سلماس به عنوان اصلی ترین مطالبه مردم این شهرستان حتی منطقه به واسطه قرار گرفتن در مسیر ارتباط زمینی، ریلی و هوایی دارای ویژگی‌های منحصر بفردی است که با راه اندازی و شروع به کار آن تحولات اقتصادی بزرگی در منطقه روی خواهد داد اما این تحولات درگیر غفلت و بی توجهی مسئولان دو دهه است که کلید نمی‌خورد.
منطقه ویژه اقتصادی سلماس به فرودگاه‌های خوی و ارومیه و نزدیکی به راه آهن و نزدیکی به مرزهای جلفا، بازرگان، رازی و سرو و نزدیکی به ۲ مرکز استان تبریز و ارومیه از موقعیت ویژه ای برخوردار است.
فرصت طلایی استفاده از مزیت‌های تنها منطقه ویژه اقتصادی استان سالهاست در حال هدررفت است، امید می‌رود بعد از گذشت ۱۷ سال این مزیت‌های کم نظیر مورد توجه مسئولان کشوری و استانی قرار گیرد تا بتواند گره‌ای از مشکلات اقتصادی منطقه را باز کند.
