قشر دانش آموزان که در گروه سنی حساس قرار دارند همواره تاکید متخصصان علم تغذیه بر عادات غذایی مناسب برای آنان بوده؛ زیرا در این سن تمام سلول های بدن در حال رشد و تکوین است ضمن آنکه عادات غذایی در این سنین شکل می گیرد.
اهمیت دیگر موضوع اینکه فعالیت های جسمی، فکری و مقاومت بدنی نیاز به تغذیه مناسب دارد که غذاهای فست فود نمی تواند مواد مورد نیاز دوران رشد کودکیو نوجوانی را تامین کند.
دانش آموزان تا پیش از تعطیلات کرونایی بیشتر اوقات پول جیبی خود را برای خرید انواع ساندویج ، سیب زمینی سرخ شده و پیتزا از بوفه مدارس و خارج از مدرسه هزینه می کردند و گزارش ها از حکایت دارد که این عادات سبب شده تا با وجود غذاهای متنوع مادران ، دست طلب فرزندان دانش آموز به سمت ساندویچی ها و اغذیه فروشی های اطراف دراز باشد.
فست فودها را دشمن سلامتی دانش آموزان و سایر گروه های سنی می شناسند و آمارها نشان می دهد که به سبب مصرف آنها بیش از ۴۰ درصد دانش آموزان ایرانی یا چاق هستند یا اضافه وزن دارند.
والدین و معلمان باید به این آمارنگران کننده توجه کنند زیرا مهمترین عامل آن به گرایش بیش ازحد دانش آموزان به مصرف تنقلات شور، چرب و فست فودها برمی گردد.
مخاطب اصلی جامعه دربحث تغذیه سالم کودکان هستند که امروزه به علت شیوع ویروس کرونا درخانه مانده اند وکم تحرکی و افزایش وزن آنها را تهدید می کند لذا توجه به تغذیه مناسب دانش آموزان دراین ایام ازضرورت بیشتری برخورداراست.
امروزه تغذیه به یکی ازچالش های روزانه برای خانواده ها به خصوص درخانه هایی که فرزند درگروه سنی دانش آموزی دارند، تبدیل شده است.
خانواده و تغذیه
منیژه السادات شاه چراغی ازمراقبین سلامت آموزش و پرورش ناحیه چهار کرج می گوید: کودکان و نوجوانان وعده های غذایی اصلی را درخانه و با حضوروالدین صرف می کنند لذا الگوی غذایی اصلی آنها بیشترتابع خانواده است پس باید به رژیم غذایی سالم و متنوع درخانه توجه کرد.
وی اظهارداشت: ارائه آموزش های مناسب با محوریت تغذیه سالم در راستای افزایش سلامت جسمی فرزندان درخانه و مدرسه باید مورد اهمیت بیشتری قرارگیرد تا گرایش دانش آموزان به استفاده ازغذاهای فست فود به مرورکاهش یابد.
شاه چراغی خاطرنشان کرد: فرآیند پخت غذاهای فست فود که درجامعه ما رواج دارد، مناسب نیست و به همین دلیل به خانواده ها توصیه می شود از غذاهای سنتی و بومی ایرانی استفاده کنند.
وی بیان داشت: برای پخت برخی ازغذاهای سنتی و بومی نیز از نمک و روغن های پرچرب استفاده می شود که نیاز به تغییر ساختار طبخ و آماده سازی نوع غذا دارد.
شاه چراغی ادامه داد: دانش آموزان برای این که بتوانند درکل روز درخانه فعالیت داشته باشند باید ازیک یا 2 میان وعده غذایی استفاده کنند که بهتراست به جای دادن میان وعده های شیرین و شور از خشکبار، ماست، پنیر ، میوه و تخم مرغ استفاده کرد که این مواد غذایی مغذی بوده و در تغییر عادت های غذایی فرزندان نقشموثری دارند.
این مراقب سلامت مدارس عنوان کرد: کارشناسان علوم تغذیه حد مجاز استفاده از فست فودها را حداکثر هر 2 هفته یکبار می دانند درحالی که دانش آموزان ایرانی حداقل هفته ای دوبارغذای فست فود مصرف می کنند.
وی تصریح کرد: افزایش شیوع چاقی به خصوص برای دانش آموزانی که درشرایط فعلی به علت شیوع ویروس کرونا درخانه مانده اند و تحرکی ندارند یک تهدید جدی است چراکه سلامت نسل آینده کشور را به مخاطره می اندازد.
شاه چراغی تاکید کرد: باید با آگاهی بخشی مصرف مواد غذایی مضر را کاهش داد تا ابتلا به بیماری های غیرواگیر درجامعه کاهش یابد.
تغذیه ناصحیح و کم تحرکی
مریم رستمی دیگرمراقب سلامت مدارس آموزش و پرورش البرزگفت: ترویج تغذیه ناصحیح مانند فست فودها، مصرف غذاهای سرخ کردنی و چرب، کم تحرکی و غافل شدن از ورزش از جمله تهدیدهای جدی سلامت جامعه را تشکیل می دهند که باید به آن ها توجه کرد.
این کارشناس بیان داشت: با پیشرفت فناوری تغییرات خاصی درزندگی ایجاد شد به گونه ای که حتی در تغذیه افراد هم اثرگذاشت و باعث شد که افراد به سمت غذاهایی که زودترآماده می شوند گرایش پیدا کنند درحالی که مصرف این غذا ها برای سلامتی انسان مضراست.
وی خاطرنشان کرد: کافی نبودن آموزش های تغذیه سالم، کم رنگ شدن غذاهای سنتی و محلی، پررنگ شدن تبلیغات غذاهای فست فود، کاهش مصرف روزانه سبزی و میوه درسبد غذایی خانواده، افزایش میل به نوشیدنی های گازدارو تنقلات ازجمله دلایل نامناسب تغذیه در بین کودکان و نوجوانان را تشکیل می دهد.
رستمی یادآورشد: این روزها کلاس های درس دانش آموزان درفضای مجازی تشکیل می شود و بیشتراوقات فراغتشان را با انجام بازی های رایانه ای پرمی کنند که این کم تحرکی موجب افزایش وزن آنان شده است.
وی ادامه داد: افزایش چاقمی شکمی درگروه سنی دانش آموزی نشان ازاستفاده غذاهای فست فود و یا غذاهای پرچرب دارد که باید والدین به آن توجه کنند و استفاده بی رویه ازغذاهای فست فود را برای فرزندانشان ممنوع کنند.
این مراقب سلامت عنوان کرد: مادران مهمترین نقش را درآماده کردن غذای سالم درخانه دارند پس باید به تغذیه فرزندانشان با هدف افزایش سلامت جسمی و حتی رشد تحصیلی آنها اهمیت ویژه ای دهند تا تغذیه سالم درجامعه ترویج داده شود.
رستمی گفت: برخی از مراکز عرضه فست فودها به دلیل دستیابی به سود بیشتر از مواد غذایی بی کیفیت همراه با رنگ و لعاب های جذاب استفاده می کنند تا مشتری حذب کنند که این موضوع مهم را باید به دانش آموزان تذکر دهیم.
وی تاکید کرد: مادران مدیرکانون خانواده ایرانی هستند که باید به عوامل تهدیدها و آسیب های کانون خانواده از جمله سلامت غذایی توجه کنند تا فرهنگ تغذیه سالم جایگزین غذاهای آماده و فست فودها شود.
پیشگیری ازآسیب های تغذیه ای
رییس اداره بهداشت وسلامت آموزش و پرورش استان البرز در این زمینه گفت: برخی از والدین حتی در این وضعیت کرونایی که مدارس تعطیل است درمورد تغذیه فرزندان خود نگران هستند چون تمایل آنها به غذای فست فود و تنقلات بیشتر است.
رضا طارمی افزود: برای پیشگیری از آسیب های تغذیه ای دانش آموزان در دوران کرونایی لازم است والدین به نکاتی چون اصلاح ساعت خواب یعنی داشتن خواب مناسب ، گنجاندن نان، غلات، گوشت، تخم مرغ، شیر، لبنیات، سبزیجات و انواع میوه در برنامه غذایی روزانه توجه کنند.
وی؛ استفاده از نان های سبوس دارو برنج، خوردن هفته ای پنج تا هفت عدد تخم مرغ، شیر و لبنیات کم چرب، سالاد، ۲ تا پنج واحد میوه برای میان وعده، پرهیز ازغذاهای پرچرب، کم کردن مصرف فست فودها و شکر و قندهای ساده و استفاده از گردو ، و جویدن آرام ن غذا را از دیگر نکاتی عنوان کرد که والدین باید به آن توجه کنند.
وی مصرف عسل، توت خشک، خرما، کشمش و مویز، حذف نکردن وعده های غذایی، استفاده از میان وعده، به حداقل رساندن استفاده از تبلت و گوشی همراه ، ورزش کردن روزانه، آفتاب گرفتن و دمنوش ها با طعم های مختلف را برای حفظ سلامت دانش آموزان ضروری دانست.
طارمی ادامه داد: تغذیه سالم یکی ازراههای مهم برای مبارزه با بیماری هاست که برای پیشگیری ازجمله بیماری کووید ۱۹ باید به تغذیه خانواده توجه خاص کرد.
وی تصریح کرد: اززمان شیوع ویروس کرونا تا کنون مراقبین سلامت و سفیران سلامت مدارس البرزمحتواهای آموزشی مختلفی درزمینه تغذیه، سلامت و دعوت به مشارکت جویی دانش آموزان و والدین برای مبارزه با بیماری کووید ۱۹ و راههای پیشگیری از آن ازجمله در قالب پوستر، پیام های کوتاه، فیلم، شعرو داستان تهیه کردند.
خودمراقبتی
کارشناس مسوول سلامت نوجوانان و مدارس معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی البرز ضمن تاکید بر رعایت پروتکل های بهداشتی در شرایط کرونایی به خانواده ها توصیه کرد که تغذیه فرزندان خود را جدی بگیرند .
دکتر سهیلا هادیان افزود: شستشوی مرتب دست ها ، تحرک و داشتن تغذیه سالم مهمترین اقدام برای سالم ماندن کودکان و نوجوانان از ابتلا به بیماری ها است.
سبک زندگی سالم تغذیه ای
متخصص تغذیه البرزی گفت: همه می دانیم که پیشگیری بر درمان اولویت دارد و تغذیه سالم نیز شاه کلید مقابله و کاهش ابتلا به ویروس کرونا است پس باید سبک زندگی سالم تغذیه ای را رعایت کرد و به آن اهمیت داد.
دکتر محمد رضا اسپرورین گفت: سبک زندگی سالم که در برگیرنده خواب کافی و تغذیه سالم است در این شرایط کرونایی از اهمیت بالایی برخوردار است و باید باتقویت سیستم بدن و رعایت الزامات بهداشتی در برابر این ویروس آزاردهنده ایستادگی کرد.
وی بیان داشت: نوشیدن آب و مایعات، مکمل ها و ویتامین ها، مصرف سوپ و حتی آش های محلی که حاوی حبوبات و پروبیوتیک است علاوه براینکه می تواند مواد سمی را ازبدن خارج کند موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود
وی تصریح کرد: استفاده از ویتامین ها، ریزمغذی های روی و سلنیوم در افزایش و تقویت سیستم ایمنی بدن در برابربیماری ها از جمله ویروس کرونا در کنار استفاده ازماسک و رعایت فاصله گذاری اجتماعی بسیار موثراست.
وی به نقش مهم صبحانه دریادگیری بهتر مطالب درسی دانش آموزان اشاره کرد و یادآورشد: خوردن صبحانه کامل، به بهبود وضعیت آموزشی دانش آموزان درپایه های مختلف تحصیلی کمک می کند و سطح یادگیری را افزایش داده و ازخستگی زودرس آنان هنگام یادگیری مطالب درسی نیز جلوگیری می کند.
وی گفت: بهتراست برای صبحانه دانش آموزان از عسل،خامه، عدسی، تخم مرغ آب پز و یا آب پرتقال طبیعی استفاده کرد.
متخصص تغذیه البرزی تاکید کرد: والدین اجازه مصرف دائمی غذاهای فست فود را به فرزندانشان به دلیل درخطرافتادن سلامت آنها ندهند.
طرح کوچ و مشاوره تغذیه ای
مدیرکل آموزش و پرورش البرز هم در این زمینه اظهارداشت: در هفته بزرگداشت تربیت بدنی و ورزش، طرح کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان دراین استان با نام طرح ملی کوچ اجرایی شد.
دکتر سالار قاسمی خاطرنشان کرد: ما در عرصه تعلیم و تربیت، مکلفیم در هرشرایطی از جمله وضعیت فعلی شیوع ویروس کرونا در جامعه ازسلامت دانش آموزان حفاظت کنیم.
وی بیان داشت: برای تحقق سند تحول بنیادین ودستیابی به تعلیم و تربیت تمام ساحتی، باید درسایه آموزه‌های آن، با اجرای طرح هایی چون کنترل وزن و چاقی دانش آموزان با نام " کوچ " در ایام کرونایی به سلامت جسم دانش آموزان توجه داشته باشیم.
وی یادآورشد: امروزه شیوع ویروس کرونا، رواج زندگی ماشینی، آپارتمان‌نشینی و گسترش بهره‌برداری از فناوری‌های نوین،کودکان و نوجوانان را به یکجانشینی و بهره برداری از فعالیت‌های فراغتی توام با سکون سوق داده است.
وی تصریح کرد: آموزش و پرورش البرز با بهره گیری ازتوان مربیان و معلمان مجرب و توانمند درس تربیت بدنی در تلاش است تا با نوآوری و توجه به ویژگی‌های سنی دانش آموزان، مجموعه‌ای از طرح‌های ورزشی را در کنار طرح های ملی در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به مرحله اجرا درآورد.
قاسمی ادامه داد: دراین وضعیت کرونایی درحوزه ورزش دانش آموزی از روش های نوین درفضای مجازی برای ترغیب دانش آموزان به ورزش درخانه، تقویت روحیه نشاط و سلامت تغذیه ای آنان استفاده می کنیم تا دغدغه های اولیا دراین زمینه کاهش یابد.
وی افزود: ازدانش آموزان و والدین دردوره های مختلف تحصیلی می‌خواهم که با انجام روزانه نرمش و فعالیت های ورزشی مناسب درفضای خانه و رعایت اصول تغذیه ، زمینه سلامت، شادابی، توانمندی و مهارت‌های خویش را ارتقا بخشند.
مدیرکل آموزش و پرورش البرزتاکید کرد: دراین شرایط خاص کرونایی از والدین انتظار می رود همانند گذشته، بادغدغه ی داشتن فرزندانی بااخلاق،سالم،بانشاط،ماهر،جمع‌گرا مسئولیت‌پذیر، وظیفه‌شناس و خودباور، حمایت لازم را از شرکت فرزندان خویش در برنامه‌های سلامت بخش و نشاط‌آفرین تربیت‌بدنی از جمله طرح کنترل وزن و چاقی دانش آموزان را به عمل‌آورند و از مراقبین سلامت مدارس نیز برای تغذیه فرزندانشان مشاوره بگیرند.
استان البرز ۴۷۰ هزار دانش آموز دارد.
