خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرهاد همتی: ژاپن و آمریکا اخیراً توافق کردند تا مذاکره در مورد تعیین نهایی سهم ژاپن از هزینه های استقرار نیروهای آمریکایی در این کشور را تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی به تعویق بیندازند. تعویق مذاکرات نظامی آمریکا و ژاپن در شرایطی است که توافق فعلی که هر پنج سال یک بار مورد مذاکره قرار می گیرد در ماه مارس ۲۰۲۱ (اسفند ۱۳۹۹) منقضی می شود اما علل تعویق مذاکرات نظامی آمریکا و ژاپن چیست و اساساً پیامد اختلاف نظرهای واشنگتن و توکیو چه می تواند باشد؟
درباره دلایل تعویق مذاکرات نظامی آمریکاو ژپن می توان به چند نکته اشاره کرد:
از زمان روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید، دولت آمریکا خواستار افزایش پرداخت هزینه های توکیو برای ادامه حضور نظامیان آمریکایی شده است و به نوشته نشریه لس‌آنجلس تایمز، اقدامات ترامپ در تضاد با حمایت شدیدی است که دولت او در «استراتژی‌های امنیت ملی و دفاع ملی» خود به متحدین این کشور وعده داده است نکته اول اینکه در ماههای اخیر مقامات نظامی دو کشور برای رسیدن به توافق جدید چند دور گفتگوهایی ر ا برگزار کردند اما در نهایت نتوانستند در مورد تقسیم هزینه حضور نظامیان آمریکایی در ژاپن به توافق برسند.
نکته بعدی اینکه در حال حاضر حدود ۵۴ هزار نظامی آمریکایی در چارچوب همکاری‌های امنیتی در خاک ژاپن مستقر هستند. بر اساس پیمان امنیتی ژاپن و آمریکا که در سال ۱۹۶۰ میلادی به امضا رسید و به نوعی اساس اتحاد دو کشور پس از جنگ جهانی دوم را تشکیل می‌دهد، نظامیان آمریکایی مستقر در ژاپن وظیفه دارند به شرایط احتمالی منطقه پاسخ دهند و همچنین به این کشور در برابر حمله مسلحانه کمک کنند.
اما سومین نکته اینکه ژاپن سالانه نزدیک به ۲۰۰ میلیارد یِن (۱.۹ میلیارد دلار) به آمریکا پرداخت می کند که این پرداخت شامل هزینه های ساخت پایگاه و همچنین هزینه های مربوط به جابجایی تمرینات آموزشی در خارج از مناطق پرجمعیت است. از زمان روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید، دولت آمریکا خواستار افزایش پرداخت هزینه های توکیو برای ادامه حضور نظامیان آمریکایی شده است و به نوشته نشریه لس‌آنجلس تایمز، اقدامات ترامپ در تضاد با حمایت شدیدی است که دولت او در «استراتژی‌های امنیت ملی و دفاع ملی» خود به متحدین این کشور وعده داده است.
افزون بر این، دولت ژاپن به طور موقت تصمیم گرفت تا حدود یک میلیارد و ۹۴۰ میلیون دلار از لایحه بودجه سال ۲۰۲۱ را به هزینه استقرار این نیروها اختصاص دهد این مبلغ تقریباً معادل مبلغ اختصاص یافته امسال است اما واشنگتن از توکیو درخواست کرده است تا هزینه بیشتری را تقبل کند، موضوعی که با انتقاد دولتمردان توکیو نیز مواجه شده و به همین دلیل برغم چند دور مذاکرات نظامی دوطرف درباره تقسیم هزینه حضور نظامیان آمریکایی در ژاپن این گفتگوها به نتیجه نرسید و تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی به تعویق افتاد.
نکته بعدی اینکه، تعویق مذاکرات نظامی آمریکا و ژاپن به این معنی است که در دور جدید مذاکرات، ترامپ به عنوان عامل اختلاف انگیز میان آمریکا و ژاپن دیگر در کاخ سفید نیست و در واقع بایدن مستاجر جدید کاخ سفید خواهد بود. برخی ناظران سیاسی معتقدند که «جو بایدن» رییس جمهور جدید آمریکا، فشار خود را به توکیو در مورد افزایش هزینه ها کاهش می دهد زیرا او بیشتر به دنبال همکاری با متحدانش در شرق آسیا است. از منظر این کارشناسان، ادامه رویکرد یک طرفه آمریکا از سئول و توکیو برای افزایش هزینه های حضور آمریکا در منطقه، می تواند به شکاف و مسیر جدایی ژاپن و کره جنوبی با امریکا منجر شود. برخی ناظران سیاسی معتقدند که «جو بایدن» رییس جمهور جدید آمریکا، فشار خود را به توکیو در مورد افزایش هزینه ها کاهش می دهد زیرا او بیشتر به دنبال همکاری با متحدانش در شرق آسیا است
و نکته آخر اینکه از آنجایی که ژاپن قصد دارد پیش نویس بودجه اولیه خود برای سال مالی ۲۰۲۱ را تا پایان دسامبر (۱۱ دی ۱۳۹۹) به پایان برساند، آمریکا و ژاپن ممکن است به جای توافق ۵ ساله معمول، یک قرارداد یک ساله امضا کنند. آن هم در شرایطی که در کاخ سفید شاهد خروج مرد دیوانه از کاخ سفید و ورود بایدن به عنوان مستاجر جدید کاخ سفید خواهیم بود.
در مجموع باید گفت مذاکرات درباره تقسیم هزینه‌ها همیشه بحث‌برانگیز بوده است اما شرایط کنونی بسیار نگران‌کننده است. دولت آمریکا خواسته‌های بیش از اندازه‌ای دارد که می‌تواند موجب شکاف میان آمریکا و متحدین شرقی اش شود. افزون بر این، شکست در مذاکرات می‌تواند منجر به خروج برخی از نیروهای واشنگتن از منطقه شود. رسانه‌های کره جنوبی گزارش داده‌اند که دولت واشنگتن تهدید به انجام چنین اقدامی کرده است اگر چه این گزارش از سوی پنتاگون رد شده است. آنچه مسلم است اینکه کاهش تعداد نظامیان آمریکایی پیش از کاهش میزان تهدید هسته‌ای و موشکی کره شمالی نشانه ضعف خواهد بود، همچنین این امر پکن را به آرزوی خود، یعنی کاهش نفوذ آمریکا در منطقه خواهد رساند.
