به گزارش ایرنا، با وجود اینکه بیش از یک سده از تلاش ملت ایران برای اثرگذاری در تعیین سرنوشت و کنشگری سیاسی می‌گذرد و انتخابات و مشق مردم‌سالاری در کشور هنوز نوپاست، اما نمی‌توان اثر تغییر خط و مشی‌های مدیریتی در قالب فرآیند انتخابات را نادیده گرفت.
انتخابات یکی از ابزارهای مهم سیاسی و نماد مردم‌سالاری در نظام جمهوری اسلامی ایران در طول ۴۲ سال گذشته از انقلاب بوده که نقش مهمی در جلب مشارکت حداکثری و برگزیده شدن شخصیت‌های اصلح در راس امور اجرایی و تقنینی کشور داشته است.
چند هفته مانده به انتخابات سرنوشت‌ساز ۱۴۰۰ نیز تلاش دوباره نامزدها و هواداران آنها برای جلب نظر مردم آغاز شده است و افراد تلاش دارند تا از هر فرصتی برای عرضه گفتمان و دیدگاه خود استفاده کنند که البته برآیند شرایط نشان می‌دهد در این زمینه راه دشواری پیش‌رو دارند.
برخی تلاش معاندان برای دلسردی و ناامیدی رای‌دهندگان و تشدید فشار تحریم‌های خارجی را از عوامل شکل نگرفتن فضای انتخاباتی جدی تا کنون می‌دانند و در مقابل عده‌ای دیگر با اشاره به تغییر فضای جامعه و سبک زندگی مردم، فعالیت در فضای مجازی و بر بستر شبکه‌های اجتماعی را یادآور شده و از این تحلیل به عنوان اشتباه محاسباتی دشمن یاد می‌کنند.
اگرچه به دلیل مسائلی از جمله شیوع ویروس کرونا، دشواری رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی برای مدت طولانی در ستادهای تبلیغاتی و نبود امکان سفر استانی برای نامزدها فضای این روزها مانند انتخابات دوره‌های پیشین نیست اما فعالیت ستادهای تبلیغاتی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا به تدریج در حال رونق گرفتن است.
جمعی از شهروندان چنین فضایی را برای گفت و گو و مفاهمه نیروهای سیاسی و اجتماعی در راستای رسیدن به درکی مشترک از شرایط کنونی و الزامات آینده کشور مغتنم شمرده و به بیان مطالبات و انتظارات از نامزدهای انتخاباتی پرداختند.
ضرورت‌های مشارکت در انتخابات
با توجه به شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موجود انتخابات پیش‌رو از اهمیت ویژه‌ای در داخل کشور و سطح بین المللی برخوردار بوده و با وجود تلاش‌های همه جانبه برای کم‌رنگ کردن حضور واجدان شرایط در پای صندوق‌های رای‌گیری، نگاه‌ها همچنان به آرایش سیاسی نامزدها و نتیجه انتخابات دوخته شده است.
یکی از دانشجویان در مورد ضرورت مشارکت در انتخابات پیش‌رو گفت: با توجه به اینکه انسان موجودی اجتماعی است، نظام‌های سیاسی گوناگونی (انتخابی یا انتصابی) در جهان وجود دارد اما نظام سیاسی ایران از نوع جمهوری اسلامی و مفهوم آن، استفاده از آرای عمومی در نظام اجرایی کشور است.
سوینج عزیزی در گفت و گو با ایرنا افزود: بنا بر این شرایط، حضور حداکثری مردم ضامن تداوم و تقویت جمهوریت نظام است؛ در این میان نیز برخی از واجدان شرایط رای اولی‌ها و جوانان هستند که مشارکت و انتخاب آگاهانه این گروه می‌تواند در نتیجه انتخابات اثرگذار باشد.
وی بیان کرد: چنان که از دوران کودکی می‌آموزند، هیچ دستی به تنهایی صدا ندارد و همگان باید با همکاری امور را پیش برده و به تکلیف خود در زمینه انتخابات در قالب حقوق شهروندی که دارند، به نحو احسن عمل کنند.
دبیر انجمن علمی روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل با تاکید بر ضرورت مشارکت حداکثری، اضافه کرد: طبیعی است اگر فرد منتخب حائز رای اکثریت باشد، از پشتوانه مردمی بیشتری برخوردار خواهد بود که در سیاست‌گذاری‌های اجرایی کلان کشور می‌تواند بسیار اثرگذار باشد.
وی با اشاره به اینکه ریل‌گذاری اجرایی کشور از سوی قویه مجریه و لوکوموتیوران رئیس جمهوری منتخب است، تاکید کرد: اگر فرد منتخب فارغ از جناح‌های سیاسی موجود در کشور بیاندیشد، فراجناحی عمل نموده، به شایسته‌سالاری تکیه کند و در چینش هیات دولت از افراد کاردان بهره بگیرد، مسیر کشور از شرایط نامناسب کنونی رو به پیشرفت خواهد رفت.
دانشجویی دیگر در این زمینه گفت: پس از همراهی مردم با قیام اسلامی امام راحل و پایان دوران ستم شاهی، انتخابات به عنوان میزان و معیار حق حاکمیت ملت بر سرنوشت خویش مورد توجه بنیان‌گذاران و دست‌اندرکاران نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
آرش کریمی افزود: انتخابات در ایران اسلامی از سال ۱۳۵۸ تا کنون با وجود همه فراز و نشیب‌های جنگ داخلی و خارجی هیچگاه فراموش نشد، مورد غفلت قرار نگرفت و اینک در ۴۰ سال دوم انقلاب این انتظار وجود دارد که مردم نسبت به چنین موضوع با اهمیتی بی‌تفاوت نباشند.
وی یادآور شد: تلاش مردم برای به دست آوردن حق حاکمیت و تعیین سرنوشت البته موضوع جدیدی نیست و پیشینه موضوع دست‌کم به دوران مبارزات مشروطه‌خواهان بازمی‌گردد و انقلاب اسلامی نیز در واقع ثمره آن سال‌ها مقاومت و مداومت بود.
این دانشجو اضافه کرد: اگرچه شرایط امروز کشور و مردم با ایران گذشته قابل مقایسه نیست، اما بیشتر کارشناسان، فعالان و کنشگران سیاسی دلسوز نیز فکر می‌کنم بر این باور باشند که فاصله گرفتن مردم با صندوق‌های رای به صلاح کشور نیست و در صورت تداوم، موجب تضعیف وجهه جمهوریت نظام خواهد شد.
وی بیان کرد: چنان که در اسناد انقلاب نیز موجود است، امام خمینی (ره) از همان اوایل پیروزی نهضت در برابر انحراف‌های احتمالی با قدرت ایستادند و بر مفهوم جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد تاکید داشتند و اکنون همه افرادی که خود را میراث‌دار آن مسیر می‌دانند باید پیروی از الگوی امام راحل را مد نظر قرار دهند.
شهروندی دیگر نیز اظهار کرد: برخلاف آن چیزی که در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی در قالب بزرگنمایی مشکلات مدیریتی، ایجاد فضای ناامیدی و دلسردی مردم از صندوق رای با عنوان خوراک خبری و تبلیغاتی به خورد مخاطب می‌دهند، مشارکت در انتخابات مهم و در سرنوشت تک تک اعضای جامعه اثرگذار است.
یلدا دانشی افزود: ممکن است برخی از سر کم اطلاعی دچار سردرگمی شوند، اما این انتظار از رسانه‌ها و نخبگان جامعه وجود دارد که به جای شعارهای پوچ، جهت‌گیری‌های سیاسی و تفسیرهای مغرضانه با ارایه اطلاعات درست و تحلیل‌های واقع‌بینانه در این زمینه وارد عمل شوند.
وی بیان کرد: شایسته بود در زمینه تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی بهتر عمل می‌شد تا برخی دلخوری و کدورت‌ها به وجود نیاید اما به هر روی با توجه به شناختی که از ساخت قدرت در کشور وجود دارد، در عرصه فعالیت سیاسی افراد و گروه‌ها باید خود را برای هر سناریویی آماده کنند و براساس آن وارد کنش شوند.
این شهروند اضافه کرد: به هر روی تجربه برگزاری انتخابات در دوره‌های گذشته نیز نشان می‌دهد که ممکن است گروهی به فرد یا جریان خاصی گرایش داشته باشند اما در نهایت نه گرایش آنها که میزان مشارکت و رای اکثریت مردم در نتیجه نهایی و روند امور اجرایی کشور تاثیر گذاشته و در این دوره نیز چنین خواهد بود.
معیارهای انتخاب درست و مطالبات
اگرچه انتخاب کردن و انتخاب شدن بر اساس قانون اساسی جزو حقوق همه شهروندان ایرانی به شمار می‌رود و افراد در این زمینه آزاد گذاشته شده‌اند، اما چنان که همه کارشناسان امر تاکید دارند و همچنین برآیند نظام‌های سیاسی مستقر در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که در نهایت هر سیستمی با ملاک‌ها و معیارهایی مشخص نسبت به برگزاری انتخابات اقدام می‌کند و به بازیگرانش اجازه کنش می‌دهد.
در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس قوانین مادر و موضوعه، در مجموع شرایط عمومی برای مشارکت در انتخابات به عنوان نامزد یا رای دهنده مشخص شده است اما در نهایت معیارها و شاخص‌ها قطعی نیست و با توجه به شرایط جاری می‌تواند متغیر باشد.
یکی از دانشجویان در پاسخ به پرسشی در زمینه معیارهای انتخاب اصلح و مطالبات از نامزدها گفت: اصلح فردی صادق و رو راست، پاک دست، به دور از هیاهوهای سیاسی و به فکر دغدغه‌های مردم است.
عزیزی تشریح کرد: اعتقاد به قانون اساسی، ساده زیستی، دوری از باندبازی، داشتن تقوای الهی و سیاسی جزو شروط اساسی است که باید مردم پیش از انتخاب اصلح مد نظر قرار دهند و بر مبنای آن نسبت به شرکت در انتخابات اقدام کنند.
وی در ادامه نیز حل معضلات اقتصادی و اشتغال، رسیدگی به مشکلات زیست محیطی، کاهش تنش‌های خارجی، توجه به نخبگان و رفع مساله ازدواج جوانان را از جمله مطالبات از رئیس جمهوری جدید عنوان کرد.
دانشجویی دیگر نیز میزان صداقت کاری، شفافیت مالی، استفاده از کارشناسان و نخبگان در سیستم مدیریتی، فرافکنی یا مسئولیت‌پذیری در برابر وضع موجود و تلاش برای اصلاح آن را از دیگر شاخص‌ها برای رسیدن به گزینه مناسب از بین نامزدهای تایید صلاحیت شده عنوان کرد.
کریمی اضافه کرد: برخی به بهانه تبلیغات و ایجاد شور انتخاباتی چنان در موسوم تبلیغ صحبت می‌کنند، شعار می‌دهند و موضع می‌گیرند یا عملکرد دیگران را زیر سوال می‌برند که گویی پیش‌تر هیچ نقشی یا سمتی در ارکان مختلف اداره کشور نداشته‌اند.
وی تصریح کرد: شرایط کنونی خوب یا بد، حاصل جمع عملکرد همه افراد و دولت‌ها به شمار می‌رود و اما در نهایت جامعه به فردی می‌تواند اعتماد کند که پیش از هر شعار و برنامه‌ای در مرحله نخست وظیفه‌شناس و مسئولیت‌پذیر باشد.
یک شهروند نیز در این زمینه اظهار کرد: علاوه بر ویژگی‌هایی که در قانون مورد اشاره قرار گرفته است، فرد اصلح باید دارای توانمندی، تجربه، دانش و ابزارهای مناسب در راستای رسیدگی و رفع مشکلات موجود در کشور باشد.
دانشی افزود: سوای آمارها و باورهای مسئولان امر در بطن جامعه مسائل اقتصادی، زنان، محیط زیست، کاهش سرعت توسعه و بی‌برنامگی در امور اجرایی بیش از هر چیز به چشم می‌خورد و انتظار می‌رفت دست‌کم افرادی برای نامزدی انتخابات ورود کنند که ضمن آشنایی با مشکلات، برای رفع آنها برنامه مدون داشته باشند.
وی بیان کرد: در حال حاضر نامزدها تنها به شعارهای بی‌پشتوانه و کلی‌گویی برای سوار شدن بر موج احساسات رای‌دهندگان متمرکز هستند و بسیاری از مطالبی که مانند افزایش غیرمنطقی یارانه‌های نقدی عنوان می‌شود، با توجه به ظرفیت و توان کنونی کشور فاقد پشتوانه و ظرفیت عملیاتی است.
این شهروند گفت: انتظار می‌رود نامزدهای انتخاباتی دست‌کم نسبت به مطالعه و اجرای قانون پایبند باشند، برنامه‌های خود را با سندهای بالادستی مورد تایید نظام از جمله سندهای چشم‌انداز توسعه ابلاغی مقام معظم رهبری هماهنگ کنند و راه حل خود را برای تحقق افق‌های تعیین شده ارایه نمایند.
سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، میان دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری و ششمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار می‌شود.
