در یک سالی که از شیوع ویروس کرونا در شهر ووهان می‌گذرد، رسانه‌های دولتی و وابسته به دولت چین تلاش کرده‌اند که در منشاء آن تشکیک کنند و تقصیر را گردن دیگران بیاندازند. برای مثال، رسانه‌های دولتی مانند روزنامه گلوبال تایمز می‌گویند که «بررسی‌هایشان» نشان می‌دهد که این ویروس شاید از طریق زنجیره واردات مواد غذایی یخی به این شهر رسیده باشد.
به گزارش بی بی سی، رسانه‌ها در عین حال مرتبا تلاش کرده‌اند که با گزارش ناقص تحقیقات علمی درباره منشاء ویروس این ایده را جا بیاندازند که ویروس حتی در اواسط سپتامبر ۲۰۱۹ نیز در ایتالیا مشاهده شده بود.
نحوه برخورد چین با شیوع کووید-۱۹ و اطلاعاتی که در ابتدای کار در این زمینه منتشر کرده بود مورد انتقاد سنگین ایالات متحده و دیگر کشور‌های غربی قرار گرفته است.
زنجیره واردات یخی
نخستین گزارش رسانه‌های دولتی درباره وجود ویروس در زنجیره واردات یخی به ماه ژوئن برمی‌گردد و به بازاری در پکن مربوط می‌شود که در آن ماهی آزاد وارداتی می‌فروشند.
در چند ماه بعد، رسانه‌های دولتی چین پیوسته غذا‌های یخی وارداتی را مقصر شیوع محلی ویروس کرونا معروفی می‌کردند.
روزنامه گلوبال تایمز با ارجاع به دفتر بازرگانی ووهان گفت که «استیک وارداتی از استرالیا، گیلاس وارداتی از شیلی و غذا‌های دریایی وارداتی از اکوادور» پیش از سال ۲۰۱۹ در شهر وجود داشته است.
پکن در حال حاضر درگیر اختلافات تجاری و برخی مسائل دوجانبه با استرالیا است که در سال ۲۰۱۹ بیش از ۷ میلیارد دلار محصولات غذایی به چین صادر کرد.
همچنین شبکه تلویزیون جهانی چین (سی‌جی‌تی‌ان) که متعلق به دولت است و اغلب گزارش‌هایی درباره کشف ویروس کرونا روی بسته‌بندی مواد غذایی وارداتی توسط مقامات محلی پخش می‌کند گفت که ورود محصولات غذایی تولیدکنندگانی که تست کرونای کالاهایشان مثبت شده باشد شاید تا ۴ هفته ممنوع شود.
در عین حال، این شبکه و دیگر رسانه‌های انگلیسی‌زبان به شکلی گسترده پژوهش موسسه ملی سرطان میلان را پوشش خبری دادند و گفتند که «نشان می‌دهد کووید-۱۹ احتمالا از سپتامبر ۲۰۱۹ در ایتالیا وجود داشته است، حداقل سه ماه پیش از اولین گزارش شیوع آن در شهر ووهان».
این نخستین باری نیست که سعی می‌شود روایت جدیدی از منشاء این ویروس ارائه شود. پیش از آن نیز مقامات چینی مدعی شده بودند که این ویروس شاید توسط ارتش آمریکا به ووهان آورده شده باشد.
فرهنگستان علوم چین در پژوهشی مدعی شده بود که منشاء این ویروس شبه‌قاره هند بوده است، اما گزارش این پژوهش از ژورنال علمی «لنست» کنار گذاشته شد.
ارائه نادرست مطالعات و پژوهش‌ها
رسانه‌های چینی در عین حال با گزارش گزینشی نظرات الکساندر ککول، ویروس‌شناس آلمانی، اینگونه نشان دادند که منشاء ویروس کرونای جدید ایتالیا بوده است.
آقای ککول در کتابی که تحت عنوان «قطب‌نمای کرونا» منتشر کرده است می‌گوید فراگیرترین نوع ویروس کرونا از شمال ایتالیا آمده است، اما هیچ دلیلی برای تردید در نقش ووهان به عنوان نقطه صفر این همه‌گیری وجود ندارد.
اما رسانه‌های چینی در گزارش خود روی نکته اول تمرکز کردند و نکته دوم را نادیده گرفتند.
سی‌جی‌تی‌ان گزارش کرد که «۹۹.۵ درصد ویروسی که همه‌گیر شده است ریشه در شمال ایتالیا دارد، نه ووهان.» در ادامه این روایت توسط رسانه‌های دولتی چین، مراکز دیپلماتیک این کشور و کاربران چینی توییتر پخش شد.
رسانه‌های چینی در عین حال مصاحبه آقای ککول با شبکه تلویزیونی «زد‌دی‌اف» را پخش کردند که ظاهرا گزارش‌های خودشان را تایید می‌کرد، اما برخی موضوعات کلیدی از آن حذف شده بود.
آقای ککول، اما با رد گزارش رسانه‌های چینی از یافته‌هایش می‌گوید «تبلیغات محض» است.
رسانه‌های چینی در عین حال هیچ اشاره‌ای به ادعای آقای ککول مبنی بر مخالفت پکن با حضور تیم تحقیقاتی سازمان بهداشت جهانی برای بررسی منشاء این همه‌گیری نکردند.
ترویج اطلاعات غلط توسط دیپلمات‌ها
کنسولگری چین در سیدنی و سفارت این کشور در مانیل - دو مرکز دیپلماتیکی که نقشی مهم در ترویج نظریات مختلف مبنی بر منشاء احتمالی ویروس کرونا در خارج از چین داشته‌اند - هر دو کلیپ ۳۵ ثانیه‌ای سی‌جی‌تی‌ان از مصاحبه آقای ککول را که با زیرنویس انگلیسی همراه بود ری‌توییت کردند.
آقای ککول در کلیپ سی‌جی‌تی‌ان می‌گوید «ویروسی که در سراسر دنیا پخش شده است از شمال ایتالیا آمده است. همه‌گیری جهانی اساسا از ووهان شروع نشد. » اما این کلیپ هیچ اشاره‌ای به سخنان او درباره منشاء این ویروس در ووهان نمی‌کند.
ژا لی‌یو، سرکنسول چین در کلکته که بسیار در توییتر فعال است و مرتب از غرب انتقاد می‌کند، بدون اشاره به آقای ککول گفته‌هایش را به روایت تاییدنشده دیگری پیوند زد که آزمایشگاهی در ایالات متحده را محل ساخت این ویروس معرفی می‌کند.
او روز اول دسامبر به زبان انگلیسی در توییتر نوشت «این ویروس در شمال ایتالیا جهش یافته است و در دسامبر ۲۰۱۹ در ایالات متحده پیدا شد و چند هفته پیش از نخستین موارد ابتلا در چین داشت در سراسر دنیا پخش می‌شد. ایالات متحده شاهد بدترین برخورد با این ویروس در بین کشور‌ها بوده است و هنوز معلوم نیست که در فورت دتریک چه اتفاقی افتاده بود.»
