به گزارش ایرنا، هر چند که پیشه اغلب مردم دشت ورامین از دیرباز تا کنون، کشاورزی و دامداری است، ولی حرکت همراه با بصیرت مردم این دیار در قیام خونین ۱۵ خرداد ثابت کرد، این مردم با شناخت، بصیرت و حضور به هنگام، بسیار جلوتر از روشنفکران آن زمان حرکت کرده‌اند و به فرموده امام راحل، با انقلاب اول خود، زمینه فروپاشی رژیم ستم‌شاهی را فراهم کردند.
هر چند که شهادت مظلومانه و تدفین غریبانه شهدای ۱۵ خرداد در گورستان مسکرآباد تهران و عدم برپایی مجالس ترحیم برای شهدای این حادثه، هنوز هم پس از ۵۸ سال قلب بازماندگان شهدا را به درد می‌آورد، ولی رستگاری آنان همین بس که امام راحل به یاد شهدای این قیام، ۱۵ خرداد را تا ابد عزای عمومی اعلام کرد تا همگان به ارزش حرکت شهدای کفن پوش این روز پی ببرند.
یکی از مهمترین عوامل ظهور این نهضت اصلاحات ارضی بود، وقوع اصلاحات ارضی در سال ۱۳۴۰ که با هدف تأمین منافع آمریکایی ها و جلوگیری از گسترش کمونیسم صورت گرفت با مخالفت علنی علما و مراجع تقلید مواجه شدو موجب رویارویی روحانیت با دستگاه حاکم شد.
پس از رحلت آیت الله بروجردی، رژیم پهلوی احساس می کرد مانع اصلی اجرای اصلاحات مورد نظرش از میان رفته و به راحتی می تواند به خواسته های خویش جامه عمل بپوشاند ولی با درایت مراجع و به ویژه امام خمینی (ره) مخالفت ها شدت بیشتری به خود گرفت.
تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی یکی دیگر از عوامل پیدایش قیام ۱۵ خرداد بود.
در مهرماه سال ۴۱رژیم شاه در راستای حذف تدریجی اسلام و ژشت آزادی اجتماعی، لایجه انجمن های ایالتی و ولایتی را تصویب کرد که این لایه سه اصل داشت که قید اسلام از شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان حذف شود، به زنان حق رأی داده می شد و در مراسم سوگند نمایندگان در انجمن و مجلس به جای سوگند به قرآن، به کتاب آسمانی سوگند یاد می شد.
هدف از این لایحه در اصل جدا کردن دین از سیاست وحرکت در جهت سکولاریزه کردن کامل نظام به سبک غربی ها بود.
موضع گیری علمای قم به ویژه امام خمینی(ره) و عقب نشینی نظام طاغوت از اجرای آن، قدرت و نقوذ روحانیت و مرجعیت را ثابت کرد.
انقلاب سفید دیگر عامل شکل گیری نهضت ۱۵ خرداد بود، در دیماه سال ۴۱ شاه شش اصل را در قالب انقلاب سفید که از جمله آن اصلاحات ارضی و لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی بود را مطرح کرد و مردم را برای شرکت در رفراندوم و رأس دادن به این شش اصل دعوت کرد.
هدف شاه این بود که با اجرای این اصول اقتدار خود را به رخ روحانیت ومراجع تقلید کشیده و مهمتر این که بتوانداصلاحات و خواسته های آمریکایی ها را در ایران اجرا نماید.
امام خمینی(ره) با مشاهده این تحرکات همواره به افشاگری دست می زد و رژیم که تاب و تحمل خود در مقابله با امام راحل را از کف داده بوددر نیمه شب ۱۵ خرداد سال ۴۲ همزمان با شب ۱۲ محرم سربازان مسلح خود را برای محاصره منزل امام و دستگیری ایشان راهی قم نمود و دستگیری حضرت امام سرآغاز شکل گیری نهضت ۱۵ خرداد سال ۴۲ گردید.
در اصل پس از قیام خونین ۱۵ خرداد سال ۴۲ برای نخستین بار صحبت تغییر نظام سلطنتی در ایران به میان آمد.
در جریان قیام خونین ۱۵ خرداد مردم دشت ورامین هفت نفر از جوانان این دیار به نام های سید مرتضی طباطبایی رفیعی، عزت الله رجبی، امیر هوشنگ معصومشاهی، جعفر عرب مقصودی، مسیب مهابادی، ابوالقاسم اردستانی و حسن خانی از شهروندان ورامین به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
