همواره یکی از راه های تبلیغات موثر در انتخابات های ریاست جمهوری مناظره ها بوده‌اند، مناظره هایی که اولین سری آن بین نامزدهای انتخاباتی در سال ۱۳۸۸ برگزار شد؛ امروز قرار است اولین قسمت مناظرات انتخاباتی ۱۴۰۰ به صورت زنده پخش شود، به همین دلیل گفت و گو مشروحی با رضا پور حسین مجری مناظرات انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ داشتیم.
رضا پورحسین مجری مناظرات انتخابات سال ۸۸ درباره مناظرات انتخابات آن سال گفت: مناظره‌های سال ۸۸ به دو دلیل اهمیت پیدا کرد، یکی آنکه اولین مناظره در سطح نامزدهای ریاست جمهوری بود، دیگر آنکه شرایط اجتماعی سیاسی جامعه ایران به گونه‌ای بود که رویارویی فکری کاندیداها با هم دیدنی بود.
وی افزود: البته قبلاً مناظره‌ها درسطح نمایندگان کاندیداها برگزار شده بود، اما مناظره بین کاندیداها برای اولین بار در سال ۸۸ برگزار شد.
مجری مناظرات انتخابات سال ۸۸ با اشاره به پشت صحنه این مناظرات اظهار کرد: پس از مناظره‌ها کاندیداها سریعاً استودیو را ترک می‌کردند، تنها پس از مناظره میرحسین موسوی و محمود احمدی نژاد یک درگیری لفظی کوتاه بین این دو نفر اتفاق افتاد که البته زود تمام شد، قصد دارم محتوای این بگو مگوها را در کتابم بنویسم مورد دیگری در کل مناظرات سراغ ندارم.
پورحسین ادامه داد: قبل از مناظره بین کاندیداها قرعه کشی با حضور نمایندگان آن ها صورت می‌گرفت؛ این قرعه کشی جای نشستن افراد و شروع کننده بحث را مشخص می‌کرد، کسی که نفر اول صحبت می‌کرد سمت راست مجری می‌نشست و نفر بعدی تمام کننده بود؛ در نظر نامزدها نتیجه قرعه کشی خیلی مهم بود، البته من به آن‌ها حق می‌دهم، زیرا شروع کننده بحث می‌تواند زمین بازی را تعریف کند و دیگری را وادار کند در زمین نفر اول بازی کند در چند مورد این موضوع اتفاق افتاد یعنی نوع بحث شروع کننده تاثیر اساسی در روند مناظره گذاشت و نفر دوم به انفعال کشیده می‌شد.
وی با اشاره به شرایط سخت مناظرات سال ۸۸ بیان کرد: وقتی عزت‌الله ضرغامی رئیس آن روزهای رسانه ملی با من صحبت کرد پیش بینی می‌کردم که شرایط سختی را پیش رو دارم، اما تا اینقدر را نه؛ شرایطی که به دلیل دو قطبی شدن جامعه اتفاق افتاده بود، این گفت‌وگوها را سخت‌تر می‌کرد، واقعاً فضای مناظرات سخت و بسیار حساس بود.
مجری مناظرات انتخابات ۸۸ سخت‌ترین مناظره را مناظره‌های احمدی‌نژاد دانست و تاکید کرد: سخت‌ترین مناظره ها، مناظره احمدی نژاد-موسوی، احمدی نژاد-کروبی و موسوی-کروبی بود؛ به نظرم اجرای من به دلیل اینکه مطابق با آیین نامه بود به خوبی صورت گرفت در این گفت‌وگوها کاندیداها در بیان خود آزاد بودند و مجری لازم نبود در بحث‌ها شرکت کند، چون ممکن بود دخالت مجری در روند بحث اختلال ایجاد کند؛ مجری علاوه بر تنظیم زمان صحبت کاندیداها تنها جایی که می‌توانست دخالت کند درباره نامزدهای غایب بود که طبق قانون باید تذکر می‌دادم و در مناظرات سال ۸۸ یک مورد اتفاق افتاد؛ البته منطق هم اقتضا می‌کند که دو نفر درباره هم و اندیشه‌های هم صحبت کنند و درباره نامزد غایب صحبتی نشود. این آیین نامه قبل از مناظره‌ها به نامزدها اطلاع داده شده بود.
پورحسین درباره نگارش کتاب خاطراتی با محوریت مناظرات سال ۸۸ گفت: انشالله در ۱۴۰۱ کتاب خود را منتشر می‌کنم، البته شرح گفت و گوها قبلا منتشر شده است، اما قصد من تحلیل رفتار کاندیداها در قبل و حین مناظره هاست این تحلیل ناظر به روانشناسی اجتماعی است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ریشه حوادث سال ۸۸ را می‌توان در مناظره‌های تلویزیونی نامزدها جستجو کردب ادامه داد: مناظره‌های سال ۸۸ تاثیر کمی در مسائل پس از انتخابات داشت، یادمان باشد که جامعه سیاسی ما قبل از مناظره‌ها به اندازه زیادی ملتهب شده بود، اتفاقاً تاثیر شرایط بیرونی بر مناظره‌ها بیشتر بود.
مجری مناظرات انتخابات ۸۸ ادامه داد: تلویزیون در مناظره‌های سال ۸۸ و ۹۲ و ۹۶ بهترین اقدام‌ها را انجام داده است، تلویزیون بهترین شکل را برای طرح آرا و اندیشه و برنامه‌های نامزدها فراهم ساخته اما نامزدها به خوبی از این فضا استفاده نکرده اند و بیشتر فضاهای هیجانی را دنبال کرده اند تا بحث های فکری ومنطقی.
پورحسین رجال سیاسی ایرانی را اهل گفت و گو دانست و اظهار کرد: هوش سیاسی اجتماعی سیاسیون ما در حدی است که می‌توانند با هم بحث کنند، اما دو اشکال وجود دارد یا بهتر است بگویم دو مانع برای مناظره‌های مطلوب وجود دارد، یکی عدم رعایت آداب مناظره و گفت و گو و دوم دخالت هیجان در بحث‌های فکری سیاسی و اجتماعی؛ من فکر می‌کنم سیاسیون آداب تضارب افکار را می‌دانند اما عمل نمی‌کنند، چرا؟ چون مناظره‌ها فراوانی کمی دارد؛ نباید مناظره‌های جدی در جامعه حداقلی باشد. فضای گفت وگوهای جدید را باید گسترش داد و تعداد آن‌ها هم باید زیاد شود وقتی تعداد مناظره‌ها در سطح سیاسیون و درباره موضوعات مختلف افزایش یابد فکر می‌کنم هیجان‌های ناشی از بحث کاهش می‌یابد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این پتانسیل وجود دارد که مناظره‌هایی به سبک مناظره‌های انتخاباتی آمریکا نظیر مناظره بایدن و ترامپ برگزار شود؟ گفت: پیشنهاد شما پیشنهاد خوبی است و قبلاً هم پیشنهاد شده است، نمی‌دانم چرا عملی نشده. این شکل حتماً لازم نیست که هر چهار سال اتفاق بیفتد؛ این مدل را در طول سال هم می‌توان اجرا کرد، من فکر می‌کنم مناظره کاندیداها در حضور طرفداران خود به شور و هیجان مثبت و نشاط سیاسی اجتماعی جامعه کمک خواهد کرد البته می‌دانید، که برگزاری چنین فضایی بسیار سخت است و به راحتی نمی‌توان آن را مدیریت نمود، اما برای جامعه ما لازم است البته این شکل در کشورهای دیگر به دلیل قوی بودن تحزب عملی می‌شود به همین دلیل اجرای آن در کشور ما سخت است.
مجری مناظرات انتخاباتی سال ۸۸ با اشاره به تفاوت مناظرات سال‌های ۹۲، ۹۶ با ۸۸،گفت: چون تعداد کاندیداها در سال ۹۲ و ۹۶ زیاد بود طبیعتا نمی‌توان با این تعداد مناظره یک به یک برگزار کرد، وقتی نامزدها نمی توانند یک به یک با هم طرف شوند وقت زیادی برای به چالش کشیدن همدیگر ندارند، به همین دلیل مناظره‌های سال ۹۲ و ۹۶ شور و هیجان مناظره سال ۸۸ را نداشت.
پورحسین درباره مناظرات انتخاباتی پیش رو بیان کرد: قطعاً تلویزیون فضای خوبی را برای مناظره نامزدها فراهم خواهد ساخت، اما پیشنهاد می‌کنم چند برنامه درباره آداب مناظره در تلویزیون پخش شود؛ می‌توان در این برنامه‌ها نظرات و انتظارات مردم را از چگونگی مناظره‌ها مطرح کرد.
وی افزود: با توجه به شرایط اجتماعی سیاسی شخصیت مستقل و تجربه همچنان مرتضی حیدری را برای اجرای مناظره‌ها بهترین گزینه می‌دانم.
۲۳۲۳
