حجت الاسلام جلال نوری‌کاخکی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: قرآن یک نظام حقوقی و نگرش راهبردی عقلانی و معرفتی برای هدایت و ارشاد جامعه بشریت دارد. راهبرد قرآن فراتر از راهبرد همه کتاب های تاریخ بشریت و از کتاب‌های مهمی چون مثنوی مولانا، دیوان حافظ و آثار سعدی و همه کتاب‌های ادبی و مکاتب علمی فلسفی و اندیشه ورزی دنیا فراتر است.
وی افزود: در مورد انتخابات با این موضوع مواجه هستیم که آیا انتخابات که سرنوشت جامعه و نظام اسلامی، معیشت، اقتصاد، فرهنگ و امنیت جامعه با آن گره خورده از سنخ حوزه نظام حقوقی و علمی و عقلانی یا از سنخ احساسات و عواطف و مسائل ادب و فرهنگ و هنر است؟ وقتی توجه می کنیم، می بینیم از آنجا که انتخابات با سرنوشت افراد جامعه ارتباط دارد و با مسائلی مانند فقر، بیکاری، معیشت، اقتصاد، اشتغال و سایر مسائل مرتبط است، یک حوزه عقلانی معرفتی مطرح است. چون جایی نیست که بخواهیم احساسی تصمیم بگیریم.
انتخابات یک راهبرد عقلانی و معرفتی دارد
این کارشناس رسانه افزود: بر همین اساس از آنجا که قرآن کریم نقش هدایتی دارد و راهبردهای عقلانی معرفتی را با نظام حقوقی و انسجام علمی و معرفتی برای هدایت جامعه بشری بیان می‌کند، اگر بپذیریم انتخابات یک موضوع عقلانی معرفتی است، راهبرد انتخابات نیز باید عقلانی و معرفتی باشد نه این که مانند حوزه فیلم و سینما، هنر، ادبیات و موسیقی یک امر احساسی و عاطفی باشد.
با توجه به اینکه چند دهه از انقلاب اسلامی ایران گذشته و می‌خواهیم نظام ما به تکامل برسد و انصافاً در ابعاد مختلف با وجود دشمنی ها و عنادها و مسائل مختلف، چشم‌انداز روشنی پیش روی نظام اسلامی است و تلاش های زیادی صورت گرفته، هنوز در یک حوزه نتوانستیم به جمع‌بندی و تکلیف روشن برسیم و آن عرصه انتخابات است.
نوری ادامه داد: انتخابات موضوعی نیست که از اکنون یا شش ماه قبل به طرح آن بپردازیم؛ بلکه این موضوع باید بین اندیشمندان، متفکران و گروه‌های مردم‌نهاد و احزاب شکل بگیرد؛ البته نه آن احزابی که از وزارت کشور اجازه فعالیت می گیرند بلکه احزاب در کل به معنای اینکه گروهی که با هدایت و راهنمایی مجلس شورای اسلامی در چارچوب قانون اساسی بتواند فعالیت کند.
وی افزود: اگر این چارچوب ها شکل می گرفت یعنی احزاب شناسنامه دار در چارچوب نظام قانونی در چند مدل مختلف از اداره جامعه فعالیت می کردند و مرامنامه آنها به عنوان یک منشور یا اساسنامه یا سند حزبی منتشر می‌شد و مجلس به آن رای می‌داد، در آن صورت یک عقبه فکری در جامعه یعنی چند نهاد دانشگاهی، علمی حوزوی شامل اندیشمندان، ادبا و فرهیختگان در هر حزبی شکل می‌گرفت. یعنی قرائت ها و سلایق مختلف برای اداره جامعه در این چند مدل به وجود می آمد.
نوری اضافه کرد: در چنین وضعیتی شاهد انتخاباتی بودیم که هر کس به خود اجازه نمی داد چند ماه قبل از برگزاری، به توصیه برخی افراد خود را به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی کند. بلکه یک حزب با چند سال تلاش و برنامه ریزی برای یک فرد نامزد انتخاباتی معرفی می‌کرد و کسی که می خواهد رئیس جمهور شود باید از دو سال قبل برنامه ریزی کند تا بتواند دقیقاً با اطلاعات و ابعاد مختلف به همراه یک گروه حزبی به جلب اعتماد روشن و جذابی برای انتخابات بپردازد.
شرایط نامزد در یک انتخابات عقلانی و معرفتی
وی تاکید کرد: رئیس جمهور کسی است که چند نفر و چند اتاق فکر پشت سر او مطالعه و برنامه‌ریزی کرده باشند تا بتواند سرنوشت کشور را به دست بگیرد؛ اما اینکه افرادی با سلیقه‌های مختلف و بدون شناسنامه و نگرش حزبی یا به صورت مستقل، سه ماه یا حتی چند روز قبل از انتخابات تصمیم به حضور می‌گیرند، چنین وضعیتی برازنده سند چشم انداز و قانون توسعه برنامه کشور نیست و به همین جهت باید روی این موضوع باید بیشتر تفکر و تدبر کنیم و اگر شناسنامه کاری کشور در این مسیر حرکت می‌کرد، امروز شاهد یک انتخابات عقلانی و معرفتی بیشتری بودیم.
آنچه در انتخابات کشور داغ است، آسیب ها و عارضه هایی است که همواره نظام انتخاباتی کشور را تهدید می کند که این آسیب ها باید شناسایی شود و در قالب طرحی به رئیس‌جمهوری جدید داده شود یا به عنوان یک لایحه وارد مجلس شورای اسلامی شود و نظام انتخاباتی کشور را اصلاح کند.
وی با اشاره به حضور برخی افراد پیر و جوان برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری گفت: کمیت عقلانی برای ما ملاک نیست بلکه کمیت توده ای مطرح است و اینجا جای تامل دارد. یعنی باید توده‌ها عقلانیت عده ای را انتخاب کنند و اگر در عشیره ای زندگی می‌کنند، از بین خود نماینده ای را انتخاب کرده و نمایندگان گروه ها و بخش های مختلف در انتخابات تأثیر بگذارند.
نوری افزود: اگر این انتخابات در دو قالب شکل بگیرد. یعنی یکی این که توده مردم چه می خواهند و دوم جهت گیری نخبگانی و گروه های اجتماعی چگونه باشد، در نهایت باعث می شود انتخابات توسط مردم صورت بگیرد و مقداری به سمت عقلانیت و نظام حقوقی منسجم و مدونی هدایت شود. اگر چنین رئیس جمهوری آمد، دیگر یک فرد نیست بلکه یک سیستم حاکم است و اگر اشکالی پیش بیاید، مردم می فهمند این سیستم ناکارآمد است نه اینکه فردی مطلبی را مطرح کند و ما چند سال راضی یا ناراضی باشیم و در نهایت نمی دانیم مسئولیت آن را به گردن چه کسی بیندازیم.
وی ادامه داد: وقتی یک کارمند در حوزه اداری اشتباه می کند، به‌راحتی مواخذه می‌شود ولی در ریاست جمهوری اگر اشتباهی صورت بگیرد، نمی‌دانیم چگونه می توان جلوی اشتباه او را گرفت. چه لزومی دارد هرکسی اجازه داشته باشد ثبت نام کند. اگر بخواهید کارمند معمولی یک اداره شوید باید مدارکی همچون مدرک تحصیلی و کارت پایان خدمت را ارائه دهید تا اگر صلاحیت شما تایید شد آنگاه برای مصاحبه دعوت می شوید. در انتخابات ریاست جمهوری نیز باید این گونه باشد و افراد شایسته برای ثبت نام اقدام کنند.
عقلانیت در انتخابات با ارائه برنامه به جای تبلیغ
نوری اضافه کرد: قرآن به عنوان مهم ترین کتاب آسمانی تاریخ بشریت در اختیار ماست و باید در این مسیر حرکت کنیم به این معنا که بگوییم راه و منشور کارما چیست و طبق قرآن یک مسیر عقلانی آن هم بر مبنای گفت‌وگو در آیه ۱۲۵ سوره مبارکه نحل (ادْعُ إِلَیٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ، (ای رسول ما خلق را) به حکمت (و برهان) و موعظه نیکو به راه خدایت دعوت کن و با بهترین طریق با اهل جدل مناظره کن (وظیفه تو بیش از این نیست) که البته خدای تو (عاقبت حال) کسانی را که از راه او گمراه شده و آنان را که هدایت یافته‌اند بهتر می‌داند) بیان شده تا در بحث های انتخاباتی، گفت و گو محوری و گفت و گو مداری را جایگزین مناظره ها کنیم و به جای تبلیغات به ارائه برنامه‌ها بپردازیم.
وی افزود: در واقع جامعه ای هستیم که می خواهیم الگو برای جهان اسلام باشیم و یک ادعای جهانی داریم که امام زمان (عج) قرار است به عنوان منجی بشریت ظهور کند. بنابراین باید درون خود این اشکالات را برطرف کنیم تا یک نظام معرفتی و منطقی شکل بگیرد و بتوانیم در مسیر هدایت رهبری و ارشادات علما و نخبگان و فرهیختگان به یک مسیر صحیح در انتخابات برسیم.
کار رسانه و مطبوعات آسیب‌شناسی و بررسی و مشکلات انتخابات است تا فضای گفتمانی به‌تدریج در جامعه شکل گیرد. مثلا آیا رئیس جمهور می تواند وعده ای دهد که در توانش نیست؟ این یکی از مسائلی است که باید مطرح شود یا مثلا رئیس جمهور در تبلیغات خود باید بگوید من بیشتر از چارچوب قانون اختیاراتی ندارم و مردم نباید بیشتر از قانون درخواستی داشته باشند و من باید در حوزه قانون عمل کنم.
وی افزود: اگر نگاه قانونمدارانه حاکم شود آن وقت کسی نمی‌تواند بگوید شورای نگهبان را قبول ندارم. چون شورای نگهبان در قالب قانون عمل می‌کند و نمی تواند بگوید انتخابات را قبول ندارم. چون انتخابات در سیستم قانونی انجام می شود. ما باید از ساختار هیجانی و احساسی و عاطفی خارج شویم و به یک ساختار عقلی علمی و معرفتی برسیم که جامعه تمدنی ما که جامعه چند هزار ساله تمدنی و ایران اسلامی است بر مبنای تفکر و فرهنگ شیعه است و اهل بیت به ما یاد داده اند که در نظام حقوقی اسلام به صورت قانون مدارانه فکر کنیم و تصمیم بگیریم و عمل کنیم.
نوری با اشاره به تاریخ صدر اسلام گفت: امیرمومنان در چارچوب قانون، پیشنهاد شورا را قبول نکرد و گفت که طبق سنت پیامبر و قرآن عمل می کند. این رفتار آن حضرت به ما یاد می‌دهد قانون‌مدار باشیم و نمی‌توانیم بگوییم دوستدار علی (ع) هستیم و به زیارت آن حضرت می رویم؛ اما چارچوب قانونی مد نظر آن حضرت را رعایت نکنیم.
