اسما پورزنگی‌آبادی-همشهری آنلاین:
آب، آب، آب و آب. اغراق نیست اگر بگوییم نبود آب کافی حتی در بخش آشامیدنی در راس چالش‌های متعددی است که استان کرمان هم‌اکنون با آن مواجه است. پیشروی این وضعیت بحرانی، شهر کرمان به عنوان مرکز استان را نیز با کم‌آبی دست به گریبان کرده است. طرح‌های متعدد انتقال آب درون و برون‌حوضه‌ای برای رفع این کمبودها تعریف شده اما اغلب آن با کمبود اعتبارات مواجه هستند و پیشرفت مناسبی ندارند. در مجموع، چالش‌های این استان فهرست بلندبالایی دارد.
سهم ناچیز استان از صنعت گردشگری
فرهادی از فعالان گردشگری، بی‌توجهی دولت‌ها طی سال‌ها به میراث‌فرهنگی و بخش گردشگری استان کرمان که مملو از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی است را تاسف‌بار می‌داند. او می‌گوید: استان کرمان دارای هفت اثر ثبت جهانی و ۷۰۰ اثر ثبت ملی و ۷۰۰۰ اثر شناخته شده است اما قبل از کرونا نیز، از سبد گردشگری کشور سهم چندانی نداشت. فرهادی از دولت می‌خواهد با توجه به کم‌آبی شدید کرمان که توسعه صنعت و کشاورزی را دشوار کرده؛ گردشگری را محور توسعه استان قرار دهد. او یادآور می‌شود این استان در حوزه زیرساخت‌های گردشگری با کمبودهای جدی مواجه است تا جایی که با وجود جاذبه‌های بی‌شمار گردشگری و پنج فرودگاه، هنوز حتی یک پرواز مستقیم خارجی ندارد. فرهادی از اینکه بناهای تاریخی فراوانی در شهرها و روستاهای استان مرمت نشده و در حال تخریب است، ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید از دولت می‌خواهیم برای نجات تاریخ کرمان کاری بکند. زارع از فعالان محیط زیست، نگران تبعات زیست‌محیطی خشکسالی و فعالیت‌های صنعتی و معدنی در استان است و تاکید دارد که دولت باید حل معضلاتی مانند طوفان‌های شن و ریزگردها و فرونشست زمین را در استان جدی بگیرد. وکیلی، فعال اجتماعی نیز خواستار توجه‌ای ویژه متناسب با شرایط استان در حوزه آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد است. همچنین محمدی، روزنامه‌نگار تاکید می‌کند که در استان لرزه‌خیزی چون کرمان، دولت آن‌طور که نیاز است بودجه و برنامه ندارد و نگران تکرار حادثه تلخ زلزله سال ۸۲ بم در دیگر نقاط استان است.
قراری، مدیرعامل خانه هنرمندان کرمان نیز در گفت‌وگو با همشهری، با اشاره به نقش و اهمیت توسعه فرهنگی در توسعه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه، از دولت می‌خواهد که به این حوزه در استان کرمان به‌طور ویژه توجه کند و می‌گوید: متاسفانه راهبرد مشخصی در توسعه فرهنگی استان نداریم و درباره نقش هنر در توسعه با یک آشفتگی و بی‌برنامگی مزمن مواجه هستیم که نیاز است برای آن چاره‌اندیشی شود. همچنین، افرادی بدون تخصص و مهارت کافی با دخالت در این حوزه، سرنوشت توسعه فرهنگی استان را تحت تاثیر قرار می‌دهند که این شرایط باید تغییر کند. او می‌افزاید: یکی از چالش‌های جدی کرمان این است که در مقوله هنر استان همچون شهرهایی مثل اصفهان و تهران و مشهد، صاحب جریان نیستیم که دلیل آن هم، نبود منابع مالی کافی و توزیع نامناسب و گاها اشتباه حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی است.
حسینی، از فعالان اقتصادی استان نیز می‌گوید: آن‌طور که مسئولان دولتی گزارش می‌دهند، نرخ بیکاری استان در سال گذشته ۶/۱۰ و بالاتر از متوسط کشور بوده و بارها هم گفته شده که نرخ بیکاری بانوان در استان دو برابر متوسط کشور است. او با اشاره به این گزارش‌ها، خواستار رفع مشکل بیکاری در استان و به‌ویژه ایجاد فرصت‌های شغلی برای زنان است.
اما از سوی دیگر مهاجرت گسترده از روستاها به‌دلیل بیکاری و خشکسالی‌های متمادی، افزایش حاشیه‌نشینی را به دنبال داشته است. نبود توسعه متوازن استان که نمود آن شمالِ نسبتا برخوردار و شرق و جنوب کم‌برخوردار شده نیز از جمله دیگر مواردی است که کرمانی‌ها انتظار دارند دولت آینده برای حل آنها برنامه ویژه داشته باشد.
بهبود فضای کسب‌وکار
«عباس جبالبارزی» عضو هیات رئیسه اتاق کرمان و نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران که ۳۵ سال در حوزه صنعت فعالیت مستمر دارد در گفت‌وگو با همشهری چالش‌های ریشه‌ای استان را تحلیل کرده است.
او می‌گوید: اصلی‌ترین مشکل استان فضای نامناسب کسب‌وکار است که کرمان را در قعر جدول رتبه‌بندی کشور قرار داده است. فضای کسب‌وکار در این استان برای فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری مناسب نیست و بخش خصوصی به دلیل قوانین و بخشنامه‌های موجود با مشکلاتی مواجه‌اند. دولت نتوانسته قوانین زائد و بوروکراسی را حذف و دولت الکترونیک و پنجره واحد سرمایه‌گذاری را پیاده‌سازی کند. بنابراین دولت آینده باید بر رفع موانع تولید و بهبود فضای کسب‌وکار توجه داشته باشد.
این کارشناس مسائل استان ادامه می‌دهد: استان کرمان در جذب سرمایه‌گذار خیلی موفق نبوده و بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها در مس و فولاد و سنگ‌آهن انجام می‌شود که از موارد خاص هستند. طبیعی است که برای آنها تقاضا وجود داشته باشد. اما سرمایه‌گذار واقعی در بخش شرکت‌های دانش‌بنیان و هایتک و بنگاه‌های کوچک و متوسط نداریم. این کارشناس مسائل استان ادامه می‌دهد: استان کرمان با وجود پتانسیل‌های فراوان در بخش زیرمجموعه‌های معادن سرمایه‌گذاری مناسبی ندارد و در این خصوص، بیشتر به توسعه فولاد در استان اشاره می‌شود. نایب رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران یکی دیگر از چالش‌های استان را مسائل فعالان اقتصادی با سازمان تامین اجتماعی می‌داند و می‌گوید: آنها وارد تمام اسناد حسابرسی می‌شوند و از مواردی حق بیمه می‌گیرند که خلاف قانون است؛ این تصمیمات در تهران گرفته و به استان ابلاغ می‌شود و استان هم در پاسخ به اعتراض بخش خصوصی می‌گوید اگر مشکلی دارید شکایت کنید. دولت باید برای رفع این مسائل، چاره‌ای اساسی بیاندیشد.
چالش کشاورزی، معدن، گردشگری
جبالبارزی به چالش‌های بخش کشاورزی استان نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: کشاورزی استان بهینه و مدرن و اقتصادی نیست. اصلی‌ترین چالش استان در بخش کشاورزی آب است اما محصول پرآب‌بری مانند پیاز کشت می‌شود و به‌دلیل نبود مدیریت و بررسی عرضه و تقاضا بازار، روی دست کشاورزان می‌ماند و دولت مجبور است با قیمتی پایین‌تر آن را خریداری کند. بنابراین باید محصولاتی با ارزش‌افزوده بالا و براساس تقاضای داخلی و خارجی تولید شود.
به گفته او در بخش معدن نیز که ظرفیت‌های زیادی در استان وجود دارد، بسیاری از پهنه‌ها هنوز کشف نشده و اکتشافات در عمق صورت نمی‌گیرد. تکنولوژی استخراج به‌روز نیست و زنجیره ارزش‌افزوده معدن شکل نگرفته است. محرومیت و بیکاری در نقاط مختلف استان نشان می‌دهد توسعه ما با ارزش‌افزوده بالایی نبوده که منجر به خلق ثروت و کاهش بیکاری شود و این، از چالش‌های مهم استان است.
این کارشناس در ادامه درباره عقب‌ماندگی بخش گردشگری استان نیز یادآور می‌شود: گوشه گوشه کرمان جاذبه‌ها و ظرفیت‌های متنوع و گاه منحصر به‌فردی دارد اما شاید ۱۰ درصد استان همسایه (یزد) هم گردشگر جذب نکرده باشیم.
او در پایان، با اشاره به امکانات مطلوب و جذابیت سرمایه‌گذاری در تهران می‌گوید: عدالت اجتماعی تقسیم پول و پول‌پاشی نیست بلکه توزیع فرصت‌های برابر است تا برای سرمایه‌گذاری در مناطق محروم نیز رغبت ایجاد شود. او به دولت سیزدهم پیشنهاد می‌دهد تا به استان‌ها در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی، استقلال و اختیاراتی بدهد که با تصمیم استانداران، سرمایه‌گذاری در کشور توزیع و رقابت منطقه‌ای نیز ایجاد شود.
خام‌فروشی پایان یابد
شهباز حسن‌پور، رئیس مجمع نمایندگان استان کرمان نیز به همشهری می‌گوید که صدای العطش مردم کرمان بلند است و باید اولویت همه رفع مشکل کم‌آبی و بی‌آبی استان و به‌ویژه شهرستان کرمان باشد. نه‌تنها از رئیس دولت سیزدهم بلکه از همه مسئولان نظام می‌خواهم که به این معضل بزرگ استان توجه ویژه داشته باشند.
او اظهار می‌کند: همان‌طور که افسانه انتقال آب از خلیج‌فارس به شهرهای سیرجان و رفسنجان و اردکان به واقعیت پیوسته، دیگر پروژه‌های انتقال آب حوضه به حوضه نیز برای حل معضل ۵۰ سال آینده این استان باید اجرایی شود.
حسن‌پور خام‌فروشی در استان کرمان را از دیگر مسائلی می‌داند که باید برای جلوگیری از آن، چاره‌ای اساسی اندیشید: متاسفانه هنوز بخش عمده‌ای از دسترنج مردم استان کرمان در بخش معدن و کشاورزی خام‌فروشی می‌شود. او می‌افزاید: کجای دنیا، کشاورزان مظلوم و زحمتکش را دیده‌اید که به وضعیتی دچار شوند و محصولات خود را رایگان در اختیار مردم قرار دهند؟ این اتفاقی است که در فصول مختلف در جنوب استان کرمان رخ می‌دهد و اخیرا نیز، درباره پیاز و گوجه‌فرنگی رخ داد. حسن‌پور تاکید دارد که تبدیل این مواد به محصولات نهایی و ایجاد صنایع پایین‌دستی و واحدهای فرآوری و بسته‌بندی باید به‌عنوان یک اصل در دستور کار مسئولان ملی و محلی باشد.
از دیگر مسائلی که استان نیازمند توجه ویژه به آن است، فعال شدن بیش از چند هزار معدن راکد و بلاتکلیف است. رئیس مجمع نمایندگان استان در این باره می‌گوید: در استانی که به بهشت معادن شهره است، بیش از ۲۰ درصد جمعیت، تحت پوشش نهادهای حمایتی قرار دارند. آیا این وضعیت زیبنده است؟ در حالی‌که ظرفیت عظیمی در بخش معدن وجود دارد و می‌توان با فعال‌سازی آن بسیاری از این چالش‌ها را رفع کرد.
