کمتر از ۲ هفته تا سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ باقی نمانده و نامزدهای ریاست جمهوری، مشغول اعلام و تبلیغ برنامه های خود هستند. تا کنون ۲ مناظره تلویزیونی با حضور هفت نامزد انتخاباتی انجام شده است؛ نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری شنبه ۱۵ خرداد با محوریت مسایل اقتصادی و دومین مناظره عصر روز گذشته(سه شنبه 17 خرداد) با محوریت مسایل سیاسی اجتماعی و فرهنگی برگزار شد.
نکته حایز اهمیت این روزها که نباید از آن غافل شد این است که؛ هر فردی بر مسند ریاست جمهوری بنشیند باید بتواند به مسوولیت هایی که در قبال مردم دارد، عمل کند. بخشی از این مسوولیت ها در منشور حقوق شهروندی و قانون اساسی به آنها اشاره شده است. عمل به این اصول از آنجایی اهمیت دارد که باعث افزایش اعتماد نهادی و در نتیجه مشارکت مردم در بحث های مربوط به جامعه می‌شود. اما مردم نیز در قبال نظام مسوولیت و وظایفی دارند. حضور و مشارکت آنها برای انتخابات فردی شایسته و اصلح و بی تفاوت نبودن در قبال آن، از مهمترین این مسوولیت‌هاست.
اهمیت پرداختن به این موضوع سبب شد پژوهشگر ایرنا با "سارا باقری" وکیل پایه یک دادگستری به گفت وگو بنشیند که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:
وظایف نظام نسبت به مردم
باقری پیرامون مسوولیت های نظام در قبال مردم اظهار کرد: در مرحله نخست، مهمترین مسوولیت نظام، رعایت حقوق مردم و آزادی‌هایی است که در فصل سوم قانون اساسی به آنها اشاره شده است. برای مثال اصل ۱۹ قانون اساسی به این اشاره دارد که مردم ایران از هر قوم و قبیله ای که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و.. باعث امتیاز نمی‌شود. اصل ۲۰ مبتنی بر این است که تمام مردم ایران اعم از زن و مرد در حمایت قانون به صورت یکسان قرار دارند و از تمامی موازین انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به طور یکسان بهره مند هستند.
وی ادامه داد: طبق اصل ۲۲ قانون اساسی حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص باید از تعرض مصون باشد. طبق اصل ۲۹ حق برخورداری مردم از تامین اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. اصل ۳۰ مربوط به آموزش و پرورش رایگان در بین همه مردم است. اصل ۳۱ مبتنی بر داشتن مسکن متناسب با نیاز مردم است. همچنین حق دادخواهی که اصل مسلم هر انسانی است، در اصل ۳۴ قانون اساسی مورد توجه قرار گرفته است. چه خود مردم و چه مسوولان هر دو طرف باید نسبت به این اصول توجه، آشنایی و پایبندی لازم را داشته باشند؛ زیرا این حقوق جزو ابتدایی ترین حقوقی هستند.
باقری گفت: از طرفی، یکی دیگر از حقوقی که نظام باید در قبال مردم رعایت کند، برگزاری انتخابات برای انتخاب فرد شایسته به منظور اداره مطلوب جامعه است. در این راستا نامزدهای انتخاباتی باید برنامه های خود را که در عرصه های مختلف دارند، اعلام کنند تا مردم با دیدی بهتر و شناختی بیشتر دست به انتخاب بزنند.
وی افزود: میزان کارآمدی دولت‌ها در محقق ساختن حقوق ملت بسیار اهمیت دارد. در این زمینه وجود سنجه‌های ارزیابی عملکرد دولت ها، بررسی میزان تحقق شعارهای انتخاباتی توسط دستگاه های نظارت مستقل دولتی از مواردی است که اگرچه از مطالبات هر روزه مردم نبوده، اما می‌تواند در جلب مشارکت عمومی تاثیر بسیار زیادی داشته باشد.
منشور حقوق شهروندی و مسوولیت های نظام در قبال مردم
باقری درباره منشور حقوق شهروندی و مسوولیت‌های نظام در قبال مردم، گفت: علاوه بر اصولی که در قانون اساسی به آنها اشاره شده، به طور خیلی جزیی‌تری بسیاری از این حقوق در منشور حقوق شهروندی هم مورد توجه قرار گرفته‌اند. برای مثال اداره شایسته امور کشور باید بر اساس قانون‌مداری، کارآمدی، پاسخگویی، شفافیت، عدالت و انصاف توسط همه مسوولان باشد. پیش‌داوری و غرض‌ورزی در مسایل مملکتی انجام نشود و قانون‌مداری بیشتر اعمال شود. از سویی شهروندان از امکانات کاملاً برابر و بدون تبعیض مثل فرصت های شغلی مناسب برخودار باشند. حق برخورداری از کرامت انسانی و رفتار محترمانه و دسترسی آسان به خدمات اداری و همچنین حفظ حریم خصوصی افراد تماماً مواردی هستند که در منشور حقوق شهروندی هم مورد توجه قرار گرفته است.
وی تاکید کرد: ما نیازمند این هستیم که به هر حال نظام اداری جامعه با مدیریت صحیحی در تمام ابعاد زندگی مردم و جامعه برای حل مشکلات مردم و پر کردن خلاها و مسایلی که در زندگی آنها وجود دارد، عمل کند.
مسوولیت های مردم در قبال نظام اداری جامعه
باقری در خصوص مسوولیت‌های مردم در قبال نظام اداری جامعه نیز گفت: از طرفی حضور مردم در انتخابات باعث می شود که بتوانند نسبت به آینده خود یک مشارکت فعال تر و پر رنگ تری داشته باشند و فردی را که از نظرشان اصلح است، با در نظر گرفتن همه جوانب و شرایط و کارنامه آنها انتخاب کنند.
باقری در پایان اظهار کرد: به نظر من باید نسبت به اصولی که در قانون اساسی و منشور حقوق شهروندی مطرح شده، حساس بود. اگر این موارد رعایت شوند، قطعاً مردم نیز نسبت به وظایف و مسوولیت هایی که در قبال نظام دارند، حساس‌تر می‌شوند و در انتخابات با دیدی بهتر و منصفانه‌تر شرکت می‌کنند.
