در آستانه انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری و ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا قرار داریم و منتظریم تا حماسه ای دیگر با حضور حداکثری مردم در این کارزار سیاسی در تاریخ انقلاب رقم خورد و در این بحبوحه که شور انتخاباتی در لایه های مختلف جامعه در حال شکل گیری است، مشارکت سیاسی یکی از شاخصه های توسعه سیاسی است و عوامل داخلی و خارجی بسیاری بر این فرآیند نقش دارد که تاثیر نخبگان به عنوان افرادی که در برخی شرایط متمایز از جامعه هستند، از مهمترین عوامل است.
به هر حال مشارکت سیاسی یکی از شاخصه های توسعه سیاسی است و عوامل داخلی و خارجی بسیاری بر این فرآیند نقش دارد که تاثیر نخبگان به عنوان افرادی که در برخی شرایط متمایز از جامعه هستند، از مهمترین عوامل است.
کارشناسان سیاسی معتقدند که توسعه‌یافتگی در هر کشوری ارتباط مستقیمی با نخبگان دارد و معاشرت منطقی و سازمان‌یافته میان نخبگان فکری و ابزاری می‌تواند سرنوشت یک جامعه را تعیین کند.
به گفته این صاحبنظران، پدید آمدن عوام گرایی و پوپولیسم در برخی از جوامع محصول انزوای نخبگان است که دانشجویان، اساتید دانشگاه، فرهنگیان و حوزویان در این موارد فارغ از هر جناحی وارد عمل می شوند و آگاهسازی می کنند.
آنها بر این باورند که عموما نخبگان محصور در محل کار خود یعنی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی هستند و باید در این مواقع حساس انتخاباتی در بطن جامعه حضور یابند و از ظرفیت علمی خود در آگاه سازی مردم استفاده کنند.
جهت دهی به افکار عمومی
یکی از اصلی ترین راهبردهای دنیای استکبار برای دستیابی به اهداف خود در کشورهای تحت سلطه، مهندسی افکار عمومی از طریق گسترش فضای مجازی است و در این شرایط حساس انتخاباتی رسانه های معاند نیز بیکار ننشسته اند و با جریان سازی سعی در مهندسی افکار عمومی دارند، اینجاست که نقش نخبگان و رسانه ها بعنوان اقشار تاثیر گذار و با نفوذ جامعه پررنگ می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد در این رابطه معتقد است که نخبگان نقش اثرگذار و بی‌بدیلی در آموزش فرهنگ سیاسی و جهت‌دهی به افکار عمومی دارند و این قشر به دلیل جایگاه ویژه خود قادر به ایجاد شور و نشاط برای حضور حداکثری مردم در انتخابات هستند.
سیدقاسم رستمی اظهار داشت: انتخابات ریاست جمهوری از مهم ترین رویدادهای سیاسی به شمار می رود و اینکه شخص رییس جمهوری آینده باید از چه ویژگی های شخصی و قانونی برخوردار باشد بحثی است که باید از سوی شهروندان به دقت مورد توجه قرار گیرد.
وی تصریح کرد: دانشجویان، اساتید دانشگاه، فرهنگیان، حوزویان و دیگر نخبگان به‌عنوان قشر تاثیرگذار جامعه نقش مهمی در آگاهسازی مردم در انتخابی اصلح و شور انتخاباتی دارند.
رستمی هدایتگری و جریان‌سازی را از مهمترین کارویژه‌های نخبگان عنوان کرد و گفت: زمانی که نخبگان نقش خود را به خوبی ایفا نکنند، جامعه به سمت گرایش های پوپولیستی سوق داده می‌شود و گروههای دیگر جایگزین نخبگان می‌شوند که در نهایت خروجی مطلوبی به همراه نخواهد داشت.
این استاد دانشگاه بجنورد رمز بقای نخبگان را در ترجیح دادن منفعت همگانی به منفعت شخصی و در اختیار جامعه بودن دانست و تصریح کرد: در انتخابات فعلی آنچه بیش از هر چیزی دیگری باید مدنظر نخبگان قرار گیرد، تشویق مردم به حضور حداکثری و تقویت شادابی سیاسی است.
پرهیز از تندروی سیاسی
عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد با بیان اینکه تندروی در هر جناح و جریانی موجب عقب ماندگی توسعه سیاسی می شود، افزود: این مدل از کنش سیاسی بر روی تفکرات عموم جامعه تاثیرگذار است و آنها را نسبت به مشارکت بیشتر در انتخابات مایوس می کند.
وی تصریح کرد: در مواردی احزاب یا نخبگان به طور کامل به سمت سیاست های غربگرایانه و در برخی موارد به سمت سیاست های افراطی مذهبی تمایل پیدا می کنند، ولی در هر دو صورت موجب ضربه به نظام می شوند.
رستمی از میانه روی به عنوان راهبردی نام برد که می تواند کشور را به آرامش برساند و در کشوری که مردم به آرامش سیاسی دست یابند نقش مهمی در افزایش مشارکت انتخاباتی خواهند داشت.
وی نقش احزاب به همراه نخبگان را در مشارکت سیاسی بسیار مهم ارزیابی کرد و افزود: احزاب در کشور ما به صورت سنتی و ریش سفیدی مدیریت می شوند و به طور کامل توسعه نیافته اند، اما احزاب در این سطح نیز در ایجاد همبستگی ملی و تقویت روحیه مردم، پمپاژ امید به لایه های مختلف جامعه و کمک به انتخابی اصلح نقشی اساسی دارند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: برای اینکه احزابی توسعه یافته و قدرتمند داشته باشیم باید جامعه ما از سطح آگاهی و دانش سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بالایی برخوردار باشد و در این صورت است که احزاب نقش تعالی خود را در فعالیت های سیاسی همچون انتخابات ایفا می کنند.
نخبگان صادق باشند
عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد در ادامه به شرایط اقتصادی دولت یازدهم و دوازدهم اشاره کرد و گفت: هر دولتی باید در کارنامه خود تلاش کند تا سر حد امکان وزن بودجه و اقدامات عمرانی را سنگین‌تر کند هر چند که بودجه رابطه مستقیمی با درآمدهای حاصل فروش نفت و فرآورده‌های نفتی دارد.
وی با بیان اینکه نخبگان در بیان عملکردها صداقت را پیشه کنند، عنوان کرد: در مورد دولت یازدهم بویژه دوازدهم موضوع نفت و ارتباط آن با بودجه عمرانی قدری متفاوت از گذشته است زیراکه این دولت، سه سال گذشته را در یک جنگ اقتصادی به سر برده است و درآمدهای نفتی آن در نتیجه خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های گذشته و حتی اضافه شدن تحریم‌های جدید کاهش پیدا کرد و تقریبا به صفر رسید.
رستمی بیان کرد: آمارها نشان می دهد که عملکرد سالهای گذشته در زمینه افتتاح طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی بیانگر نمره قبولی دولت تدبیر و امید از نظر اختصاص بودجه عمرانی محسوب می‌شود و این درحالی است که در نتیجه اعمال تحریم‌ها و شروع جنگ اقتصادی و همچنین به دلیل شیوع بیماری کرونا سخت‌ترین سالهای اقتصادی کشور را سپری می کنیم.
وی بیان کرد: کوبیدن دولت در مناظره های اخیر پاشنه آشیل نامزدهای برخی از جریان ها شده است که باید در این مورد با مردم صادقانه عمل کنند و آنچه را که انجام شده به درستی تشریح کنند.
پوپولیسم محصول انزوای نخبگان
پوپولیسم یا عوام فریبی در جهان امروز واژه ای از سیاست است که بر طبق این مفهوم؛ سیاست‌مداران برای کسب اقبال عمومی و تصاحب جایگاه اجتماعی و سیاسی شعارهای پوپولیستی را مطرح می‌کنند که در ظاهر دغدغه و نیاز مردم را پاسخ می‌دهد، ولی اجرای آن یا درمانی مقطعی است یا اثری بالعکس دارد با این توضیحات نقش نخبگان برای آگاهسازی و بیان واقعیات موجود برجسته می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد گفت: نخبگان با استفاده از تجربه و سطح تحلیل بالا و با آگاهی دادن و ارتباط با توده مردم، جامعه را به سمت انتخاب اصلح سوق بدهند.
رئوف رحیمی تصریح کرد: پدید آمدن عوام گرایی و پوپولیسم محصول انزوا، عقب نشینی و اشتباهات محاسباتی نخبگان در جامعه است و زمینه ساز ظهور و بروز افراد نالایق می شود که خسارت ها و ضربه های بزرگی را به کشور وارد می کند.
استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه بجنورد افزود: با توجه به جهش های حوزه تکنولوژی و دسترسی آسان افراد به اخبار و اطلاعات، وظیفه و نقش نخبگان سیاسی در روشنگری و هدایت عمومی بویژه در سطح پایین جامعه، به سمت واقعیت ها برای تصمیم گیری درست اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.
وی بیان کرد: اعتماد جامعه به این گروه های مرجع به حدی است که در زمینه های مختلف وقتی موضوعی مطرح می شود و یا مشکلی رخ می دهد ، افراد عادی جامعه به نقطه نظرات و بیان دیدگاه این گروه های مرجع توجه دارند و به نوعی آنها نقش هدایتگری را برای جامعه ایفا می کنند .
این استاد دانشگاه نقش نخبگان جامعه را در گفت وگو میان حکومت و مردم نقشی پراهمیت توصیف و خاطرنشان کرد: صاحبنظران، متفکران و اندیشمندان در رشته های علوم انسانی در مقطع فعلی شرایط کشور را به درستی درک کنند و به درک دیگران از این شرایط نیز کمک کنند.
وی اظهارداشت: امروز در مقطعی قرار داریم که به شدت نیازمند گفت وگو میان نخبگان و حکومت و نیز گفت وگو میان مردم و حکومت هستیم.
ایجاد شور انتخاباتی
محمد شیخ زاده از دیگر اساتید دانشگاه بجنورد در این زمینه گفت: بحث مشارکت انتخاباتی از چند زاویه قابل بررسی است اول این که خود نامزدهای انتخاباتی در این مدت کوتاه تا انتخابات ۲۸ خردادماه با ارائه برنامه عملیاتی درست و قابل اجرا ،نقش مهمی در افزایش مشارکت دارند و نامزدها باید برنامه هایی ارایه دهند که کشور را از مشکلات اقتصادی و معیشتی فعلی نجات دهد.
وی عنوان کرد: همچنین اساتید دانشگاه، دانشجویان، مبلغان، رسانه ها و دیگر نخبگان جامعه به عنوان گروههای مرجع نقش مهمی در ترغیب مردم به حضور حداکثری در انتخابات دارند و باید این افراد و گروهها نیز با نقد و بررسی برنامه نامزدها، بهترین برنامه ها را با توجه به توان اجرایی نامزد ها به لایه های محتلف جامعه ترویج کنند تا شور و نشاط انتخاباتی در جامعه ایجاد شود.
شیخ زاده با بیان اینکه دانش نخبگان در جوامع پیرامون نقش مهمی در آگاهسازی مردم دارد، افزود: لایه های مختلف جامعه تشنه مطالب علمی و کاربردی در هر موردی هستند و امروزه که روزهای انتخاباتی را سپری می کنیم باید در مورد برنامه نامزدهای انتخاباتی شفاف سازی شود و مردم را در جریان امور قرار دهند.
وی گفت: اگر نخبگان و افراد تاثیرگذار، بدون در نظرداشت منافع حزبی و سیاسی، این موضوع را برای جامعه تبیین کنند، زمینه مشارکت مردم در انتخابات افزایش می یابد.
انتخابات سیزدهمین دوره رییس جمهوری و ششمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان ۲۸ خردادماه ۱۴۰۰ در استان خراسان شمالی نیز برگزار می شود.
