پژوهشی جدید: تحریک الکتریکی عصب واگ علائم ناشی از بی‌خوابی را کاهش می‌دهد

پژوهش جدید ثابت کرده است که تحریک الکتریکی عصب واگ در ناحیه گردن می‌تواند موجب افزایش هوشیاری و کاهش خستگی شود و به صورت کلی از علائم بی‌خوابی در افراد بکاهد.

عصب واگ مسیر طولانی را از مغز تا محوطه شکمی طی می‌کند و اعمال مختلف اندام‌های بدن را تحت کنترل خود قرار می‌دهد. تحریک الکتریکی عصب واگ یکی از حوزه‌های مهم برای پژوهشگران در سال‌های اخیر بوده است. دانشمندان معتقدند که با دستکاری این عصب می‌توان اشتها یا حتی میزان حس درد را کنترل کرد. چندین سال قبل دستگاهی به نام «گاماکور» (gammaCore) در ایالات متحده برای درمان افراد مبتلا به سردرد خوشه‌ای و میگرن به کمک تحریکی الکتریکی عصب واگ به بازار عرضه شد. این دستگاه کوچک با قرار گرفتن روی گردن و ایجاد پالس‌های الکتریکی می‌تواند موجب تحریک عصب مذکور شود و از درد بیماران بکاهد.

اکنون پژوهشی جدید با رویکردی تازه به تحریک الکتریکی عصب واگ پرداخته است. تحریک عصب واگ می‌تواند موجب افزایش فعالیت در بخش «لوکوس سیرولئوس» مغز شود که نقش چشمگیری در تنظیم میزان توجه و هوشیاری دارد. به نظر می‌رسد عصب واگ اتصالات بسیاری با این ناحیه در مغز دارد؛ در نتیجه ساخت دستگاهی برای تحریک عصب می‌تواند هوشیاری افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

با کمک نیروی هوایی ایالات متحده، ۴۰ نفر از پرسنل این نیرو برای تحقیقات در نظر گرفته شدند که نصف آن‌ها به عنوان گروه شاهد بدون دریافت نوع خاصی از درمان بودند. در آزمایش گفته شده، افراد برای ۳۴ ساعت متوالی از خواب محروم شدند و در ساعت ۱۲ به مدت شش دقیقه، تحریک الکتریکی به وسیله دستگاه گاماکور در گردن دریافت کردند. تست‌های ادراکی در ۹ مرحله طی ۳۴ ساعت از افراد تحت آزمایش به عمل آمد. نتایج نشان می‌دهد افرادی که تحریک عصب واگ را دریافت کردند، علائم خستگی کمتری از خود نشان داده‌اند و عملکرد بهتری در تست‌های مرتبط با تمرکز و مولتی تسکینگ داشته‌اند. پس از ۲۴ ساعت بیداری، کاهش توانایی مولتی تسکینگ در افراد دریافت‌کننده شوک تنها ۵ درصد بوده درحالی که در گروه شاهد این مقدار به ۱۵ درصد رسیده است.

مشخص است که استفاده از چنین روشی برای از بین بردن علائم ناشی از بی‌خوابی در دنیای واقعی، نیازمند تحقیقات بسیار بیشتری خواهد بود. مقدار تحریک الکتریکی عصب واگ یکی از موضوعات مورد بحث است و هنوز استاندارد خاصی برای آن در نظر گرفته نشده است. شاید روزی شوک الکتریکی بتواند جایگزین مناسبی برای قهوه در جهت افزایش هوشیاری باشد.