به گزارش همشهری، هیأت دیپلماتهای عمانی که برای مذاکرات آتشبس وارد صنعا شده بودند بدون اعلام هیچ نتیجهای این شهر را ترک کردند. دور آخر مذاکرات صلح یمن با میانجیگری دولت عمان و سازمان ملل، امیدهای بسیاری را در سطح رسانهها و محافل سیاسی نسبت بهاحتمال توقف جنگ و یا دستکم آتشبسی موقت برانگیخته بود. اما با توجه به خروج ناگهانی هیأت عمانی از صنعا بهنظر میرسد طرفین بحران همچنان فاصله طولانی تا اجماع و مصالحه پیشرو دارند. شبکه الجزیره علاوه بر انتشار این خبر، به نقل از یک منبع آگاه در هیأت مذاکرهکننده عمان مدعی شد: برخلاف پیشبینیهای اولیه، مذاکرات یک هفته اخیر بر سر بازگشایی فرودگاه صنعا و همچنین تنظیم توافق مقدماتی برای آتشبس پیشرفت چشمگیری نداشت. این شبکه پافشاری جنبش انصارالله بر مواضع خود را علت شکست مذاکرات توصیف کرده است. پیش از این محمد عبدالسلام، عضو شورای سیاسی انصارالله گفته بود بدون توقف حملات نظامی و پایان محاصره اقتصادی، هیچ پیشنهادی برای آتشبس قابل ارزیابی نیست.
در مقابل، شبکه المسیره نزدیک به مقاومت یمن نیز با تأیید خبر خروج نمایندگان عمان از صنعا به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد: با وجود آنکه هیأت عمانی بهطور جدی مذاکرات برای آتشبس را دنبال میکند اما طرف مقابل هنوز به تصمیمی روشن برای پایان دادن به بحران نظامی و محاصره اقتصادی یمن دست نیافته است. براساس گزارش المسیره، دولت عمان پس از پایان این دور از مذاکرات وعده داده شروط مطرح شده از سوی جنبش انصارالله را با عربستان سعودی در میان بگذارد. روزنامه العربیالجدید در گزارش خود با اشاره به شکست این دور از مذاکرات صلح یمن مینویسد: نمایندگان عمان با پیشنهادهای انسانی قابل توجهی ازجمله بازگشایی محدود فرودگاه صنعا، افزایش کمکهای انسانی به مردم یمن و لغو بخشی از محاصره اقتصادی این کشور، در ازای توقف جنگ در استان مارب، عازم پایتخت یمن شده بودند، اما انصارالله بهدلیل بیاعتمادی نسبت به طرف مقابل تأکید دارد هیچیک از برنامههای نظامی این جنبش بدون لغو کامل محاصره اقتصادی و حملات هوایی متوقف نخواهد شد. پیش از این در سال ۲۰۱۹، نمایندگان ریاض و صنعا در مذاکرات ژنو به توافقی مقدماتی برای آتشبس دست یافته بودند؛ توافقی که براساس آن جنبش انصارالله بخشی از تحرکات نظامی خود در مرزهای شمالی را متوقف کرده بود. اما با گذشت تنها چند روز، مجددا حملات هوایی از سوی ائتلاف عربی به رهبری عربستان از سر گرفته شده و عملا توافق ژنو نقض شد.
هیأت عمانی در جریان این سفر ۷ روزه با رهبران عالیرتبه جنبش انصارالله، ازجمله عبدالملک بدرالدین الحوثی، مهدی المشاط و دیگر فرماندهان نظامی در صنعا ملاقات کرد. همزمان با این سفر، احمد عوض بنمبارک، وزیر دولت منصور هادی نیز برای ملاقات با مقامات ارشد عمان عازم مسقط شد. دولت مستعفی منصور هادی طی سالهای گذشته در ریاض مستقر بوده و نقش پررنگی در تحولات مرتبط با صنعا نداشته است. براساس گزارش خبرگزاری رسمی سلطنت عمان، هیأت دیپلماتیک این کشور ۴ موضوع اساسی را در دستور کار مذاکراتی خود قرار داده بود: زمینهسازی برای آتشبس سراسری، گشایش فرودگاه صنعا، فروش نفت یمن از طریق بندر حدیده (زیرنظر سازمان ملل) و ورود گسترده کمکهای انسانی به مناطق تحت محاصره در این کشور. اگرچه دولت عمان طی سالهای گذشته همواره برای میانجیگری بین بازیگران بحران یمن تلاش کرده اما این، نخستین سفر یک هیأت رسمی عمانی به مسقط برای بررسی شرایط آتشبس به شمار میرود. بر این اساس بسیاری گمان میکردند با ورود جدی عمان به صحنه مذاکرات و حمایت آمریکا از توقف جنگ، میتوان به نتایج این دور از گفتوگوها در صنعا خوشبین بود.
کمرنگ شدن حمایت آمریکا از آتشبس
بدون شک یکی از مهمترین سیاستهای دولت بایدن برای خاورمیانه به پرونده یمن و جنگ ۶ ساله این کشور مربوط میشود. بایدن در جریان مناظرات انتخاباتی بارها از انفعال آمریکا نسبت به این فاجعه انسانی انتقاد کرده و وعده داده بود درصورت پیروزی، برنامه جامعی را برای توقف جنگ در دستور کار دولت قرار خواهد داد. این وعدهها البته پس از پیروزی بایدن در انتخابات فراموش نشد، چرا که با نخستین فرمان خاورمیانهای رئیسجمهور جدید آمریکا، نام جنبش انصارالله از لیست گروههای تروریستی خط خورده و زمینه برای آغاز مجدد مذاکرات صلح مهیا شد. علاوه بر این، فرمان توقف حمایت لجستیک و اطلاعاتی از عملیاتهای تهاجمی ائتلاف عربی علیه یمن نیز پیام روشنی مبنی بر اراده دولت جدید آمریکا برای توقف این جنگ ۶ساله داشت، پیامی که بارها از سوی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت این کشور بیان شده است. اما در ادامه بهنظر میرسد فشارهای آمریکا بر کشورهای عربی برای توقف جنگ تا حدودی کمرنگ شده است. شبکه الجزیره در اینباره گزارش میدهد: بینتیجه ماندن مذاکرات صنعا، بیانگر کاهش فشارهای آمریکا بر عربستان و امارات برای پذیرش آتشبس است. بهنظر میرسد تشدید نبرد در استان مارب در تغییر این معادله بیتأثیر نبوده؛ استانی که با توجه به موقعیت جغرافیایی آن از اهمیت بسیار بالایی برای ریاض برخوردار است.
تشدید بحران انسانی در یمن
جنگ ۶ ساله یمن بهدلیل محاصره همهجانبه این کشور و حجم بالای حملات هوایی از سوی عربستان سعودی، یکی از شدیدترین بحرانهای انسانی را بهدنبال داشته است. آنتونی گوترش، دبیرکل سازمان ملل جنگ یمن را سیاهترین بحران انسانی در دوران معاصر توصیف میکند. براساس آخرین گزارش سازمان بینالمللی غذا، بیش از ۸ میلیون شهروند یمنی از بحران گرسنگی شدید در رنج بوده و بدون کمکهای خارجی در زمینه غذا و دارو قادر به ادامه حیات نیستند. از سوی دیگر نزدیک به ۵۰درصد از زیرساختهای بهداشتی-درمانی یمن در جریان جنگ از بین رفته و مردم این کشور با بحرانی شدید در زمینه تامین نیازهای درمانی اولیه دستوپنجه نرم میکنند. تمام اینها در حالی است که فرایند ورود کمکهای انسانی محدود به این کشور در سایه اعمال فشارهای عربستان و امارات همواره با موانع متعددی روبهرو است.