به گزارش همشهری آنلاین، مدیریت کشاورزی در دشت سیستان در دست آب است اما آب در دست کشاورز نیست. این اصطلاحی رایج بین کشاورزان و مدیران جهاد کشاورزی شمال استان یعنی دشت سیستان است که نشان می‌دهد بدون تقسیم و سهمیه بندی آب به هیچ وجه نمی‌توان به کار کشت و زرع در این منطقه پرداخت.
چندسالی است که خشکسالی و کم شدن بارش‌ها از یک سو و کاهش حقابه چاه‌نیمه‌ها از سوی دیگر موجب شده تا صنعت کشاورزی منطقه با مخاطرات جدی روبرو شود. برهمین اساس مدیریت کشاورزی استان با برنامه‌ریزی و تهیه و تنظیم نقشه‌ای راهبردی، اقدام به اجرای پروژه‌ای کرد که در سال زراعی جاری نتایج مثبتی به همراه داشت.
بهره‌برداری از ظرفیت چاه‌نیمه‌ها
مدیرروابط عمومی جهاد کشاورزی سیستان‌وبلوچستان در گفت و گو با خبرنگار همشهری اظهار کرد: دشت سیستان واقع در شمال استان دارای ۲۰۳ هزار هکتار اراضی قابل کشت است که به دلیل نبود آب، بیشتر این اراضی زیر کشت نمی‌روند. مجتبی محرابی افزود: این اراضی در حوزه شهرهای زابل، هیرمند، هامون، زهک و نیم‌روز قرار دارند که امسال به صورت آزمایشی و پایلوت در طرح آبرسانی به دشت سیستان ۴۶ هزار هکتار از گستره ۲۰۳ هزار هکتاری، تحت پوشش سیستم آبیاری تحت فشار قرار گرفت و زیر کشت رفت. وی ادامه داد: ۴ چاه نیمه در شمال استان قرار دارد که حقابه آنها از رودهای جاری کشور افغانستان تامین می‌شود و طبق قراردادهای اولیه، سالانه باید ۸۳ میلیون متر مکعب آب از طریق همین حقابه‌ها وارد این چاه‌نیمه‌ها شوند. محرابی ادامه داد: در زمانی که قرارداد تنظیم و امضا شده بود هیچ آبی از چاه‌نیمه‌ها به زاهدان انتقال نمی‌یافت، اما اکنون سالانه ۴ میلیون مترمکعب از آب چاه نیمه‌ها از طریق لوله‌ها به زاهدان منتقل می‌شود.
ضرورت تغییر الگوی کشت
مدیرروابط عمومی جهاد کشاورزی سیستان‌وبلوچستان اجرای طرح آبرسانی به دشت سیستان را حائز اهمیت دانست و اظهار کرد: در صورتی این طرح می‌تواند موفق باشد که تغییر الگوی کشت نیز در منطقه اجرا شود.
محرابی ادامه داد: کشاورزی در دنیای امروز باید به سمت کشاورزی اقتصادی پیش برود. دیگر نمی‌شود با کشاورزی معیشتی کاری از پیش برد. اکنون در کنار کمبود آب و خشکسالی، مساله تبخیر آب نیز از دیگر چالش‌های پیش‌روست که می‌طلبد کشاورزان سراغ کشت محصولات کم‌آب‌بر بروند.
آبرسانی به اراضی بیشتر
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان‌وبلوچستان هم در گفت و گو با خبرنگار همشهری بیان کرد: قرار بود ۴۶ هزار هکتار به صورت پایلوت در طرح آبرسانی به دشت سیستان زیر کشت برود که به دلیل اجرای موفق آبرسانی، اکنون نزدیک به ۵۶ هزار هکتار از اراضی زیر کشت گندم، جو، محصولات جالیزی و گیاهان دارویی رفته است.
امان الله طوقی افزود: کل شیوه آبرسانی به صورت مدرن و تحت فشار است و همانطور که آبرسانی به صورت نوین اجرا می شود باید شیوه کشت هم تغییر کند و به سمت کشت محصولات کم‌آب‌بر برود که در این رابطه طرحی 10 ساله در دست اجراست. همچنین بخشی از اراضی هم زیر کشت محصولات باغی خواهند رفت.
وی تصریح کرد: البته قابلیت کشت محصول در اراضی بیشتر منوط به بارش‌های خوب و جاری شدت سیلاب‌هاست که در این صورت اراضی بیشتری زیر کشت می‌روند.
طوقی گفت: خاک سیستان به ویژه زابل برای کشاورزی بسیار مناسب است و با اندکی آب می‌توان در آن کشت و زرع کرد.
تخصیص اعتبار به بخش آب و خاک
مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی سیستان‌وبلوچستان هم در این باره گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی و اهمیت فعالیت‌های آب وخاک، امسال ٨٧۵ میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی برای فعالیت‌های آب و خاک سازمان جهادکشاورزی استان ابلاغ شده است.
جعفر زربافتی اظهارکرد: این میزان اعتبار نسبت به ٣٨۴ میلیارد ریال سال گذشته، رشد بیش از ۲ برابری داشته است.
وی ادامه داد: این اعتبارات صرف عملیات اجرایی پروژه‌های مرمت و بازسازی قنوات، انتقال آب با لوله، تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی، ساخت استخر ذخیره آب، چاهک و کانال آبیاری عمومی، اجرای طرح‌های کوچک تأمین آب، احداث بند سار، لایروبی انهار و جاده دسترسی به مزارع در استان می‌شود.
مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی سیستان‌وبلوچستان گفت: تداوم خشکسالی‌های پی در پی موجب افت سطح آب‌های زیرزمینی و خشک شدن قنات‌های متعدد در استان شده است.
وی بیان کرد: با توجه به قرار گرفتن ایران و به‌ویژه سیستان‌وبلوچستان در مناطق خشک و نیمه خشک کره خاکی و مشکل کم آبی و از سوی دیگر افزایش روزافزون جمعیت و تامین امنیت غذایی و محدود بودن منابع آب، باید سعی شود تا از آبیاری سنتی فاصله گرفته و با آبیاری مدرن و مکانیزه، ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب، راندمان تولید را افزایش داد.
