حدود ده روز است که روند تزریق واکسن کرونا در کشورمان به کندی پیش می رود، به نحوی که مطابق آمارهای رسمی وزارت بهداشت ، در شرایطی در فاصله زمانی یکشنبه ۲ خرداد تا چهارشنبه ۱۲ خرداد، به طور متوسط روزانه ۱۴۵ هزار و ۱۰۰ دز واکسن کرونا به ایرانیان تزریق شد، در دو هفته اخیر یعنی فاصله زمانی چهارشنبه ۱۲ خرداد تا شنبه ۲۲ خرداد، سرعت تزریق واکسن با کاهشی محسوس به متوسط ۶۶ هزار ۵۰۰ دز در هر روز رسیده است.
در این میان، کند شدن روند واکسیناسیون کرونا موجب توقف تزریق واکسن در برخی مراکز بهداشتی شده است؛ به نحوی که در روزهای اخیر در تهران و البته اخبار منتشرشده از شهرستان ها از این حکایت دارد که نه تنها در بعضی مراکز واکسیناسیون روند تزریق دز دوم واکسن کرونا با تاخیر مواجه شده است، بلکه در این مراکز حتی تزریق دز اول واکسن نیز متوقف شده است.
البته دکتر سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز ۱۷ خرداد در گفت و گو با رکنا تاکید کرد که «روند واکسیناسیون کووید ۱۹ متوقف نشده است و در حال حاضر واکسیناسیون افراد ۷۰ سال به بالا در کشور انجام می‌شود.» او البته این را هم گفت که «قرار بود هفته گذشته محموله‌ای از واکسن کرونا به دست وزارت بهداشت برسد که این موضوع با تاخیر مواجه شده است.»
با نگاهی به آمار واردات واکسن کرونا که به طور رسمی از سوی گمرک اعلام شده، می توان متوجه این نکته شد که از ۲۶ اردیبهشت تا کنون روند واردات واکسن کرونا به کشورمان تقریبا متوقف شده است؛ به نحوی که مطابق آمارهای گمرک، در حالی که تا ۲۶ اردیبهشت، ۵ میلیون و ۶۴۷ هزار و ۷۰۰ دز واکسن کرونا از کشورهای روسیه، چین، هند، کره جنوبی و ایتالیا به ایران وارد شده بود، از آن تاریخ به بعد تنها دو محموله واکسن روسی مجموعا به حجم ۲۰۰ هزار دز به ایران وارد شده است.
کند شدن روند واردات واکسن کرونا در شرایطی اتفاق افتاده است که علاوه بر این که هنوز بیش از ۱۵ میلیون دز واکسن خریداری‌شده ایران از سبد کوواکس به کشورمان تحویل داده نشده است، قرارداد واردات ۶۰ میلیون دز واکسن روسی نیز هنوز به مرحله اجرا در نیامده و همچنین وعده واردات میلیون ها دز واکسن از چین که ماه گذشته از سوی وزارت خارجه مطرح شد نیز هنوز روی زمین مانده است.
در این میان اما همزمان با کند شدن روند واردات واکسن کرونا به ایران و در نتیجه کاهش سرعت واکسیناسیون عمومی، مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در روزهای اخیر از احتمال تولید ۱۱ میلیون دز واکسن ایرانی کرونا تا پایان تیر خبر داده و وعده داده است که تا پایان مرداد ۲۱ میلیون دز و تا پایان شهریور ۳۰ میلیون دز واکسن داخلی تولید خواهد شد.
این صحبت های قانعی البته در حالی مطرح شده است که در اوایل ماه اردیبهشت، سعید نمکی ، وزیر بهداشت وعده داده بود که واکسن های ایرانی از ماه خرداد وارد چرخه واکسیناسیون عمومی خواهند شد، اما اکنون که در اواخر خرداد قرار گرفته ایم، هنوز هم فاز سوم کارآزمایی بالینی این واکسن ها به اتمام نرسیده است.
البته وعده عجیب تر را روز پنجشنبه، رئیس جمهور در جلسه کمیته های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح کرد؛ حسن روحانی در آن جلسه گفت تلاش می کنیم تا پایان دولت، تزریق واکسن به گروه های فاز اول، دوم و سوم واکسیناسیون کرونا به پایان برسد و اقدامات لازم برای تامین واکسن های مورد نیاز برای فاز چهارم (آخر) نیز انجام شود.
روحانی این صحبت ها را در حالی مطرح کرده است که عمر دولت او مرداد به پایان خواهد رسید و طبق اظهارات علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا ، براساس سند ملی واکسیناسیون، جمعیت گروه های سه فاز اول واکسیناسیون کرونا مجموعا شامل ۱۵.۵ میلیون نفر خواهد شد؛ به نحوی که حدود ۱.۵ میلیون نفر در فاز اول، ۱۲ میلیون نفر در فاز دوم و ۲ میلیون نفر در فاز سوم واکسیناسیون کرونا قرار دارند و برای واکسیناسیون کامل آنها باید حداقل ۳۱ میلیون دز واکسن کرونا به هموطنان تزریق شود.
این در حالی است که براساس آمار رسمی وزارت بهداشت، تا امروز تنها کمی بیش از ۵ میلیون و ۱۰۰ دز واکسن کرونا به ایرانیان تزریق شده و اگر قرار باشد وعده روحانی محقق شود، باید تا ۱۲ مرداد، حدود ۲۶ میلیون دز دیگر واکسن کرونا به هموطنان تزریق شود؛ این یعنی به طور تقریبی آمار تزریق روزانه واکسن کرونا به ایرانیان باید به حدود ۴۰۰ هزار دز در روز برسد، نکته مهم اما اینجاست که طی ۱۰ روز اخیر، سرعت واکسیناسیون مردم ایران کمتر از ۷۵ هزار دز در هر روز بوده و بنابراین به احتمال زیاد این وعده دقیقه نودی رئیس جمهور نیز مانند برخی از دیگر وعده های او بی سرانجام خواهد ماند.
تاخیر در تولید انبوه و صدور مجوز برای ارائه واکسن های ایرانی به چرخه واکسیناسیون عمومی به همراه کند شدن روند واردات و تزریق واکسن کرونا در ایران، آن هم در شرایطی که کشورمان تا پیش از اتفاقات اخیر نیز از نظر میزان تزریق واکسن از بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا عقب تر بود، مردم ایران را نسبت به آینده روند واکسیناسیون نگران کرده است.
این موضوعی است که دکتر علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور نیز در گفت و گو با رکنا به آن اشاره کرد و گفت: روند واکسیناسیون در ایران به علت کاهش میزان واردات و در دسترس نبودن واکسن کند شده و همزمان فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن های داخلی نیز هنوز به نتیجه نرسیده است. در این شرایط، دولت برای تسریع روند واکسیناسیون عمومی تا زمانی که تولیدات داخلی مورد قبول واقع شوند، باید تلاش بیشتری برای واردات واکسن انجام دهد.
وی درباره آخرین وضعیت کارآزمایی بالینی واکسن های ایرانی کرونا توضیح داد: فاز سوم کارآزمایی واکسن «کنژوگه» یا همان واکسن تولید مشترک ایران و کوبا در حال انجام است و در این فاز، دز اول واکسن به همه ایرانیان تزریق شده و اکنون دز دوم واکسن به داوطلبان این فاز تزریق می شود. درباره واکسن «کوو ایران برکت» نیز فاز سوم کارآزمایی بالینی به تازگی آغاز شده و هنوز تعداد داوطلبان این فاز به تعداد مطلوب نرسیده است.
رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری تصریح کرد: فعلا باید صبر کرد تا افراد بیشتری در کارآزمایی های بالینی واکسن های ایرانی شرکت کنند تا هرچه سریع تر این کارآزمایی های بالینی انجام شود و این واکسن ها وارد چرخه عمومی واکسیناسیون شوند.
با وجود آن که رئیس کمیته عملی ستاد ملی مقابله با کرونا وعده داده است که تا پایان تیر، ۱۱ میلیون دز واکسن ایرانی تولید خواهد شد، اما با توجه به این که هنوز فاز سوم کارآزمایی بالینی این واکسن ها به پایان نرسیده است، بعید به نظر می رسد که این وعده قانعی به این زودی ها محقق شود.
ناجی ضمن اشاره به این موضوع، خوشبینانه ترین حالت وارد شدن واکسن های ایرانی «کنژوگه» و « کوو ایران» به چرخه واکسیناسیون عمومی کرونا را نیمه مرداد دانست و تاکید کرد: با توجه به روند پیش رفتن فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن های ایرانی، به نظر نمی رسد که زودتر از نیمه تابستان این واکسن ها را در چرخه واکسیناسیون عمومی داشته باشیم.
وی افزود: البته مسئولان بنیاد برکت وعده داده اند که تا پایان تیر بین ۳ تا ۴ میلیون دز واکسن ایرانی تحویل خواهند داد، اما نکته مهم این است که ابتدا باید فاز سوم کارآزمایی بالینی این واکسن ها تمام شود و بعد واکسن های داخلی می توانند به چرخه واکسیناسیون عمومی کرونا وارد شوند.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور ادامه داد: البته اگر آقای دکتر قانعی اعلام کرده است که تا پایان تیر ۱۱ میلیون دز واکسن ایرانی تولید خواهد شد، حتما نسبت به این مساله اطلاعات کافی دارد، اما تا جایی که من در جریان هستم، شرکت های تولیدکننده واکسن یعنی انیستیتو پاستور و گروه برکت، تا این لحظه فقط ظرفیت تولید ۲ تا ۳ میلیون دز واکسن کرونا در ماه را دارند و اگر قرار باشد ظرفیت تولید این واکسن ها افزایش یابد، این شرکت ها باید خطوط تولید بیشتری را در آینده نزدیک راه اندازی کنند.
اعمال محدودیت های کرونایی و واکسیناسیون عمومی در برابر کرونا دو راهکار اصلی مبارزه با این ویروز از نظر متخصصان بهداشتی است. اما متاسفانه در کشورمان در بیشتر موارد اعمال محدودیت های کرونایی جدی گرفته نمی شود و روند واکسیناسیون نیز از ۲۱ بهمن یعنی تاریخ تزریق اولین واکسن کرونا در ایران تا امروز به کندی پیش رفته و در ده روز اخیر نیز کندتر شده است.
در این میان اما نکته اساسی اینجاست که براساس سند ملی واکسیناسیون، تا پایان سال ۱۴۰۰ باید ۷۰ درصد مردم ایران یعنی حدود ۶۰ میلیون نفر واکسن کرونا دریافت کنند تا کشور در پایان این سال به ایمنی جمعی برسد. این یعنی تا آن زمان، صرف نظر از دزهای یادآوری که طبق پیش بینی متخصصان بهداشتی احتمالا یک سال بعد از تزریق دز دوم واکسن، افراد مختلف باید دریافت کنند، حداقل ۱۲۰ میلیون دز واکسن کرونا باید تا پایان امسال به ایرانیان تزریق شود.
این در حالی است که تا کنون حدود ۵ میلیون و ۱۰۰ دز واکسن در ایران تزریق شده است و برای رسیدن به ایمنی جمعی تا پایان ۱۴۰۰، نیاز است که از امروز تا انتهای سال روزانه نزدیک ۴۱۰ هزار دز واکسن در کشورمان توزیع شود. نکته مهم اما اینجاست که تا امروز، در هیچ روزی روند تزریق واکسن کرونا به ایرانیان از ۲۱۰ هزار دز فراتر نرفته است و اگر روند واکسیناسیون کرونا همچنان به همین کندی پیش برود، نه تنها کشور تا پایان سال به ایمنی جمعی نمی رسد، بلکه با شیوع گونه های جهش یافته کرونا، از جمله کرونای هندی که همین حالا در حال پیشروی در استان های جنوبی کشور است، در ماه های آتی شاهد موج های بعدی این بیماری خواهیم بود.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور نیز ضمن ابراز همین نگرانی، تاکید کرد که مهمترین راهکار مقابله با کرونا در حال حاضر، توزیع هرچه سریع تر واکسن کرونا در سطح کشور است، اما تا زمانی که سرعت واکسیناسیون کرونا به حد مطلوب برسد، باید محدودیت های اجتماعی با جدیت بیشتری از شرایط کنونی اجرایی شود.
ناجی در بخش دیگری از صحبت هایش روی این نکته هم دست گذاشت که اگر تا زمان سرعت گرفتن واکسیناسیون محدودیت های کرونایی به شکل جدی تری اجرایی نشود، کشورمان قطعا شاهد موج های پنجم و ششم شیوع کرونا خواهد بود.
رئیس آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در این باره تصریح کرد: تا زمانی که سرعت تزریق واکسن کرونا به سطح مطلوب برسد، ما باید مقررات مربوط به کنترل ویروس کرونا را با سختگیری بیشتری اجرایی کنیم؛ از جمله این که باید در اجبار به پوشیدن ماسک، ممنوعیت تردد بین شهرها، کنترل تجمعات و فاصله گذاری اجتماعی سختگیرانه تر عمل کنیم و همزمان باید موارد تست گیری ما برای شناسایی سریع بیماران کرونایی نیز افزاش یابد.
وی همچنین از برگزاری تجمعات انتخاباتی در روزهای اخیر انتقاد کرد و گفت: اگر ما بخواهیم درباره شیوع کرونا ساده انگاری کنیم، قطعا با موج های بعدی شیوع این ویروس مواجه خواهیم بود؛ از جمله این ساده انگاری ها نیز همین تجمعاتی است که در ایام تبلیغات انتخاباتی انجام می شود و این برنامه ها قطعا می تواند باعث انتقال بیشتر این ویروس شود.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی کشور ادامه داد: تا زمانی که کشورمان درگیر شیوع کروناست و واکسیناسیون در سطح مطلوبی انجام نشده است، هرچه ما تجمعات بیشتری برگزار کنیم و افراد را در این تجمعات به یکدیگر نزدیکتر کنیم، احتمال انتقال کرونا بیشتر خواهد شد و میزان شیوع این ویروس افزایش می یابد.
وی در پایان تاکید کرد: با توجه به گونه های جدید کرونا که در کشورمان شایع شده است، بخصوص کرونای هندی که میزان سرایت بالایی دارد، واقعا باید از این ساده انگاری ها احساس خطر کرد و نسبت به برگزاری هر گونه مراسمی در ایام تبلیغات انتخاباتی هشدار داد.
