دارنده چک برگشتی از سه راه می تواند اقدام کند تا به حق خود برسد.
۱ . کیفری
۲ . حقوقی
۳ . ثبتی
اقدام قانونی برای این مطالبه را به اجرا گذاشتن چک برگشتی نیز می‌گویند. لازم به ذکر است که هر یک از این سه روش اجرا گذاشتن چک برگشتی با دیگری متفاوت بوده و پیامدهای خاص خود را به همراه دارد.
دارنده چک برگشتی میتواند علیه صادرکننده چک شکایت کرده و با مراجعه به دادسرا و تنظیم شکوائیه مراحل کار را پیش ببرد.
نکته مهمی که در اجرا گذاشتن چک به روش کیفری باید بدانیم این است که دارنده چک حتما ظرف مدت ۶ ماه از تاریخی که گواهی عدم تادیه یا گواهی عدم پرداخت از بانک دریافت می کند، باید به مراجع کیفری مثل دادسرا شکایت کند. اگر از این تاریخ بگذرد، امکان اجرا گذاشتن چک به روشی کیفری وجود ندارد.
در این روش، دارنده چک دادخواست حقوقی تنظیم کرده و چک برگشتی را به اجرا می‌گذارد. برای این کار، دارنده چک، برگه دادخواست مربوطه را باید پر کرده و کپی چک بلامحل را به اضافه کپی گواهی عدم پرداخت که از بانک دریافت کرده، ضمیمه دادخواست خود کند.
در این روش دیگر محدودیت زمانی وجود ندارد و دارنده چک هر زمان که اراده کند میتواند به دادگاه مراجعه کرده و چک خود را به اجرا بگذارد. همزمان، دارنده چک میتواند تمامی خسارتها و هزینههای دادرسی را از دادگاه تقاضا کند و حتی درخواست صدور قرار تامین خواسته برای توقیف اموال صادرکننده چک را هم برای اموال منقول و غیرمنقول بنماید. البته این روش فرایندی نسبتا طولانی تر از روش کیفری دارد. ولی در صورتی که امکان شکایت کیفری وجود نداشته باشد، این روش به عنوان یک جایگزین مناسب است.
در این روش چک به عنوان یک سند لازم الاجرا به حساب می‌آید که به این روش به اجرا گذاشتن چک نیز می گویند.
در این روش، دارنده ی چک بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت وجه، به اداره ثبت اسناد مراجعه کرده و فرم مخصوص صدور اجراییه برای چک برگشتی را تکمیل و کپی چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت را نیز ضمیمه آن می کند. پس از آن، درخواست صدور اجراییه چک برگشتی انجام می شود. وقتی اجراییه به صادرکننده چک برگشتی ابلاغ می‌شود ۱۰ روز مهلت دارد تا وجه آن را بپردازد. اگر این کار انجام نشود اموال صادر کننده چک توقیف می شود. این روش، زمان کوتاهتری نسبت به سایر روشها میبرد.
البته توجه داشته باشید که اموالی باید به اجرای ثبت معرفی شود که جزو مستثنیات دین نباشد. مستثنیات دین شامل خودرو، اسباب و وسایل ضروری زندگی و محل سکونت است.
چک باید در همان مکانی که صادر شده تادیه شود و دارنده چک ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ صدور چک میتواند وجه آن را مطالبه کند. اگر چک از نقطهای به نقطه دیگر صادر شده باشد باید ظرف مدت ۴۵ روز مطالبه شود. در غیر این صورت دارنده چک نمی‌تواند وجه آن را مطالبه کند.
سفته سندی است که امضا کننده آن متعهد میگردد تا در موعد مقرر مبلغی را در وجه فرد معینی بپردازد. شرکت‌های بزرگ معمولا به کمک سفته مشکلات مالی خود را برطرف می‌کنند و از آنجایی که راحت خریداری می‌شود، برای مردم مشکلات متعددی را ایجاد کرده است. سفته باید امضا و مهر متعهد، مبلغ تعهد شده، گیرنده وجه و تاریخ داشته باشد.
۱. در معاملات غیر نقدی
۲. در بانک‌ها و موسسات اعتباری در ازای دریافت وام
۳. قرارداد شرکت ها و پیمانکاران
در سفته علاوه بر مهر و امضا و تاریخ و درج مبلغ پرداخت، نام و نام خانوادگی گیرنده وجه، تاریخ پرداخت وجه، نام خانوادگی صادرکننده، اقامتگاه و محل پرداخت سفته نیز ضروری است. در صورتی که نام و نام خانوادگی یک شخص معین نوشته شود، او به عنوان طلبکار محسوب می شود.
در غیر این صورت کسی که سفته را در اختیار داشته باشد به عنوان طلبکار شناخته می‌شود و میتواند در سررسید سفته مبلغ آن را درخواست نماید. اگر سررسید در سفته ذکر نشود، سفته عندالمطالبه به حساب می‌آید.
در صورتی که دارنده سفته به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد، میتواند علیه فردی که سفته را صادر یا پشت نویسی کرده شکایت کند. برای این کار باید ابتدا به اداره ثبت مراجعه و تقاضای توقیف اموال و وصل طلب خود را بکند.
دارنده سفته باید یک دادخواست حقوقی تنظیم کرده و به مراجع قضایی دادگستری مراجعه کند. در صورتی که محکومیت قطعی صادر شود و اموالی از محکوم به دست نیاید، دارنده سفته میتواند به استناد قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی بازداشت شخص محکوم را درخواست کند.
مدت زمان وصول سفته و رسیدن آن به نتیجه، جزء مراحل اجرایی پرونده می باشد و زمان دقیقی برای آن مشخص نیست. به طور کلی بسته به شلوغی مراجع قضایی، ممکن است حدود ۲ تا ۴ ماه طول بکشد تا دادگاه رای اولیه را بدهد. پس از آن حدود ۲ ماه قطعی شدن رای و رسیدگی به اعسار از پرداخت ممکن است تا یک سال زمان ببرد.
سخن آخر
مراحل اجرا گذاشتن چک برگشتی و وصول چک برگشتی در مراجع قانونی همیشه زمان‌بر بوده و نیاز به آشنایی با پیچ و خم‌های حقوقی دارد. اولین اقدام قانونی که دارنده‌ی سفته وقتی در زمان مشخص، وصول نمی‌شود، آن را انجام می‌دهد اجرا گذاشتن سفته یا وصول سفته است؛ اگر سفته در تاریخ معین پرداخت نشود، دارنده آن باید حداکثر ظرف 10 روز نسبت به اجرا گذاشتن سفته اقدام کند.
برگرفته از پلتفرم حقوقی ترازو به نشانی https://etarazoo.com
