خبرگزاری مهر-گروه استان‌ها-علی قشمی *: کرونا بی گمان یکی از بزرگترین اپیدمی‌های قرن حاضر و بزرگترین بحران سالهای اخیر است؛ به این بیماری از دو منظر می‌توان پرداخت کرد؛ «ارتباطات بحران» و «بحران ارتباطات». کرونا از منظر اجتماعی، یک بحران است که در پیوند با رسانه باید، ذیل عنوان "ارتباطات بحران" بررسی شده و نقش رسانه‌ها در کاهش و مهار آن، مورد تحلیل قرار گیرد.
کرونا موجب «بحران ارتباطات» از منظر فردی شده است. پیوند میان رسانه و کرونا را باید در ارتباطات بحران جستجو کرد. ارتباطات بحران، حوزه مطالعاتی است که در آن، نقش ارتباطات به طور اعم و رسانه به طور اخص، در مدیریت یک بحران مورد بررسی قرار گرفته و کارکردها و کج کارکردهای رسانه‌ها، در این زمینه مورد بررسی و اصلاح قرار می‌گیرد.
آنچه درباره کرونا و رسانه‌ها می‌توان مورد بررسی قرار داد اینکه، رسانه‌ها در مدیریت بحران کرونا می‌بایست در سه حوزه «پیشگیری»، «مدیریت» و «مهار» نقش آفرینی کنند. شاید این سه مرحله در بحرانی همچون زلزله در سه مقطع متفاوت قبل، حین و بعد از زلزله قابل تقسیم بندی باشد؛ امابه دلیل طولانی شدن بیماری کرونا، مدیریت هر سه مرحله توأمان باید صورت گیرد.
در موضع پیشگیری، آموزش پروتکلهای بهداشتی، اولین قدم است و در مدیریت و مهار کرونا می‌بایست حساس سازی افکار عمومی، میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی و نیازمندی‌های جامعه برای مدیریت کرونا، مورد توجه ویژه قرار گیرد.
قطعاً رسانه‌های کشور اعم از رادیو و تلویزیون، مطبوعات و فضای مجازی اقدامات خود را برای آگاه سازی مردم انجام داده‌اند اما فراز و فرود آمارهای ابتلاء و مرگ و میر کرونا، نشان از تلاطم میزان رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی (خواسته و یا ناخواسته و متأثر از شرایط اقتصادی) دارد که بخشی از آن نیز می‌تواند متأثر از عادی شدن شرایط زندگی در کرونا باشد؛ قابل ذکر است بازحساس سازی افکار عمومی و مردم، بسیار سخت‌تر از دوره حساس سازی ابتدایی شیوع ویروس کرونا است و این حساس سازی می‌تواند با انعکاس و برجسته سازی تلخ‌ترین روزهای زندگی آنانی که عزیزی از دست داده‌اند ممکن باشد.
اعداد عجیب و غریبی در سال ۱۳۹۹ مطرح شده‌اند که شاید پیش از این، تصور آن نیز جزو محالات بود. مرگ و میر بیش از ۵۰ هزار نفر یعنی اینکه ۵۰ هزار خانواده ایرانی، عزادار عزیزی شده‌اند و اگر اقوام این متوفیان را نیز حساب کنیم رقم بسیار بالایی است.
پس گره خوردن رفتار تک تک شهروندان برای حفظ سلامتی همدیگر، بزرگترین چالش فراروی مردم و رسانه هاست و اقناع مردم برای مواجهه "وجدان مدارانه" با پروتکلهای بهداشتی، راه رسیدن به مقصود است.
نگاه نقادانه به سیاستگذاری ها، محدودیت‌ها و نیز میزان رعایت دستورالعمل‌ها توسط مردم، می‌تواند در پیشگیری، مدیریت و مهار کرونا مؤثر باشد.
پس رسانه باید ناظر سه حوزه سیاستگذاری، مدیریت اجرایی و میزان رعایت آن توسط مردم و سازمانهای دولتی و … باشد و برای اصلاح و بهبود این رفتارها، راه حل ارائه دهد.
*کارشناس رسانه
