از انگل توکسوپلاسما بیشتر بدانیم

عفونت توکسوپلاسما گوندی یک بیماری انگلی است که بیشتر انسان، پستانداران و پرندگان را درگیر می‌کند، این بیماری در زنان باردار و کسانی که دارای سیستم ایمنی بدنی ضعیف‌تری هستند، عوارض جدی‌تری به همراه دارد.

 

به گزارش ایسنا، نتایج یک مطالعه جدید که توسط محققان دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد، وجود انگل «ØªÙˆÚ©Ø³ÙˆÙ¾Ù„اسما گوندی» در شیر خام چهار استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس و خوزستان بررسی کرد که از مجموع Û´Û´Û° نمونه شیرهای مورد بررسی، Û²Û¶ نمونه یا حدود شش درصد، به این تک‌یاخته آلوده بودند. بر اساس نتایج این بررسی بالاترین میزان آلودگی به ترتیب در نمونه‌های شیر گوسفند (هشت درصد) و پس‌ازآن در شیر بز (Û·.Ûµ درصد)، شیر گاو (پنج درصد)، شیر شتر (Û´.Û´Û´ درصد) و شیر گاومیش (Û´.Û²Û¸ درصد) مشاهده شد.

 

 

عفونت توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) یک بیماری انگلی رایج در سراسر جهان است که شیوع آن در افراد حدود Û±-Û² میلیارد تخمین زده می‌شود و ابتلای حدود Û³Û° درصد جمعیت انسانی با این انگل اثبات‌شده است. عفونت توکسوپلاسما یک بیماری مشترک بین انسان و دام است که در اثر تک‌یاخته کوکسیدین، ایجاد می‌شود و بیشتر انسان، پستانداران و پرندگان را درگیر می‌کند و باعث بیماری‌های شدید همچون کوریورتینیت، آسیب‌های مادرزادی جدی مانند اختلالات مغزی، میکروسفالی و اختلالات سیزر می‌شود. اعتقاد بر این است که بیشتر عفونت‌های مادرزادی، سقط‌جنین یا مرده زایی بدون علامت و خود به خودی ممکن است به دلیل ابتلا به این انگل رخ دهد.

 

عفونت معمولاً با خوردن گوشت آلوده نپخته، قرار گرفتن در معرض مدفوع گربه آلوده یا انتقال از مادر به کودک در دوران بارداری اتفاق می‌افتد. بیماری توکسوپلاسموزیس ممکن است در برخی افراد علائمی شبیه آنفلوانزا ایجاد کند، اما بیشتر افراد مبتلا هرگز علائم و نشانه‌هایی پیدا نمی‌کنند. در نوزادان متولدشده از مادران آلوده و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، توکسوپلاسموز ممکن است عوارض جدی‌تری ایجاد کند.

 

اگر سالمید، باردار نیستید و توکسوپلاسموز در بدن شما تشخیص داده شد، به‌غیراز مدیریت محتاطانه، به درمان دیگری نیاز نخواهید داشت، اما اگر باردار هستید یا از ایمنی بدن ضعیفی برخوردارید، برای جلوگیری از عوارض شدید به پزشک نیاز خواهید داشت، پس بهترین روش، پیشگیری از ابتلا به این انگل است.

 

 

بیشتر افراد سالم که به توکسوپلاسموز آلوده هستند ممکن است هیچ علائم و نشانه‌ای نداشته و از ابتلای خود اطلاع نداشته باشند. برخی از افراد، علائم و نشانه‌هایی شبیه به آنفلوانزا ازجمله بدن‌درد، تورم غدد لنفاوی، سردرد، تب و خستگی را تجربه می‌کنند. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مبتلا به HIV / AIDS هستند، تحت شیمی‌درمانی قرار داشته و یا اخیراً پیوند عضوی انجام داده‌اند، ممکن است عفونت قبلی توکسوپلاسما دوباره فعال شود، در این صورت، ممکن است علائم و نشانه‌های شدیدتر عفونت ازجمله سردرد، گیجی، عدم تعادل و تشنج، مشکلات ریوی که ممکن است شبیه سل یا ذات‌الریه باشد، تاری دید ناشی از التهاب شدید شبکیه چشم در نوزادان ایجاد شود.

 

اگر فرد حین بارداری برای اولین بار آلوده به این انگل شود امکان انتقال عفونت به کودک حتی در صورت نبود هیچ علائم بیماری وجود دارد که به آن (توکسوپلاسموز مادرزادی) گفته می‌شود. در دوران بارداری هرچه زودتر این عفونت رخ دهد، عوارض جدی‌تری برای کودک ایجاد می‌شود.

 

بسیاری از عفونت‌های اولیه به این انگل به مرده زایی یا سقط‌جنین ختم می‌شوند و  نوزادانی که در اثر ابتلای مادر به این انگل زنده می‌مانند احتمالاً با مشکلات جدی مانند، تشنج، بزرگ شدن کبد و طحال، زردی پوست و سفیدی چشم (زردی) و عفونت شدید چشم روبرو هستند. فقط تعداد کمی از نوزادانی که توکسوپلاسموز دارند، علائم بیماری را از بدو تولد نشان می‌دهند و غالباً، نوزادانی که آلوده هستند تا نوجوانی یا بالاتر علائمی ندارند، اما ممکن است دچار کاهش شنوایی، ناتوانی ذهنی یا عفونت‌های جدی چشم باشند.

 

 

مادران باردار و اشخاصی که به اچ آی وی یا ایدز مبتلا هستند، اگر فکر می‌کنید در معرض توکسوپلاسموز قرارگرفته‌اید با پزشک خود در مورد آزمایش صحبت کنید. علائم و نشانه‌های توکسوپلاسموز شدید شامل تاری دید، گیجی از دست دادن تعادل به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارند، به‌خصوص اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد.

 

علل توکسوپلاسما گوندی ارگانیسم انگلی تک‌سلولی است که بیشتر حیوانات و پرندگان را آلوده می‌کند. ازآنجاکه ارگانیسم‌های عفونی فقط از طریق مدفوع گربه دفع می‌شوند، گربه‌های وحشی و خانگی میزبان نهایی انگلی هستند که آن را به انسان، دام و سایر پستانداران انتقال می‌دهند. اگر سالم هستید، سیستم ایمنی بدن انگل را کنترل می‌کند. آن‌ها در حالت غیرفعال در بدن شما باقی می‌مانند و مصونیت مادام‌العمر را برای شما فراهم می‌کنند تا دیگر نتوانید به انگل آلوده شوید، اما اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل بیماری یا داروهای خاص ضعیف شده باشد، عفونت می‌تواند دوباره فعال شود و منجر به عوارض جدی شود. 

 

همانطور که گفته شد اگر سیستم ایمنی طبیعی داشته باشید، به‌احتمال‌زیاد عوارض توکسوپلاسموز را تجربه نخواهید کرد، اما افراد سالم گاهی دچار عفونت چشم می‌شوند. این عفونت‌های بدون درمان، منجر به نابینایی می‌شوند. اما اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد، به‌ویژه درنتیجه HIV / AIDS، توکسوپلاسموز می‌تواند منجر به تشنج و بیماری‌های تهدیدکننده زندگی مانند انسفالیت - عفونت جدی مغز شود. در افراد مبتلابه ایدز، انسفالیت درمان‌نشده از توکسوپلاسموز کشنده است. کودکان مبتلابه توکسوپلاسموز مادرزادی ممکن است دچار عوارض ناتوان‌کننده‌ای ازجمله کم شنوایی، ناتوانی ذهنی و نابینایی شوند.

 

 

در تماس با گربه‌های خیابانی محتاط‌تر باشید، خصوصاً اگر سیستم ایمنی بدنی ضعیف‌تری دارید و یا باردار هستید.

 

غذا یا آب آلوده و گاهی اوقات، محصولات لبنی غیرپاستوریزه نیز ممکن است حاوی انگل باشند، پس پختن کامل را فراموش نکنید.

 

میوه‌ها و سبزی‌های نشسته نخورید. سطح میوه‌ها و سبزی‌ها ممکن است حاوی انگل باشد و برای ایمنی، تمام محصولات را به‌ویژه هر نوع که به‌صورت خام مصرف می‌کنید کاملاً بشویید و پوست آن را بگیرید.

 

در موارد نادر، توکسوپلاسموز از طریق پیوند عضو یا انتقال خون قابل‌انتقال است.

 

هنگام باغبانی یا کار با خاک دستکش بپوشید. هر زمان در فضای باز کار می‌کنید دستکش بپوشید و پس‌ازآن دستان خود را کاملاً با آب و صابون بشویید.

 

 

اگر باردار هستید و یا در معرض خطر توکسوپلاسموز یا عوارض آن قرار دارید، برای محافظت از خود این موارد را انجام دهید:

 

گربه خود را در خانه نگه‌دارید و به او غذای خشک یا کنسروی گربه بدهید، نه گوشت خام. گربه‌ها پس از خوردن طعمه آلوده یا گوشت نپخته که حاوی انگلی است، آلوده می‌شوند. از تماس با گربه‌های ولگرد یا بچه‌گربه‌ها خودداری کنید. بیشتر گربه‌ها علائمی از عفونت نشان نمی‌دهند و اگرچه می‌توان ازنظر توکسوپلاسموز آنها را آزمایش کرد، اما ممکن است یک ماه طول بکشد تا نتیجه بگیرید. برای تغییر بستر گربه خود، از دستکش و ماسک صورت استفاده کنید. سپس دستان خود را به‌خوبی بشویید. روزانه بستر را عوض کنید تا کیست‌های دفع شده فرصت عفونی شدن نداشته باشند.

 

منابع: mayoclinic، frontiersin، cell، nature