آرش خوشخو منتقد سینما در گفتوگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: اصغر فرهادی را در دو وجهه داخلی و بینالمللی باید مورد توجه قرار دهیم. او در دهه 1380 در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی و محمود احمدینژاد که طبقه متوسط در ایران طبقه ملتهب جامعه به حساب میآمد و همه اتفاقات اجتماعی و سیاسی از این طبقه بروز میکرد و در واقع بیشترین تناقضات را شاهد بود و مشکل حاکمیت هم بیش از همه متوجه طبقه متوسط بود با آثاری روایتگر انسانهایی از طبقه متوسط جامعه ایران توانست نظرات را به خود جلب کند.
خوشخو خاطرنشان کرد: او با فیلمهای سینمایی «چهارشنبه سوری»، «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» تحلیلگر و تفسیرگر روح زمانه خودش بود و ماجراهای مختلفی از طبقه متوسط که با حاکمیت نیز تنش داشت و یک زیست چندگانه پیدا کرده بود را با درکی درست روایت کرد. پس از دهه 1390 طبقه فرودست بود که جایگاه مهمتری پیدا کرد و بانی مسائل مهمی شد و همانطور که میبینیم حتی امروز کاندیداهای ریاست جمهوری روی صحبتشان بیش از همه با این طبقه است. با تغییر این جایگاه و مهمتر شدن طبقه فرودست جایگاه فرهادی نیز در داخل کشور سست شد. این مسئله ممکن است باعث شده باشد که اصغر فرهادی در فیلم جدیدش «قهرمان» تغییر موضع داده باشد.
او افزود: اصغر فرهادی در خارج از کشور فیلمسازی شناخته میشود که در کارش بسیار سختگیر است و وسواسی دارد که مدیریت کارهایش را خودش بر عهده میگیرد و با دقت بر کیفیت فنی اثرش نظارتی جدی دارد که حاصل آن اثری با کیفیت فنی بسیاری بالا است.
این منتقد در ادامه گفت: یکی از مهمترین عوامل موفقیت اصغر فرهادی این است که او هنرهای نمایشی خوانده و روی نوشتن متون دراماتیک تسلط بالایی دارد و این باعث شده تا او فیلمنامههای باکیفیت و بسیار خوبی بنویسد. اصغر فرهادی در یافتن سوژههای روز جامعه تبحر دارد و از طرفی سوژههایش را با معماهای هیچکاکی مخلوط میکند و جدا از حرفهایی که آثارش دارند جذابیتی در فیلمهای او میبینیم که مخاطبانی از هر قشر را با خود درگیر میکند. این خصوصیات در فیلمهای فرهادی نشان از تسلط او بر فیلمنامهنویسی است که باعث شد برای فیلم سینمایی «جدایی نادر از سیمین» کاندیدای اسکار بهترین فیلمنامه شود که به نظر من این کاندیدا شدن از کاندیدا شدنش برای اسکار بینالمللی مهمتر است. تمام این ویژگیها باعث شده تا فرهادی فیلمساز موفقی باشد اما در آثار او آن لحظههای نبوغآمیزی که در آثار مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی میبینیم را شاهد نباشیم چرا که او بسیار کنترلکننده است.
خوشخو درباره استقبال مخاطبان عام از فیلمهای اصغر فرهادی خاطرنشان کرد: فیلمهای داریوش مهرجویی نیز این ویژگی را داشتند و او هم از فیلمسازان روشنفکر ما است که توانست استقبال مخاطبان را هم برای آثارش داشته باشد. فیلمهایی چون «هامون»، «سارا»، «پری»، «لیلا» و حتی «مهمان مامان» آثار پرفروشی بودند و اصغر فرهادی هم چنین ویژگی دارد و فیلمهایش علاوه بر موفقیت در جلب نظر مخاطبان خاص، نظر مخاطبان عام را هم به خود جلب میکنند.
او درباره تأثیر سیاهنمایی و پرداختن به مسائل سیاسی در موفقیت فیلمهای ایرانی اظهار داشت: در فیلمهای اصغر فرهادی هیچگونه سیاهنمایی نمیبینیم و او با معیارهای خودش حتی شخصیتهای مهم و شاید قهرمان خلق میکند. شاید نگاه رسمی حاکم نگاه اصغر فرهادی را تأیید نکند. با این حال نمیتوان گفت که اصغر فرهادی با باج دادن به جشنوارهها راه موفقیت را طی میکند؛ او به هیچوجه این ویژگی را ندارد و آنچه که او را به فیلمساز موفقی تبدیل کرده مدیریت فوقالعادهاش در کار فیلمسازی و تلاش بیوقفهاش است که باعث شده همه کارهایش موفقیتی حداقلی داشته باشد.
این منتقد تأکید کرد: قطعاً با سیاهنمایی یا همان باج دادن به جشنوارهها میتوان به موفقیت رسید، طی سالهای اخیر فیلمهای سینمایی بسیاری بودهاند که به لحاظ کیفی در سطح بالایی نبودهاند اما به دلیل گفتن مسائلی خاص توانستهاند به موفقیت برسند. این موفقیتها بعضاً با لابیگری و حمایت کانونهای مختلفی مثل کانونهای حقوق بشری کسب میشود که جنبههای هنریاش چندان به چشم نمیآید.
خوشخو درباره پخش و اکران فیلمهای سینمای ایران در دنیا گفت: فیلمهای ایرانی پتانسیل دیده شدن و فروش در گیشههای جهانی را دارند. فروش فیلمهای ایرانی در شبکههای خارجی میتواند پول زیادی را به سینمای ایران تزریق کند. اکران فیلمهای اصغر فرهادی در کشورهایی مثل فرانسه و اسپانیا که در این کشورها فیلم هم ساختهاند موفقیتآمیز بوده است. البته ما نباید فقط به اروپا و آمریکا نگاه کنیم، بازار بزرگی برای سینمای ایران در افغانستان، تاجیکستان، هنگکنگ و چین میتواند وجود داشته باشد یا کشورهایی که گرایشات دینی مشترکی با ما دارند مثل الجزایر، مراکش و... میتوانند بازارهای خوبی برای فروش فیلمهای ایرانی باشند. کشورهایی که حسهای نزدیک یا اشتراکات فرهنگی با ما دارند هم باید در نظر بگیریم و به نظر من با توجه به کیفیت آثار ایرانی این امکان وجود دارد.
او در پایان اظهار داشت: در جشنواره فیلم کن سال 2021 فیلمسازان بزرگی با آثارشان حضور دارند و برنده شدن جایزه اصلی کار بسیار سختی است ولی با این حال میتوان به موفقیت «قهرمان» امیدوار بود چرا که فرهادی ثابت کرده که طی سالهای اخیر توانسته در رقابت با فیلمسازان بزرگی موفق باشد.