خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - حسن عابدینی: شاید در شرایطی که سایه ناتوانی اقتصاد در تأمین مقدماتی نیازهای مردم بر جامعه سایه افکنده بیان اولویت‌های فرهنگی دولت پیش رو برای برخی‌ها ناخوشایند باشد اما بیراه نیست که دلیل بخشی از این ناتوانی را بر گردن افرادی بیندازیم که این هوای موردنیاز جامعه را به فراموشی سپردند تا امروز علاوه بر فرهنگ، اقتصاد را نیز نداشته باشیم.
دولت سیزدهم در حالی فردا ۲۸ خرداد از مردم رأی خواهد گرفت که در مسیر پیش روی خود با عمده‌ای مشکلات مزمن فرهنگی روبرو است که نتیجه این بیماری مزمن را بر روی تمام اجزای کشور از اقتصاد گرفته تا سیاست و دیگر بخش‌ها مشاهده می‌کنیم.
این‌ها گواه بزرگی بر کار سخت دولت سیزدهم است. دولتی که نه اینکه بخواهد بلکه ناچار است مسیر تحولی در جامعه را در پیش بگیرد تا شاهد رفع برخی معضلات در جامعه باشیم.
مشکل اصلی از جایی آغاز می‌شود که فرهنگ اولویت اصلی دولت‌ها در نظام جمهوری اسلامی قرار نگرفته و حال دولت سیزدهم باید با کوله باری از مشکلات به دنبال رفع مشکلات فرهنگی جامعه باشد.
نگاه ناچیز به مسائل فرهنگی در همه ابعاد فرهنگ تأثیر گذاشته کما اینکه بودجه‌های ضعیف و بی‌برنامه یکی از اصلی‌ترین علت‌های این مشکلات فرهنگی است.
اقتصاد بر روی فرهنگ سایه انداخته است
سید مرتضی حسینی عضو پیشین کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر با بیان اینکه مسائلی نظیر تورم، گرانی و مشکلات اقتصادی باعث شده تا مسئله فرهنگ برای مردم کمرنگ شود، اظهار کرد: مشکلات اقتصادی باعث شده تا زمانی که حرف از مسائل فرهنگی به میان می‌آید مردم به آن کم‌توجه شوند درحالی‌که بنیاد مسائل اقتصادی در فرهنگ خلاصه می‌شود و اگر فرهنگ ما درست شود به‌طور حتم بخش اعظم مشکلات اقتصادی نیز برطرف می‌شود.
این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه در مناظرات هم مشاهده کردیم دغدغه‌های فرهنگی در اولویت نبود بیان کرد: دلیل اینکه ما امروز با مشکلات اقتصادی مواجه هستیم تا حدودی به غفلت ما از مباحث فرهنگی بازمی‌گردد که متأسفانه جامعه این مسئله را درک نمی‌کند و کار اقتصادی را ملزوم کار فرهنگی نمی‌داند.
سهم حوزه فرهنگ به‌درستی ادا شود
محمدحسین اسماعیلی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قزوین نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر معتقد است: به نظر من اولین اولویت این است که حق حوزه فرهنگ در بودجه و اعتبارات سالیانه استیفا شود.
وی افزود: اگر بررسی کنیم در طول سالیانه گذشته می‌بینیم که سهم حوزه فرهنگ از بودجه سالیانه سهم اندک و ناچیزی است و این موضوع باعث شده حوزه فرهنگ از اولویت‌های اعتباری و بودجه در کشور و استان‌ها خارج‌شده و در رده‌های چندم قرار بگیرد.
این مسئول عنوان می‌کند: تا زمانی که در حوزه بودجه و اعتبارات سهم این حوزه را به‌درستی پرداخت و ادا نکنیم نباید انتظار اتفاق مهمی در این حوزه داشته باشیم پس در ابتدا نیاز است آنچه شایسته حوزه فرهنگ است در بودجه و اعتبارات دیده شود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی پاسخگویی و شفافیت را یک اصل دانسته و ادامه می‌دهد: از سویی بسیاری از این بودجه و اعتبارات در اختیار نهادهایی قرار می‌گیرد که در قبال بودجه دریافتی فرهنگی شفاف نبوده و پاسخگو نیستند. باید این پاسخگویی در قانون دیده شود تا در تمام نهاد و مراکز فرهنگی که بودجه فرهنگی دریافت می‌کنند پاسخگویی وجود داشته باشد.
نیازمند مدیریت واحد فرهنگی هستیم
از سویی عدم وجود یک مدیریت واحد فرهنگی در کشور و همچنین در استان‌ها باعث شده تا آشفتگی در حوزه فرهنگ و اقدامات موازی و بی‌نتیجه افزایش یابد. اسماعیلی اولویت بعدی دولت را معطوف به مدیریت واحد فرهنگی می‌داند.
وی معتقد است نهادها و دستگاه‌های متعددی در حوزه فرهنگ فعالیت می‌کنند و این موضوع باعث ایجاد آشفته‌بازار در حوزه فرهنگ و هنر شده و در بسیاری موارد نه‌تنها این نهادها هم‌افزایی ندارند بلکه گاهی باعث خنثی شدن فعالیت همدیگر نیز می‌شوند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: لازم است از طرف نظام و حاکمیت و دولت تمهیداتی در نظر گرفته شود تا یک هم‌افزایی مؤثری در حوزه فرهنگی ایجاد شود.
وی ادامه داد: قرار بود این نقش را شورای عالی انقلاب فرهنگی بر عهده بگیرد اما نتیجه‌ای که امروز می‌بینیم این است که در این زمینه خیلی موفق نبودیم و وحدت رویه و وحدت عملکرد وجود ندارد.
اسماعیلی آمایش فرهنگی در حوزه سرزمینی را یک نیاز دانسته و بیان کرد: ما یک اطلس فرهنگی منسجم در کشور نداریم.
آمایش فرهنگی کشور در دستور کار قرار بگیرد
این کارشناس حوزه فرهنگ و هنر تصریح کرد: با توجه به وجود خرده‌فرهنگ و آئین‌ها و رسوم موجود در کشور می‌توانیم آمایش فرهنگی انجام داده و یک اطلس فرهنگی تهیه کنیم تا بر اساس آن آسیب‌های فرهنگی و نیازهای فرهنگی در نقاط مختلف را تبیین کرده و با برنامه‌ریزی‌های دقیق و استراتژیک این اهداف را محقق کنیم.
وی گفت: در حوزه زیرساخت‌های فرهنگی نیاز است یک بررسی و اقدام جدی صورت گرفته و نقش دولت در این زمینه بسیار اثربخش خواهد بود.
اسماعیلی اولویت چهارم حوزه فرهنگ در دولت آینده را استفاده از ظرفیت نخبگان و فرهیختگان در حوزه هنر و فرهنگ و رسانه دانسته و تأکید کرده باید زمینه را برای استفاده از این ظرفیت‌ها فراهم کرد تا از این ظرفیت نهایت استفاده و بهره‌وری را ببریم.
وی با بیان اینکه استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران در حوزه فرهنگ با نظارت دستگاه‌های حاکمیتی می‌تواند خیلی اثربخش باشد، اظهار کرد: فراهم کردن زمینه‌های لازم برای کسب‌وکارهای نوین فرهنگی برای حوزه فضای مجازی باید مورد توجه قرار بگیرد تا بتوانیم در حوزه فرهنگی یک جهش مثبتی را بعد از سال‌های متمادی برداشته و گام‌های ارزنده‌ای را برداریم.
به گزارش مهر در کنار تمام مسائلی که در حوزه فرهنگ به‌صورت زیرساختی مطرح شد نیاز است تا پالایشی از آنچه درگذشته روی داده نیز صورت بگیرد. تأمین زیرساخت‌ها کار اصلی دولت در حوزه‌های مختلف از جمله فرهنگ است اما توجه به گسترش‌های کمی و تقویت حوزه کیفی نیز باید در دستور کار دولت آینده قرار بگیرد.
آرمان‌های انقلاب در برنامه‌های فرهنگی مشهود باشد
این میزان تا حدی است که محمدرضا امامقلی مدیرکل حوزه هنری استان قزوین اولویت‌های دولت آینده را در سه سرفصل دیده و معتقد است فصل اول مورد توجه در دولت باید در حوزه گسترش کمی باشد.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر عنوان کرد: ما باید در حوزه خلق و توسعه مخاطب و همچنین تولید بیشتر آثار فرهنگی و هنری و استفاده و مصرف این آثار تلاش کنیم.
امامقلی با بیان اینکه گسترش کمی می‌تواند زمینه ترغیب بیشتر مخاطب برای حرکت به سمت تهیه محصولات فرهنگی را فراهم کند بیان کرد: ارتقا کیفی محصولات فرهنگی بعد دومی است که دولت به‌عنوان یک اولویت مهم باید در دستور کار قرار دهد.
مدیرکل حوزه هنری استان قزوین منظور از ارتقا کیفی را تأکید بر شناسایی استعدادها و تقویت جریان نقد دانسته و معتقد است در حقیقت برای افزایش کیفیت برنامه‌های فرهنگی و هنری باید استعدادهای جدید را شناسایی و آن‌ها را به تولید آثار تشویق کنیم.
وی تقویت و گسترش جریان نقد و نقدپذیری را نیز مهم دانسته و عنوان کرد: در فصل سوم جهت‌گیری ارزشی یکی دیگر آر فصول مهم دولت آینده است. آرمان‌های انقلاب در تمام برنامه‌ها و محصولات هنری ما باید روشن و مشهود باشد.
سهم مصرف مردم از محصولات فرهنگی افزایش یابد
امامقلی تحقق این امر را نیازمند صاحب‌نظر بودن در گفتمان انقلاب اسلامی دانسته و بیان کرد: باید از این گفتمان بهره بگیریم تا بتوانیم پارادایم دقیق اسلام ناب را در مقابل اسلام آمریکایی بسازیم.
وی ادامه داد: به لحاظ رویکرد و به لحاظ عملیات دولت آینده باید نهایت تلاش خود را بکند تا سهم مصرف مردم از آثار فرهنگی و هنری بالا برود.
مدیرکل حوزه هنری استان قزوین عدالت فرهنگی را یک نیاز ضروری دانسته و اظهار کرد: وقتی از عدالت حرف می‌زنیم یعنی یک فرد در روستا نیز بتواند از امکانات اولیه فرهنگی و هنری با همان مؤلفه‌های جهت‌گیری درست و انقلابی بهره داشته باشد و این عدالت بدون برنامه صحیح و حضور در بین مردم محقق نخواهد شد.
ارتباط مردم با هنرمندان کم است
وی در نگاهی دقیق‌تر به این حوزه معتقد است مشکلات اقتصادی و اجتماعی در جامعه باعث شده تا ارتباط مردم با هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر کم شود.
این هنرمند حوزه انقلاب اسلامی عنوان می‌کند: مخاطب ما به‌عنوان تک‌تک شهروندان جمهوری اسلامی دسترسی یکسان و عادلانه‌ای به تولیدات و امکانات فرهنگی و هنری ندارند و دولت آینده باید به دنبال توزیع عادلانه آن باشند.
وی در نهایت تصریح می‌کند: اهالی فرهنگ و هنر و دولت باید با حجم بالای کار و کار جهادی به میان مردم بروند و آثار را با دست خود به مخاطب ارائه دهند تا این چرخه دوباره شکل‌گرفته و حلقه مفقوده‌ای که بین تولیدکننده و مصرف‌کننده شکل‌گرفته با کار زیاد و مخاطب پسند جبران شود.
به گزارش مهر بدون شک دولت آینده مسیری سخت در حوزه فرهنگ خواهد داشت. در شرایطی که فرهنگ باید بر روی تمام ارکان جامعه تأثیرگذار باشد، فرایند برعکس شده و تمام تحولات جامعه بر روی فرهنگ تأثیر می‌گذارد.
دولت آینده که بدون شک با رأی اکثریت و مقتدرانه مردم در ۲۸ خرداد راهی پاستور خواهد شد باید مسیر فرهنگی کشور را در یک مدار درست قرار دهد.
به نظر می‌رسد اولویت قرار دادن فرهنگ، تأمین زیرساخت‌های فرهنگی و سپس ایجاد عدالت فرهنگی در کشور همان مدار و مسیر درستی است که اهالی فرهنگ و متولیان آن از دولت سیزدهم توقع دارند.
این امید وجود دارد تا دولت آینده با ایجاد تغییری اساسی در مسیر کشور، زمینه تحقق تمدن نوین اسلامی که مبنای اصلی آن فرهنگی است را بیش‌ازپیش مهیا کند.
