به گزارش برنا؛ کامبیز مهدی‌زاده، مدیر طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه زمین‌شناسی، معدن و صنایع معدنی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در نشست خبری و آیین رونمایی از مستند رخساره زمین "گِل‌فشان، جوش و خروش زمین" گفت: قول داده بودیم که زیبایی‌های زمین‌شناسی و میراث زمین‌شناختی ایران را به نمایش درآوریم و امروز خوشحالم این مهم محقق شده است. ما راهی جز اعتماد به جوانان نداریم، آینده دنیا را فناوری‌ها خواهند ساخت نه بشکه‌های نفتی!
او افزود: بعد از این همه مدت هنوز نتوانسته‌ایم جاذبه‌های زمین گردشگری و ژئوتوریسم ایران را به دنیا معرفی کنیم. ایران بهشت زمین‌شناسی جهان است اما قدر این موهبت را ندانسته‌ایم! هیچ طرح و برنامه‌ای درباره زمین گردشگری و ژئوتوریسم به صورت مدون تا به امروز ارائه نشده است و تاکید می‌کنم معاونت علمی اولین سازمانی بود که بعد از این همه سال قدم در این راه گذاشت و به لطف خدا موفق هم بوده است. با تکیه بر فناوری و نوآوری امروز میراث زمین شناختی ایران را به دنیا معرفی کردیم. برای اینکه زمین‌شناسی پیشرفت کند نیازمند روش‌های روز اکتشافی هستیم.
مهدی‌زاده تصریح کرد: گلفشان پدیده‌ای طبیعی است که طی آن گل و لای از زیر زمین به شکل چشمه‌وار به سطح زمین می‌رسد و ممکن است از یک یا چند دهانه تشکیل شده باشد و به طور مداوم گل سرد از آن به خارج پرتاب می شود. در ایران عزیز ما علاوه بر شمال کشور در استان سیستان و بلوچستان در شهرستان کنارک گلفشان زیبایی داریم. ما سعی کردیم در این مستند، برای اولین بار گل‌فشان‌های زیبای استان گلستان را که در منطقه بی نظیر است را به تصویر بکشیم و بر خلاف اینکه اظهار می شد این گلفشان ها خاموش اند، نشان دادیم که تمامی گل‌فشان‌های استان گلستان فعال‌اند.
مدیر طرح توسعه نوآوری‌ها و فناوری‌های حوزه زمین‌شناسی، معدن و صنایع معدنی ادامه داد: با کاهش ذخایر موجود معدنی، باید روند تحول جدیدی با استفاده از فناوری و نوآوری در کشف ذخایر بزرگ معدنی ایجاد کنیم. با چکش نمی‌توان اکتشاف کرد! باید به سمت استفاده از ابزارهای جدید اکتشافی برویم، باید به سمت اکتشاف سیستماتیک برویم، باید در بخش زمین‌شناسی و معدن جذابیت اقتصادی ایجاد کرد، این کار پیچیدگی علمی و فنی خود را دارد، نیاز به تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری است، با شعار نمی‌توان اکتشاف در عمق انجام داد! کلمات در زمین نفوذ نمی‌کنند بلکه این ابزار و فناوری است که در زمین پیشروی می‌کند. نباید راه اصلی را فراموش کرد و به سمت پروژه‌های کوچک مقیاس حرکت کرد. این خطای بزرگی است و بازگشت به عقب است.
او بیان کرد: دنیا از اکتشافات معدنی روباز و سطحی به سمت عمق حرکت کرده است. ما در این راه عقب افتاده‌ایم. عمق پوشش اکتشاف در دنیا 79 الی 100 متر است ولی برای ایران 1 الی 5 متر است این یعنی فاجعه! دنیا از معادن روباز به سمت اکتشافات معادن زیر زمینی رفته است. 50 تا 72 درصد معادن در عمق 100 تا 200 متری قرار دارد، این به چه معناست؟ یعنی باید اطلاعات خود را در زیر سطح افزایش دهیم. از خواب بیدار شویم، ما اگر به سمت اکتشاف در عمق نرویم، اگر به سمت استفاده از باطله های معدنی نرویم، اگر به سمت استحصال عناصر نادر خاکی و زمین‌شناسی دریایی نرویم در علم معدن و زمین‌شناسی خاک می‌شویم. چرخ هسته‌ای و نفت ما با زمین‌شناسی میچرخد، چه بخواهید و چه نخواهید، باید به این علم توجه کنید. اگر امروز باریت و بنتونیت نداشتیم صنعت نفت ما فلج بود.
مهدی‌زاده در پایان گفت: زمانی بود که باطله‌های معدنی فضا اشغال می‌کرد و منجر به آسیب‌های زیست محیطی می‌شد، امروز باطله‌های معدنی با کاهش عیار معادن و بهبود فناوری استخراج و فراوری حکم الماس‌های خفته و طلا را دارند و اما عناصر نادر و خاکی، امروز چین در جنگ تجاری با آمریکا از امتیاز عناصر نادر خاکی بهره می‌گیرد و تهدید می‌کند که مانع صادرات این عناصر به آمریکا می‌شود. بعد از چین بزرگترین تولید کننده عناصر نادر خاکی استرالیا است، روسیه، هند و برزیل نیز در این صنعت پیشتاز هستند. امروز در برنامه 100 روزه رئیس جمهور آمریکا یکی از مهمترین اقدامات آن گسترش بازیافت و استفاده مجدد از مواد معدنی و حیاتی می‌باشد و آغاز استخراج لیتیم در صحرای کالیفرنیا و پروژه‌های عناصر نادر خاکی در کلرادو و نوادا با همین هدف انجام شده است. در شانزدهم ژانویه جزئیات همکاری بین 4 کشور ژاپن، امریکا، استرالیا و هند در رابطه با مشارکت در زمینه عناصر نادر خاکی و قطع وابستگی به چین فاش شد که این نشان از اهمیت عناصر نادر خاکی دارد. ایالات متحده 35 ماده معدنی از چین تامین می کند که 14 مورد از آن وابستگی کامل به چین دارد. از مقام معظم رهبری خواهش می‌کنم دستوری را صادر کنند که تمامی مسئولین و دست‌اندرکاران در حوزه زمین شناسی و معدن از کاربرد عناصر نادر خاکی که استراتژیک و راهبردی است، غافل نشوند. آینده ایران در گرو توجه به عناصر نادر خاکی است، نه دلار‌های نفتی. آینده را عناصر نادر خاکی خواهند ساخت نه شعار ها و وعده های تو خالی!
