«حبیب الله ملکوتی فر» سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در «آکتائو» قزاقستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه به بررسی فرصت‌های همکاری اقتصادی و تجاری ایران با این منطقه و همچنین فرصت‌ها و ظرفیت‌های بالقوه در زمینه‌های مختلف پرداخت.
فرصت‌های سرمایه گذاری و اقتصادی آکتائو
فارس: در مورد فرصت‌های سرمایه گذاری و اقتصادی آکتائو توضیحاتی ارائه فرمایید؟
ملکوتی فر: دولت قزاقستان برای سرمایه گذاری در منطقه مانگیستائو اولویت‌هایی را معرفی کرده است که گمان کنم شامل سرمایه گذاری در حوزه صنایع نفتی، حمل و نقل، مجتمع های صنعتی، گردشگری و انرژی های جایگزین است. این ها اهم و تیترهای کلی موضوع است و شاید امور دیگری باشد که فعلا حضور ذهن ندارم.
بر همین اساس ما سرمایه گذاری در زمین‌های ساحلی که به صورت رایگان برای طرح‌هایی چون اماکن تفریحی، پارک‌های آبی ساحلی، هتل‌ها و اقامتگاه‌های ساحلی در نظر گرفته شده‌اند را پیشنهاد می‌دهیم. خوبی این پیشنهاد در آن است که تمامی امکانات و زیرساخت‌های مورد نیاز در این مناطق در اختیار سرمایه گذار قرار می‌گیرد. علاوه بر این طرح‌های مذکور در این منطقه از مالیات‌های دولتی نیز معاف هستند.
در رابطه با انرژی‌های جایگزین و تجدیدپذیر نیز شرایط در این منطقه برای ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی و بادی فراهم است. میانگین سرعت باد در این منطقه 8.43 متر بر ثانیه است، میانگین روزهای آفتابی هم در منطقه حدود 300 روز در سال است که از بهترین شرایط در این کشور برخوردار است. البته یک بار که من از استاندار وقت مانگیستائو پرسیدم، پاسخ داد که تصمیم در مورد سرمایه گذاری در این حوزه در اختیار استان‌ها نیست و دولت مرکزی باید تعیین کند.
بنابراین اگر بخشی از هلدینگ‌های مرتبط با سرمایه گذاری در حوزه انرژی پاک علاقمند به مذاکره در این مورد باشند، برای بازدید و راهنمایی ما در خدمتشان هستیم اما برای تصمیم و نتیجه گیری در نورسلطان باید کار انجام شود که قطعا همکاران ما در سفارت هم راهنمایی‌های خوبی خواهند کرد و هم همراهی خوبی خواهند داشت.
در حوزه مجتمع‌های کشاورزی صنعتی با توجه به شرایط مساعد این منطقه پیشنهاد می‌گردد در بخش‌های ایجاد گلخانه، دامداری و پرورش ماهی سرمایه گذاری مشترک انجام دهند و ما برای راهنمایی و کمک در خدمت بازرگانان عزیزمان هستیم.
فارس: منطقه اقتصادی خاص یا منطقه آزاد هم دارند؟
ملکوتی فر: بله، یک منطقه ویژه اقتصادی در آکتائو وجود دارد که شرایط مساعد و متنوعی به لحاظ اقتصادی و صنعتی برای سرمایه گذاران فراهم می‌کند. اگر اشتباه نکنم در محدوده منطقه ویژه آکتائو تاکنون بیش از 29 پروژه سرمایه گذاری انجام شده و شدیدا در پی سرمایه گذاران و کارهای تولیدی با کیفیت و ادامه دار می‌گردند و امکانات خوبی هم در اختیار می‌گذارند.
تا آنجا که به تبلیغ و سخنان مشوقانه مربوط می‌شود در این بخش تمام تسهیلات مورد نیاز جهت سرمایه گذاری فراهم است، ازجمله معافیت مالیاتی، دسترسی به زیرساخت‌های مورد نیاز و فرایند ساده و سهل جهت جذب نیروی کار خارجی.
همانگونه که پیشتر عرض کردم برای سرمایه گذاری شرایطی را تذکر دادم باید رعایت کرد. اخیرا از برخی از استان‌های ایران از جمله قزوین آمدند و اگر انشاالله جدی باشند در فعالیتشان هم امکانات خوبی را دریافت خواهند کرد و هم شراکت‌های بسیار خوبی را در این منطقه برقرار خواهند ساخت.
فارس: در چه زمینه هایی؟
ملکوتی فر: اجازه بفرمایید این را پس از به نتیجه رسیدن خود دست اندرکارانش اگر صلاح دانستند، اعلام می‌کنند. من مایل نیستم اقداماتی که تازه روی کاغذ است را اعلام کنم. اجازه بفرمایید گفتار قبلی در مورد سرمایه گذاری را تکمیل کنم.
طبق اعلامی که به ما شده است و اطلاعاتی که ما داریم، آمادگی برای سرمایه گذاری در بخش‌های دیگری نیز وجود دارد، مثلا اعلام کردند که برای ایجاد یک مرکز لجستیک و مواصلاتی برای جمع آوری محموله‌های صادراتی- وارداتی و انجام فرایندهای مربوطه، یا برای ایجاد یک پایانه دریایی برای محموله‌ها و کانتینرهای ورودی و خروجی در پی سرمایه گذار هستند. برای ایجاد نیروگاه‌های بادی با ظرفیت 20 مگاوات و 42 مگاوات، بیمارستان شهری چند منظوره، اقامتگاه های تفریحی ساحلی که قابلیت استفاده در تمام فصول سال را داشته باشد، مرغداری، سایت پرورش ماهی، صنایع فرآوری محصولات دریایی و آبزی، و از این دست کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی مشوق هستند.
همکاری‌های ایران با آکتائو
فارس: الان وضعیت روابط ما با قزاقستان و مخصوصا حوزه ماموریت شما چگونه است؟ به لحاظ اقتصادی با توجه به وضعیت تحریم‌ها و کرونا و... الان در چه وضعیتی هستیم ؟ مهمترین کالاهای صادراتی و وارداتی در روابط اقتصادی با آکتائو کدامند؟
ملکوتی فر: در کل ما در نقطه بسیار خوبی از روابط قرار داریم. در مورد کل کشور قزاقستان اجازه بفرمایید اگر لازم شد با نماینده سیاسی دولت ایران در قزاقستان یعنی سفیر محترم بپرسید و قطعا ایشان پاسخ لازم را خواهند داد. به عنوان یک کلیت، ما در نقطه بسیار خوبی در هر دو طرف هستیم و البته جای کار بسیار هم داریم.
در رابطه با این منطقه همین دریافت ساری و جاری است، یعنی روابط بسیار خوبی از همه لحاظ داریم و جای کار بسیار زیادی در پیش رو داریم. تحریم اثرگذار بوده اما رفت و آمدها و موارد مورد نیاز مورد تبادل بوده و همچنان هست. کرونا خیلی از فعالیت‌ها و برنامه‌های خوبی را که برای ارتباطات این استان با استان‌های شمالی و دیگر استان‌های خودمان پیش‌بینی کرده بودیم، به تاخیر انداخته و مخصوصا قرار بود 2 نمایشگاه اقتصادی و فرهنگی با حضور 3 استان گلستان، مازندران و گیلان برگزار کنیم که متاسفانه نشد.
چند سفر دانشگاهی و همچنین یک کار بزرگ در حوزه نانو تکنولوژی با دانشگاه یسه نوف داشتیم و سفر هیئت عالی این دانشگاه به گیلان، گلستان و مازندران که متاسفانه با تاخیر مواجه شد. در کل به لحاظ روابط و مبادلات بازرگانی نتوانست ما را زمینگیر کند. کشتی‌ها در این مدت در آمد و شد بودند، کالاهای صادراتی ما تا 37 درصد افزایش پیدا کردند و بحمدالله همین گونه ادامه دارد.
هم اکنون یکی از مهمترین کالاهای صادراتی کشورمان به این منطقه مصالح و ابزارآلات ساختمانی همچون سیمان، سنگ، سرامیک، کاشی، آجر، انواع بلوک های ساختمانی و غیره... است. تعبیر خود من همیشه این بوده که در اینجا از پی تا بام ساختمان‌ها هرچه وسیله داشته باشید مورد نیاز است.
علاوه بر این یکی دیگر از مهمترین محصولات صادراتی ایران به آکتائو و قزاقستان محصولات کشاورزی است و ما تلاش داریم تا بخش فنی مهندسی را وارد این بازار کنیم. تنوع به صادرات در دستور کار ما بوده و اکنون فرآوردهای لبنی و مواد شوینده نیز وارد این بازار شده و به صورت خرد، البسه نیز از سوی برخی ایرانی - قزاق ها در حجم کم وارد می‌شود.
از طرف قزاقستان مهمترین موارد وارداتی به ایران نیز انواع غلات، نهاده‌های دامی، مواد معدنی و زغال سنگ است که مورد اخیر در سال جاری در تناژ بسیار بالایی واردات داشتیم.
فارس: در حال حاضر این مواد با کشتی به کشور حمل می‌شوند؟
ملکوتی فر: بله، تقریبا غالب آن، بخشی هم از طریق ریلی از مسیر ترکمنستان. در گذشته از همین مسیر ترکمنستان حمل کالا با کامیون و کامیونت را هم داشتیم که الان به دلیل سیاست‌های دولت ترکمنستان انجام نمی‌شود و بخشی هم که با کامیونت حمل می‌شود توسط کشتی رو-رو به آکتائو حمل و سپس به مقصد می‌رود.
ضرورت بازتعریف نیازهای ایران
فارس: پس این بندر برای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز مهم است؟
ملکوتی فر: بله اهمیت دارد اما این اهمیت بیشتر ناظر به اهمیتی است که دریای خزر برای ما دارد و ما باید حضورمان را در آن هر روز قوی‌تر از گذشته کنیم. شاید کل ظرفیتی که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران برای این بندر به کار گرفته بین 5 تا 7 درصد باشد و احتمالا تمام ظرفیت کشتی هایی که در این مسیر دارند کار می‌کنند که بزرگترین آنها ظرفیت 6500 تن دارد، در طول سال با یک کشتی در بنادر جنوب که ظرفیت‌های بالای 200 تا 300 هزار تن دارند، آن هم برای یک وهله محموله آنها برابری نکند.
این هم به نقص ما برمی‌گردد که نتوانستیم کشتی‌هایمان را نوسازی و متناسب سازی کنیم و هم به وضعیت ارتباطات ما در دریای خزر و حجم تبادل تجاری که داریم که معتقدند فعلا همین جواب می‌دهد. من روزی را می‌بینم که باید هر چه سریعتر به فکر بیفتیم و اولاً نیازهایمان را برای اوراسیا و مخصوصا کشورهایی نظیر قزاقستان و کشورهای دیگری که از این مسیر استفاده می‌کنند بازتعریف کنیم و ثانیاً وسایل ترابری خود و حمل و نقل دریایی خودمان را بر اساس آن بازتعریف و نوسازی کنیم.
در واقع ضمن اجر گذاشتن برای تمام تلاش‌هایی که دوستان و همکاران ما در کشتیرانی و سامانه‌های حمل و نقل انجام می‌دهند، اهمیتی که کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران برای این منطقه قائل است مبتنی بر آنچه که هست، می‌باشد و نه آنچه که باید!
ما معتقدیم اگر بخواهیم می‌توانیم به این مسیر ترانزیت در راستای کریدور شمال-جنوب جان تازه‌ای ببخشیم و از این فرصت بهره برداری کنیم؛ بدین صورت که کالاهای وارداتی از جنوب آسیا جهت ترانزیت از بنادر جنوب ایران به بنادر شمال ایران و سپس از طریق کشتی‌های رو-رو به آکتائو قزاقستان منتقل و از این بندر در سراسر آسیای مرکزی توزیع گردند.
برای این منظور نیازمند یک سیستم حمل و نقل دریایی پیشرفته و هدفمند در دریای خزر هستیم. یکی از اقدامات خوب صورت گرفته در سال گذشته راه اندازی خط کشتیرانی رو-رو از بندر امیرآباد به بندر آکتائو بود، که بسیار مفید و حائز اهمیت است و انتظار می‌رود این روند مورد حمایت قرار گیرد.
فارس: اخیرا پرواز مستقیم بین آکتائو و گرگان پس از 2 سال و نیم تلاشی که انجام شد، راه اندازی شد. آینده آن و تاثیرات آن را در چه می‌دانید؟
ملکوتی فر: بله، بحمدالله این تلاشی که البته از نظر من بسیار پیشتر بوده و به قبل از مسئولیت من بر می‌گردد، نتیجه داده و اولین خط پرواز بین گرگان و آکتائو برقرار شده است. این فعلا به صورت ماهی یک بار و پرواز چارتری و ویژه است و تمام تلاش ما بر آن است تا آن را به صورت یک خط پروازی نرمال و دائمی درآوریم و سوای مذاکرات متعددی که پیش از این با مسئولان آکتائو داشتم، پس از برقرای این پرواز نیز ملاقات‌هایی برقرار شده و مهم ترین تقاضای ما کمک برای دائمی شدن این پرواز بوده است.
در واقع پرواز مستقیم از یکی از استان‌های شمالی کشور به آکتائو قزاقستان همواره یکی از اهداف اصلی این نمایندگی طی چند سال اخیر بوده است و تاکنون تلاش‌های زیادی از سوی افراد مختلف مصروف این امر شده است. در مورد اخیر این تلاش مصروف برقراری پرواز به گرگان در استان گلستان شده و بحمدالله تا اینجای کار نتیجه بخش بوده است. گرچه هزینه و وقت و انرژی بسیاری از سوی این نمایندگی برای آن صرف شده و گاه پرواز تا مراحل نهایی پیش رفته ولی به دلایلی به انجام نرسیده، ولی شکر خدا این آرزو تا اینجا پیش رفته و آنچه حائز اهمیت است رضایتمندی خدا و مردم رنج دیده ای است که سال‌های سال در آرزوی این پرواز بوده اند.
الان باید کمک کرد تا این موضوع دائمی شود و منقطع نشود. دلایل توجیهی بهینه بودن این اقدام نیز مکررا به صورت‌های گوناگون در مکاتبات رسمی، مکالمات شفاهی ، مذاکرات و جلسات رسمی و غیر رسمی ارائه گردیده است.
مبنای این اقدام یک تفکر ملی و بر پایه اصول بنا شده بر منافع ملی کشور عزیزمان ایران بوده است. تاثیرات آن را هم که فرموده‌اید بسیار زیاد است و آینده این تاثیرات را نشان خواهد داد. حدود 3 سال قبل که به این نمایندگی سفر داشتم اعلام داشتم که جان مایه روابط و آن نقطه اصلی گسترش ارتباطات تجاری بین دو کشور برقراری پرواز بین آکتائو و ایران است که ترجیح ما یکی از مراکز استانی در شمال ایران بوده و همچنان هم هست.
اکنون که این پرواز برای شهر گرگان برقرار شده تاثیر خود را در تمام زمینه‌ها از جمله در گسترش مراودات بین استانی، گسترش حضور بازرگانان و افزایش گردشگران و نیز توریسم درمانی به زودی نشان خواهد داد. فعلا بزرگترین مانع قوانین مربوط به قرنطینه‌های کرونا مخصوصا در دولت قزاقستان است و انشاالله به زودی که این مسئله برطرف شود، شما شاهد این دگردیسی فوق العاده در روابط دو طرف خواهید بود.
انتهای پیام/ح
