اجرای تبصره ۱۴ قانون بودجه طی هر سال همان عملکرد دولت ها در توزیع عادلانه ثروت است. دولت ها که با نام تبصره ۱۴ اقدام به پرداخت یارانه نقدی به قشرهای مختلف جامعه می کنند به خاطر ضعف های اجرایی این قانون مورد نقد بسیاری قرار گرفته اند.
توزیعی که از فقیر تا غنی را شامل شده و متاسفانه همچنان نیز بدون در نظر گرفتن طبقات جامعه و سفره های معیشت مردم به همه پرداخت می شود.
نباید غافل از این شد که یکی از عوامل افزایش حمایت های نقدی دولت ها از اقشار مختلف جامعه، افزایش تورم و همچنین کاهش قدرت خرید جامعه است چه بسا هدف اصلی هدفمندسازی یارانه ها در این میان گم شده و صرفا دولت ها در تلاش برای تقویت سفره مردم هستند.
یارانه در کشور ما از اواخر دهه ۸۰ با پرداخت ۴۵ هزار تومان در ماه به هر نفر آغاز شد. طی سال های متوالی این رقم تغییر نکرد و تنها ۳ میلیون نفر از پر در آمدها حذف یا خود انصراف دادند.
تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ها به حذف پر درآمدها تاکید داشت اما این ردیف از بودجه عملیاتی نشد. دومین مرحله با تغییر قیمت بنزین و سومین مرحله نیز با اوج گیری کرونا به حمایت از مردم آمد.
امید حاجتی، رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه در گفت و گویی بیان کرد: امسال منابع ما برای پرداخت یارانه ۳۵ درصد رشد کرده است. سال گذشته منابع ما ۲۵۰هزار میلیارد تومان بود که امسال به ۳۳۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه ها گفت: وظیفه ما در ثبت نام های جدید تحویل گرفتن لیست نهایی از وزارت رفاه است و بعد از طی شدن مراحلی نظیر آزمون وسع و صحت سنجی ها ملزوم به پرداخت یارانه به فراد جدید هستیم.
وی افزود: نزدیک ترین زمانی برای ثبت نام یارانه بگیران جدید یک یا دو ماه آینده است.
حاجتی گفت: منابع ما از محل شرکت ها و نهادهایی که زیر نظر شرکت ملی نفت ایران گرفته تا شرکت گاز منابع ما را تامین می کنند. ما تنها شرکت دولتی هستیم که هیچگونه محصولی روابه عنوان فروش نداریم که بخواهیم از مردم پولی دریافت کنیم.
وی تاکید کرد: امسال رشد پیش بینی شده در مصارف به گونه است که در ۶ ماه اول ما رابه سختی بندازد زیرا به دلایل گفته شده میزان درآمد منابع ما تحت کنترل ما نیست. درست است که مقدار یارانه تعلق یافته به سرپرست خانوار مبلغ ناچیزی است اما نکته مثبت اینجاست در زمان واریز یارانه ها مقدار تراکنش های بانکی افزایش می‌یابد و این بیانگر این است که وزن اهمیت این مقادیر اندک پیش سرپرست خانوار بسیار بالا است.
این مقام مسئول گفت: علاوه بر این پرداختی ها، پرداخت مستمری بگیر ها و کمیته امداد و بهزیستی را هم داریم. مقدار پرداختی ما به بهزیستی ها و کمیته امداد حدود ۳۳۸ درصد رشد کرده است که باید پرداختی ها به موقع باشد باوجود اینکه منابع مصرفی ما ۳۵ درصد رشد کرده است.
او ادامه داد: پرداختی دیگر مربوط به بنیاد شهیدان و ایثارگران است، برخی از منابع جنبه حقوق دارد همانند پزشکان خانواده که باید به آن توجه شود. یک پرداختی مربوط به خرید تضمینی گندم است که در ۶ ماه انجام می شود و پیش بینی شده است که ۲۲ هزار میلیارد تومان منابع را اختصاص بدهیم و اگر به موقع نتواتیم این منابع را پرداخت کنیم چند خطر ما را تهدید می کند از جمله اینکه امکان دارد دلالان گندم ها را جمع آوری کرده و به خارج از کشور انتقال دهند و یا اینکه کشاورزان در سال بعد راغب به کشت گندم و جو نباشند.
رئیس سازمان هدفمندی یارانه ها گفت: پرداختی دیگر مربوط به خرید تضمینی آب است که در برخی مناطق جنوبی همانند بوشهرکه اگر به موقع پرداخت نباشد امنیت آب شرب این مناطق را به خطر می اندازد. خرید نهاده های دام و کشاورزی و چای از دیگر پرداختی ها است.
حاجتی ادامه داد:در بحث حوزه سلامت یکی از موضوعات مهم طرح تحول سلامت است.
وی درخصوص چگونگی قرارگرفتن در لیست یارانه بگیران گفت: پس از ثبت درخواست و ثبت نام در سایت سازمان رفاه بعد از راستی آزمایی ها و کسب اطلاعات از میزان دارایی ها و درآمدها در صورت تایید اسامی افراد به این سازمان داده میشود و حداکثر بعد از گذشت ۱ ماه اعطای یارانه صورت می‌گیرد.
او افزود: تعداد ۷۷ میلیون نفر یارانه سرپرست خانوار دریافت می کنند و ۶۰ میلیون نفر یارانه معیشتی دریافت می کنند.
همچنین وی عنوان کرد که تمام کسانی که یارانه معیشتی را دریافت می کنند یارانه سرپرست خانوار را هم دریافت می کنند.
حاجتی ضمن ارائه یک راهکار در رابطه با چگونگی بهبود پیداکردن وضع معیشتی مردم گفت: ما در یک بررسی و آزمایش به این نتیجه رسیدیم که اگر میزان یارانه پرداختی را ۲ برابر کنیم میزان تورم افزایش می‌یابد و میزان رفاه مردم کاهش. در صورتی که اگر میزان درآمد دریافتی را ۲ برابر کنیم میزان تورم کاهش پیدامی‌کند و میزان رفاه افزایش می‌یابد.
صحبت های کارشناسی شده رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه ها نیز نشان می دهد سیستم پرداخت یارانه در کشور ما با مشکلات متعددی از جمله ضعف بانک اطلاعاتی در شناسایی افراد، پرداخت های ناعادلانه به اقشار و همچنین ازدیاد پرداخت های نقدی همراه است.
اما نباید از صحبت های رئیس جمهور منتخب برای بهبود وضعیت معیشت مردم نیز غافل شد.
رئیس‌جمهور دولت سیزدهم که از یک ماه آینده کار خود را در پاستور آغاز می‌کند شش برنامه معیشتی برای کاهش هزینه‌های خانوار دارد.
یکی از وعده‌های معیشتی او اعطای کارت اعتباری معیشت خانوار است. در این طرح پنج دهک اول جامعه به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول شامل سه دهک اول جامعه هستند که به صورت ماهانه ۲۰۰ هزار تومان و گروه دوم دهک‌های چهار و پنج هستند که ماهانه ۱۵۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر دریافت می‌کنند.
گفته شده که طرح کارت اعتباری از آذر امسال اجرایی میشود. همچنین ساخت چهار میلیون مسکن نیز یکی دیگر از این شش وعده ابراهیم رئیسی است.
در پایان، باید به این نکته تاکید داشت که در تمام دنیا نظام یارانه ای عملیاتی می شود اما بانک های اطلاعاتی قوی و نقطه زنی های دولت ها برای حمایت اقشار ضعیف جامعه با دقت بیشتری انجام می شود چه بسا از پرداخت یارانه های پنهان برای بسیاری از اقلام نیز جلوگیری شده و هزینه های آن صرف ساخت و عمران می شود. در نهایت باید به این نکته توجه شود که فراهم آوری زیرساخت های مناسب برای رفاه عمومی خود پله ای برای کاهش فقر و همچنین از بین بردن فاصله طبقاتی است.
