به گزارش روز شنبه ایرنا، وقوع هر بحران با همه دشواری‌ها و پیامدها، همچون آیینه‌ای به کشورها نشان می‌دهد که در چه وضعیتی به سر می‌برند، در زمان بروز بحران از چه میزان قدرتی در مواجهه با آن برخوردار بوده اند و در زمان عبور از بحران، چگونه قادر به بازسازی و ترمیم خسارت‌های ناشی از آن خواهند بود.
گسترش بیماری همه‌گیر کرونا هر چند در نقاب بحرانی بهداشتی، جهان را دستخوش تحولات عمیق قرار داد اما بحران اقتصادی ناشی از آن، ماه‌هایی از رکود، ریزش بازارهای بورس، کرکره پایین کسب‌وکارهای مختلف و خانه نشینی فعالان اقتصادی در قدرتمندترین تا شکننده ترین اقتصادهای جهان را به ارمغان آورد. اما در میانه این بی اعتمادی و تردید نکته حائز اهمیت اینکه کرونا و همه مخاطراتش، مزایا و هشدارهایی نیز به همراه داشت. هشدارهایی که موجب پدیدار شدن این پرسش در ذهنمان می‌شود: اینکه چه چیزهایی را با خودمان به دوران بعد از کرونا می‌بریم؟
بیکاری، از دست رفتن مشاغل، ضربه به مشاغل غیر رسمی و ضعف دسترسی به اینترنت در برابر رونق دورکاری، رونق کسب‌وکارهای اینترنتی، تقویت زیرساخت‌های دیجیتال پدیده‌های مثبت و منفی است که کرونا برای حوزه اشتغال جوامع به بار آورد و همچون موتور محرکی می‌تواند به منزله فرصتی استثنایی، موجب پرتاب رو به جلوی بشر شود و یا تکرار روزهای تلخ را به گزینه دوباره مردم و دولت‌ها تبدیل کند.
تارنمای عفو بین‌الملل پیشتر در گزارشی نوشت: زمانی که همه‌گیری پایان یابد، بسیاری متحمل خسارت‌های غیر قابل تصوری شده اند، تعداد زیادی از مردم عزیزان خود را از دست داده اند، جمعیت چشمگیری شغل خود را از دست داده اند و چند صد میلیون نفر رنج و تنهایی ناشی از انزوای اجتماعی را تجربه کرده اند اما آنچه آورده کرونا برای ما خواهد بود «حق انتخاب» است. انتخاب و تصمیم از اینکه به مسیر قبلی بازگردیم یا با درس گرفتن از تجربه گذشته، تصمیمات متفاوتی برای آینده بگیریم.
مشاغل غیر رسمی؛ بیماری مزمن در کشورهای آمریکای لاتین
کرونا همچون نمکی بر زخم ناسور اشتغال آسیب پذیر آمریکای لاتین ظاهر شد، تا جایی که سازمان بین‌المللی کار وابسته به سازمان ملل متحد اعلام کرد در سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲۶ میلیون شغل به دنبال پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع شدید بیماری کووید-۱۹ در منطقه آمریکای لاتین و کارائیب به عنوان کانون گسترش ویروس کرونا در جهان از بین رفته است.
طبق این گزارش، متوسط نرخ اشتغال نیز در این منطقه بین سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ از ۵۷.۴ درصد به ۵۱.۷ درصد کاهش یافته است.
علاوه بر مشاغل از دست رفته، منطقه آمریکای لاتین و کارائیب در ساعات کار و میزان درآمد نیروی کار نیز شاهد کاهش چشمگیری بوده است.
آمریکای لاتین و کارائیب از مناطقی است که از سال‌ها پیش از ظهور کرونا، بحران اقتصادی، گریبانگیر جغرافیای عظیمی از این گستره پهناور شده بود و تاثیرات طولانی مدت این موانع اقتصادی با تغییر ساختار اشتغال، کارگران با مهارت کم را روز به روز به سمت مشاغل غیر رسمی سوق داد.
به نوشته خبرگزاری افه، سهم مشاغل غیر رسمی در آمریکای لاتین و کارائیب ۵۰ درصد است. به بیان دقیق تر از هر ۱۰ نفر کارگر شاغل، پنج نفر به فعالیتی غیر رسمی اشتغال دارند.
بیش از نیمی از افرادی که از آغاز همه‌گیری کرونا بیکار شده اند یا توسط کارفرمایان اخراج شده و یا به دلیل اشتغال در بخش غیر رسمی به دنبال تعطیلی‌های سراسری قادر به فعالیت نیستند.
بر اساس نظرسنجی انجام شده توسط سازمان بین‌المللی کار، جوانان و زنان بیشترین آسیب از معضل بیکاری در آمریکای لاتین و کارائیب را متحمل شده اند. به طوریکه از آغاز شیوع ویروس کرونا، یک نفر از هر شش نفر جوان ۱۸ تا ۲۹ ساله شغل خود را از دست داده و به دلیل فقر شدید و یا دستمزد بسیار پایین مجبور به ترک تحصیل شده اند.
رونق دورکاری، رونق کسب‌وکارهای اینترنتی، تقویت زیرساخت‌های دیجیتال در کشورهای توسعه یافته
خبرها از جمعیت فزاینده افراد بیکار ساکن آمریکای لاتین و کارائیب در حالی در حدود یک سال و شش ماه اخیر منتشر شده است که تجربه موفق برخی مناطق دیگر در حفظ فرصت‌های شغلی با تکیه به دورکاری و زیرساخت‌های قوی دیجیتال به روی خوش سکه کرونا تبدیل شد. نومنه روشن آن را می‌توان کیلومترها دورتر از آمریکای لاتین در قاره سبز و یا کشورهای توسعه یافته آسیایی مشاهده کرد.
هر چند به گواه بیانیه های اتحادیه سندیکاهای کارگری اروپا در اثر شیوع ویروس کرونا در این قاره، صدها نفر شغل های خود را از دست داده اند اما این کشورها، پدیده دیرینه دورکاری را به یکی از بایدهای اقتصاد خود تبدیل کرده تا علاوه بر حفظ جان انسان‌ها و رعایت قوانین فاصله گذاری اجتماعی، فعالیت‌های تجاری را تداوم بخشند. به گزارش کمیسیون اروپا درواقع تا سال ۲۰۱۹ تنها ۵.۴ درصد از شاغلان در کشورهای عضو اتحادیه از خانه دورکاری انجام می‌دادند. که این میزان نیز بیشتر به افراد خود اشتغال و خویش فرما اختصاص داشت.
سازمان بین المللی کار پیشتر در گزارشی با عنوان «دورکاری در دوران کرونا و پساکرونا» نوشت: اگر چه بر اساس گزارش تارنمای آماری «یورو استات» شمار افرادی که به صورت نیمه وقت و یا تمام وقت دورکاری انجام می‌دهند در سال‌های اخیر بتدریج افزایش یافته است اما بی تردید شیوع ویروس کرونا همچون کاتالیزور موجب تسریع فرآیند به کارگیری و اتخاذ تدابیر دورکاری توسط کارفرمایان شد. به بیان دقیق تر، کووید-۱۹ نشان داد که کار از منزل، ابزار مهمی در جهت تضمین تداوم فعالیت مشاغل است.
دانشکده فلچر در دانشگاه تافت آمریکا در یک پروژه تحقیقاتی سال گذشته، زیربنای دیجیتال ۴۲ کشوری را بررسی کرد که در اقتصاد جهانی نقش مهمی داشته و همزمان با همه‌گیری کرونا، سیاست‌های فاصله گذاری اجتماعی را اجرا کرده‌اند. بر اساس این گزارش کشورهایی با اقتصاد توسعه یافته، زیربنای دیجیتال قدرتمند و آماده‌ای دارند که برای دورکاری مناسب است اما کشورهای در حال رشد در این زمینه با چالش‌هایی روبرو هستند.
بر اساس این تحقیقات کشورهای فنلاند، سوئد، دانمارک، سوییس، استرالیا، بلژیک، آمریکا، انگلیس، سنگاپور، هلند، نیوزلند، کانادا، استونی، کره جنوبی، چین و آلمان زیربنای قدرتمندی برای دورکاری دارند. این در حالی است که ایرلند، فرانسه، ژاپن، اتریش، اسپانیا، جمهوری چک، آفریقای جنوبی، مالزی، ترکیه و لهستان زیربنای متوسطی دارند. شیلی، هند، فیلیپین، اندونزی، تایلند، روسیه، مکزیک، آرژانتین، برزیل، کلمبیا، بلغارستان، پرتغال و یونان نیز زیربنای ضعیفی دارند.
برخی شرکت‌های بزرگ در کشورهایی با اقتصادهای توسعه یافته معتقدند کار کردن از راه دور به عنوان آنچه تا پیش از این طرحی آزمایشی بدون برنامه ریزی خاص بود، به یکی از اساسی ترین روش‌های سازماندهی بازار کار آینده تبدیل خواهد شد.
