ستاد تنظیم بازار مسئول نرخ‌گذاری شیر خام است. با اینکه این ستاد در مورد قیمت شیر خام تصمیم جدیدی نگرفته است اما در روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر افزایش قیمت شیر منتشر شد. احمد مقدسی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران ایران ۳۱ خردادماه از تصمیم ستاد تنظیم بازار برای افزایش قیمت شیرخام به ۶۴۰۰ تومان خبر داده بود. اما ستاد تنظیم بازار این خبر را تأیید نکرد و دو روز بعد با اعلام محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری مبنی بر اینکه «هیچ تصمیم‌گیری بر افزایش قیمت شیر انجام نشده»، افزایش قیمت شیر خام منتفی شد. رئیس دفتر رئیس‌جمهوری اعلام کرد: «پیشنهاد افزایش قیمت شیرخام را وزارت جهاد کشاورزی و اصناف داده‌اند، اما هیچ تصمیمی در وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار برای افزایش قیمت شیر اتخاذ نشده است و هر گونه گرانفروشی بیش از نرخ مصوب تخلف است و با آن مقابله می‌شود.»
با اینکه افزایش قیمت شیر خام هنوز به‌صورت رسمی اعلام نشده بود اما، محمدرضا بنی‌طبا، سخنگوی انجمن صنایع لبنی از صعود ۷۰درصدی قیمت لبنیات درصورت ابلاغ نرخ جدید شیر خبر داده بود. قیمت مصوب شیر خام در حال حاضر برای هر کیلو گرم ۴۵۰۰ تومان است. به گفته سخنگوی انجمن صنایع لبنی، «۶۵ درصد از هزینه‌های تولید محصولات لبنی مربوط به شیرخام است در صورتی که نرخ شیرخام به‌صورت دستوری ۶۴۰۰ تومان شود قیمت محصولات لبنی نیز با لحاظ هزینه‌های دستمزد، انرژی و حمل‌ونقل حدود ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت.»این در حالی است که ۱۰قلم از محصولات لبنی مشمول قیمت‌گذاری دولتی هستند و قیمت بقیه تولیدات را صنایع لبنی و کارخانجات تعیین می‌کنند و در دو سال اخیر قیمت محصولات لبنی خارج از قیمت‌گذاری دولتی بارها افزایش داشته است.
یکی از دلایل درخواست افزایش قیمت شیر افزایش قیمت نهاده‌های دامی است. با اینکه نهاده‌ها با ارز دولتی تأمین و وارد می‌شود اما بواسطه حضور دلالان در این بازار، سهمیه اندکی از نهاده با قیمت دولتی به دست دامداران می‌رسد و بیشتر نهاده‌ها با افزایش قیمت در بازار آزاد فروخته می‌شود. با اینکه متولیان تأمین نهاده‌ها بارها از اقدامات خود برای ساماندهی بازار نهاده‌ها صحبت کرده‌اند اما دامداران تأکید دارند که نمی‌توانند نهاده را به اندازه نیاز با قیمت دولتی بخرند و مجبور به خرید با قیمت بالا از بازار آزاد هستند.
مجتبی عالی، مدیرعامل اتحادیه دامداران سراسری کشور تأکید کرد اگر نهاده دولتی به اندازه مورد نیاز به دست دامدار برسد ما با افزایش قیمت شیر خام مخالف هستیم چون معتقدیم افزایش قیمت لبنیات را از سبد مصرفی خانوار حذف می‌کند.
فعالان حوزه تولیدات کشاورزی می‌گویند: «این اولین باری نیست که کسانی برای منافع شخصی فشار زیادی بر دولت وارد می‌کنند تا قیمت‌ها را افزایش دهند و این سودجویان در سال‌های گذشته بارها به این روش در افزایش قیمت شیرخام و نیز قیمت لبنیات موفق بوده‌اند.»
آخرین بار آذرماه سال گذشته بود که قیمت شیر خام افزایش داشت. با افزایش قیمت شیر خام، صنایع لبنی محصولات خود را مخصوصاً محصولاتی که مشمول قیمت‌گذاری دولتی نیست، بارها در طول سال افزایش می‌دهند که این نرخ‌ها باعث کاهش مصرف لبنیات بویژه در خانوارهای موسط و ضعیف شده است.
به گفته مدیرعامل اتحادیه دامداران، هزینه تولید شیر به‌خاطر افزایش هزینه‌ها، برای دامداران بالا رفته است و علاوه بر قیمت نهاده، هزینه‌های حمل‌ونقل هم بسیار بر افزایش هزینه تولید اثرگذار بوده است. عالی افزود: حتی اگر نهاده دولتی به دامدار داده شود با احتساب افزایش هزینه‌های تولید، قیمت هر کیلو شیر خام باید ۸ هزار و ۵۰۰ تومان باشد. قیمت هر کیلو شیر به نرخ آزاد هم باید ۱۰ هزار تومان باشد. اما ما می‌دانیم که افزایش قیمت شیر باعث کاهش مصرف می‌شود.مدیرعامل اتحادیه دامداران، برخی بی‌برنامگی‌ها را علت کمبود نهاده در بازار عنوان کرد و گفت: به‌خاطر خشکسالی و کاهش تولید علوفه و یونجه، از مرزهای شرقی و غربی، یونجه و علوفه به‌صورت قاچاق به کشور عراق و همسایگان شرقی صادر می‌شود.عالی همچنین با اشاره به سامانه بازارگاه که برای تأمین نهاده‌های کشاورزی راه‌اندازی شده است گفت: بعد از ثبت سفارش متأسفانه زمان زیادی حتی تا دو ماه طول می‌کشد تا نهاده به دست تولید کننده برسد و تولید کننده ناچار است در این مدت نهاده مصرفی دام را از بازار آزاد بخرد که قیمت آن چند برابر قیمت دولتی است.
از سوی دیگر فرهاد اکبری، رئیس هیأت مدیره اتحادیه مرکزی دامداران ایران می‌گوید «دامداران انتظار دارند به جای افزایش قیمت شیر نهاده آنها تأمین شود تا آنها مجبور نباشند نهاده را به چند برابر قیمت از بازار آزاد تهیه کنند. دولت نرخ سبوس را آزاد کرد و اکنون به سه برابر قیمت از بازار آزاد می‌خریم و سایر نهاده‌ها هم که قرار بود از سامانه بازارگاه به نرخ دولتی خریداری کنیم را مجبوریم از بازار آزاد ۲ تا ۳ برابر قیمت بخریم که هزینه‌های تولید را بشدت افزایش داده است.»
اما اتحادیه سراسری دامداران در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که پیگیری‌های لازم برای لغو آزادسازی نرخ سبوس و تأمین سایر نهاده‌های دامی در حال انجام است.
افزایش هزینه حمل‌ونقل یکی از دلایل اصلی است که بیشتر تولید کنندگان آن را علت افزایش هزینه‌های تولید می‌دانند. به گفته مدیرعامل اتحادیه دامداران اگر حمل نهاده به جای کامیون از طریق ریل باشد ۱۰۰ درصد هزینه حمل برای تولیدکنندگان کاهش می‌یابد.برای کاهش هزینه‌های حمل، مرتضی حنیفه‌زاده، مجری طرح پشتیبانی از تولید در وزارت جهاد کشاورزی از حمل نهاده‌ها از بنادر با قطار خبر داد. حنیفه‌زاده گفت: نهاده‌های دامی مانده در گمرک از طریق حمل‌ونقل ریلی به استان‌ها حمل و در اختیار اتحادیه‌ها و تعاونی‌های دامداران قرار می‌گیرند.حنیفه‌زاده افزود: نهاده‌هایی که به اتحادیه‌ها و تشکل‌های دامداری می‌رسند بدون وقفه در اختیار دامداران قرار می‌گیرند تا مشکل کمبود نهاده‌های دامی در دامداری‌ها مرتفع شوند. دامداران توان تأمین گوشت کشور به مقدار مورد نیاز را دارند، ولی متأسفانه کمبود نهاده‌های دامی کار آنها را دشوار کرده است. در حال حاضر نهاده به میزان کافی برای مصرف دامداران تأمین شده است، ولی سوء مدیریت و مدیریت سلیقه‌ای باعث شده نهاده‌های دامی که توسط شرکت پشتیبانی امور دام به گمرکات رسیده وارد کشور نشود و به دست دامداران نرسد. در حال حاضر مشکل اصلی نهاده‌ها که باعث کمبود آن در دامداری‌ها شده مسأله انتقال از گمرکات کشور به استان‌های مختلف است.
وی گفت: با توافق‌های صورت گرفته میان وزارت جهاد کشاورزی، گمرک و مسئولان حمل‌ونقل ریلی مقرر شد این نهاده‌های دامی مانده در گمرکات کشور در اسرع وقت ترخیص و از طریق حمل‌ونقل ریلی به تعاونی‌ها و اتحادیه‌های مربوطه و در نهایت به دست دامداران برسند. نهاده‌های مانده در گمرکات به مقداری است که نیاز دامداران به نهاده‌های دامی را مرتفع کند.
