به گزارش سرویس اقتصادی جام نیـوز، جلسه نقد و بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۰ در پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.این کارشناسان تاکید کردند، لایحه بودجه ۱۴۰۰ بسیار خوش بینانه و انبساطی بوده با رویکرد مقاوم شدن اقتصاد در برابر تکانه‌های احتمالی همراستا نیست، زیرا متکی بر درآمدهای مستقیم و غیر مستقیم حاصل از فروش نفت بسته شده است.
گروه اقتصاد پژوشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد به بررسی لایحه بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۰ با رویکرد اقتصاد مقاومتی پرداخت.در این نشست که به صورت مجازی برگزار شد، ابتدا دکتر وحید ارشدی عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد به تبیین رویکرد پژوهشکده در پرداختن به مسائلی همچون بررسی لایحه بودجه پرداخت.
وی گفت: هدف ما از بررسی این بودجه این است که تا چه حد می‌تواند اقتصاد ایران را در سال ۱۴۰۰ مقاوم کرده و تکانه‌های احتمالی را مدیریت نماید و از طرف دیگر تا چه حد، این بودجه قابلیت دارد، اهداف برنامه ۱۴۰۰ را پوشش دهد.
ارشدی خاطرنشان کرد، این بودجه از چند منظر اهمیت دارد، از نظر زمانی، دولت دوازدهم آخرین بودجه خود را ارائه می‌دهد و مجلس یازدهم، اولین بودجه خود را بررسی و تصویب می‌کند. دوم اینکه در شرایط تحریمی و جنگ اقتصادی، این بودجه به چه صورت می‌تواند تکانه‌ها را مدیریت کند و سوم اینکه از نظر برنامه‌ای تا چه حد با برنامه ششم اختلاف دارد یا از طرفی چقدر می‌تواند اهداف برنامه ششم را پوشش دهد.
در ادامه جلسه کلیاتی از داده‌های منتشر شده بودجه ۱۴۰۰ مطرح شد و از بخش‌های مختلف و میزان رشد آن گفته شد. سپس سید حامد حسینی، دکترای علوم اقتصادی و سرپرست معاونت اقتصادی سازمان امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی، در موردص گزارش دیوان محاسبات کشور نکاتی را مطرح و در باره بخش های مختلف بودجه توضیحات مختصری ارائه کرد.
در ادامه به جداول و نمودار های موجود در گزارش دیوان محاسبات از جمله: منابع و مصارف طی 10 سال و مقایسه سال 1399 به ۱۴۰۰ ،روند ترازعملیاتی ،روند اعتبارات هزینه ای،روند درامدها مقایسه روند هزینه ها با درامد ها،روند واگذاری دارایی های مالی و...پرداخته شد. بررسی لایحه بودجه نشان می‌دهد که:
1- اتکای بودجه به درآمدهای نفتی بیشتر شده است هم از مسیر مستقیم فروش نفت و هم تکیه بر اوراق سلف نفتی و نیز صندوق توسعه ملی.
2- کسری بودجه بیش از 391 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده و پیش بینی دقیقی نسبت به آینده ی فروش نفت آن هم با توجه به وضع موجود درست نبوده و متاسفانه طبق گفته مسئولان دولت در سال 1399 و پیش بینی برای فروش نفت درسال آینده شده براساس 1-برداشته شدن تحریم هاوامید به دولت آینده آمریکا 2-بودجه‌ای بسته شده که کشور دچارتورم شدیدتربیشتر شود.
این بودجه بیشتر به متغیرهای برون‌زا وابسته شده که خیلی قابل مدیریت هم نیست و همین نفت نه در مقدار و نه در قیمت دست ما نیست، مخصوصا باتوجه به تحریم ها. همین موضوع باعث می‌شود به اقتصاد مقاومتی آسیب وارد شود و تکانه‌ای را ایجاد کند (وقتی درآمد قابل تحقق نباشد و خوش‌بینانه بسته شود می‌تواند ضربه بزند)
3- گزارش دیوان محاسبات کشور از بودجه ۱۴۰۰نشان می‌دهد در سال های گذشته و سال آینده، برنامه و بودجه سال ۱۴۰۰همراستا نبوده و خیلی در راستای همدیگر حرکت نکرده‌اند. واگذاری ها اگر با شفافیت صورت نگیرد، تاثیرات خوبی نخواهد داشت و نوسانات ممکن است بیشتر از قبل شود.
4- شرکتهای دولتی که متاسفانه نه نظارت پذیر هستند و نه شفافیت دارند. باید اراده‌ای حاکم شده تا مسئله شرکتهای دولتی حل شود. متأسفانه مشکل شرکتهای دولتی این است که جذابیتی برای مدیران وجود دارد که بتوانند سنواتی که از صندلی‌های مدیریتی دارند، در بعد از مدیریت هم داشته باشند، ولی اگر اراده مدیران کشور باشد حتما اتفاق می افتد، زیرا ظرفیت‌های قانونی نیز برای این کار وجود دارد. باید دید عزم این مجلس برای حل این مشکل چقدر است.بر اساس گزارشهای منتشر شده توسط دیوان محاسبات کشور، 63% کل بودجه توسط شرکتهای دولتی جذب شده و نظارت پذیری بسیار کمی دارند.
5- یکی از بسترهای لازم برای پوشاندن کسری بودجه، جلوگیری از فرارهای مالیاتی از بخش های غیر مولد و بخش‌هایی است که ضمن درآمد بسیار بالا نسبت به سایر مشاغل، میزان فرار مالیاتی بالایی دارند.
6- در مورد 21% افزایش درآمد مالیاتی نیز باید دید دولت اقدام به افزایش پایه‌های مالیاتی نموده و یا در صدد فشار بیشتر به کسانی است که در دسترس دولت هستند. تغییرات مالیات هم باید از منظر تغییرات درآمد اسمی و درآمد واقعی نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
7- یک حقیقتی است آن هم اینکه بودجه اگر توسط مجلس رد شود باز سازمان برنامه و بودجه همین بودجه را کمی تغییر می‌دهد و دوباره ارائه خواهد داد.یکی از اعضای مشارکت کننده معتقد بود که طرحی تعریف شود، تحلیل‌های حساسیت از لحاظ اقتصاد مقاومتی و تحلیل روندهای اقتصادی و بودجه با همین منوال و اعداد و بحث تحلیل شفافیت بودجه مورد مطالعه قرار گرفته و از این فضای سیاسی جناحی موجود باید رها شد و برای ارتقای سطح حکمرانی بودجه، اقدامات مؤثری در پژوهشکده صورت گیرد.
8 -عناوین پیشنهاد برای دستور کار جلسات آینده تحلیل شفافیت بودجه و تحلیل روندی و تحلیل حساسیت نسبت به شاخص‌های اقتصاد مقاومتی
9 – مبنای مطالعه می تواندگزارش دیوان محاسبات بوده که ازجهت توصیف باتوجه به دیتاهای آن بسیارخوب بوده ونسبت به گزارش سالهای دیگرمیتواند قابل تامل باشدوازاین نظرقابل تقدیر است.
جلسه با بررسی نقشه سهم استان‌ها بر اساس بودجه 1400به پایان رسید.در این جلسه فاطمه مردانی دانشجوی دکترای اقتصاد و کارشناس بودجه، دکتر جواد اقدس طینت کارشناس اقتصادی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه قوه قضائیه و دکتر قرونه، پژوهشگر آینده پژوه، نقطه نظرات خود را پیرامون لایحه بودجه 1400 مطرح کردند.
فارس
2025
