به گزارش خبرنگار ایرنا، بر اساس شاخص استاندارد بارش ها در بازه زمانی اول مهرماه سال ۹۹ تا اول تیرماه حدود ۱۴۷ میلیمتر در استان خراسان شمالی باران بارید که نسبت به مدت مشابه سال قبل میزان بارش ها که ۲۸۰ میلمتر بود، حدود ۴۷ درصد کاهش یافت و این کاهش بارندگی در شهرستان مرزی راز و جرگلان که از حدود یک دهه گذشته تاکنون از خشکسالی رنج می برد، به بیش از ۶۰ درصد رسید.
مهاجرت جوانان به کلانشهرها و مرکز استان
بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد که ماندگاری یک دهه خشکسالی در شهرستان مرزی راز و جرگلان علاوه بر از رونق انداختن کسب و کار کشاورزی و دامداری در این منطقه شمال استان خراسان شمالی موتور مهاجرت جوانان به کلانشهرها و مرکز استان را نیز روشن کرد به طوری که طبق آمار رسمی هم اکنون حدود ۲۰ هزار نفر از نیروهای کار این منطقه که بیشترشان در حوزه کشاورزی، دامداری و صنایع دستی به خصوص قالی، قالیچه و پشتی ترکمنی فعالیت داشتند به کلانشهر تهران و یا مرکز استان به کارهای ساختمانی و یا حاشیه ای همانند دستفروشی به عنوان اشتغال کاذب روی آوردند.
براساس آمار سرانگشتی مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان راز و جرگلان خشکسالی تاکنون حدود ۸۳۰ میلیارد ریال به بخش کشاورزی اعم از زراعی، باغی و دامی خسازت زد که با احتساب غلبه یک دهه خشکسالی این خسارت ها به چند صد میلیارد تومان می رسد و برآورد تداوم روند کاهش بارش ها به دلیل تغییر اقلیم حداقل در سال آینده ، احتمال تخلیه برخی روستاهای مرزی این شهرستان نیز وجود دارد.
فروش دام کار دم دستی برای خلاصی از خشکسالی
یکی از کشاورزان راز و جرگلان می گوید: غلبه چندین ساله خشکسالی در این منطقه مرزی باعث شد تا به دلیل کاهش شدید درآمد و مشکلات معیشتی حاکم تعداد زیادی از جوانان به کلانشهرها از جمله تهران ، بجنورد و حتی عسلویه و پارس جنوبی برای کار مهاجرت کردند و اکثر روستاها از وجود جوانان به عنوان نیروی کار خالی شد و ادامه این روند قطعا به تخلیه روستاهای مرزی منجر می شود.
فیض الله کمالی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در سال جاری کاهش بارندگی از یک سو و سرمای پیش از بهار موجب شد تا میزان تولید محصولات کشاورزی منطقه که عمده آنها را دیمزارهای گندم تشکیل می دهد نسبت به سال قبل حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش یابد و با کاهش محصول توان نگهداری دام نیز برای روستاییان در این منطقه بدون کمک دولت فراهم نیست.
وی افزود : کمبود علوفه از یک سو و گرانی ۲ تا سه برابر قیمت علوفه و کاهش شدید قیمت دام زنده از سوی دیگر موجب شد تا دامداران برای ادامه زندگی به ناچار دست به فروش دام های سبک خود بزنند که افزایش فروش دام نیز قیمت ها را نسبت به قبل از عید به نصف کاهش داد به طوری که هم اکنون قیمت هر کیلوگرم دام سبک زنده در منطقه کمتر از ۴۰۰ هزار ریال است.
این کشاورز شهرستان راز و جرگلان راهکارش را برای تداوم زندگی در این منطقه مساعدت شرکت آب منطقه ای در ارایه حقابه به روستاییان برابر توافقنامه دو جانبه منعقده در چند سال گذشته، خرید تضمینی دام از سوی شرکت پشتیبانی و یا تامین نقدینگی دامداران در قالب تسهیلات ارزان قیمت بلند مدت برای خرید علوفه اعلام کرد.
یارمحمد کوهی از دامداران راز و جرگلان نیز می گوید: خشکسالی و مهاجرت جوانان از روستا نه تنها کشاورزی و دامداری این منطقه را تحت شعاع خود قرار داد که فعالیت صنایع دستی منطقه به خصوص دارهای قالی، قالیچه ترکمنی را نیز با رکود مواجه کرد.
وی افزود: تا پیش از خشکسالی های چند سال اخیر در منطقه راز و جرگلان، روستاییان در کنار کشاورزی و دامپروری، در حوزه صنایع دستی نیز فعالیت داشتند و این کار به نوعی درآمد مازاد و پشتوانه ای برای روزهای سخت بود که با رفتن جوانان، این بخش درآمدی نیز در حال حذف شدن است و به ناچار با افت درآمدی روستاها خالی از جمعیت می شود.
به گفته وی کاهش میزان بارندگی تاثیر محسوسی در بروز تنش آب شرب در این منطقه گذاشت و اگر درآمد جایگزینی برای روستاییان پیش بینی نشود، به ناچار پس از جوانان، میانسالان نیز روستاها را ترک می کنند.
خسارت ۸۳۰ میلیارد ریالی خشکسالی به کشاورزی
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان رازوجرگلان نیز گفت: در سال جاری براساس برآورد اولیه تاکنون خشکسالی ۸۳۰ میلیارد ریال به محصولات زراعی ، باغی و دامی این شهرستان مرکزی خسارت زد که بیشترین آن مربوط به افت محصولات زراعی بود.
آشر محمد یزادانی افزود: از این میزان ۵۶۰ میلیارد ریال به محصولات زراعی و ۲۷۰ میلیارد ریال نیز به محصولات باغی وارد شد و پیش بینی می شود با احتساب خسارت های ناشی از خشکسالی بر قیمت دام و حتی تولید محصولات دامی این خسارت ها بیشتر شود.
کاهش بیش از ۵۰ درصدی تولید کلزا
مدیر جهادکشاورزی شهرستان مرزی رازو جرگلان می گوید به عنوان نمونه در سال زراعی جاری میانگین تولید کلزا در هر هکتار حدود ۶۰ درصد کاهش یافت به گونه ای که میانگین برداشت کلزا در هر هکتار از پنج تن سال گذشته به ۲ تن در سال جاری رسید.
یزدانی افزود : در سال جاری ۱۲۷ هکتار از اراضی کشاورزی زیر کشت محصول کلزا قرار گرفت که میانگین برداشت ما حداقل ۶۰ درصد کمتر از سال قبل است و این کاهش تولید خسارت شدیدی به کشاورزان وارد کرد.
وی اضافه کرد : در سال جاری ۲۷ هزار هکتار از اراضی کشاورزی، زیر کشت گندم رفت که میانگین برداشت محصول در هر هکتار کمتر از یک تن پیش بینی می شود به طوری که برآورد ما تولید ۱۸ هزار تن گندم است و این در حالیست که در سال گذشته در همین سطح زراعی حدود ۳۸ هزار تن گندم برداشت شد.
وی با اشاره به کاهش تولید علوفه در شهرستان، گفت: هم اکنون بسیاری از کشاورزان در تامین علوفه مورد نیاز دام های خود مشکل دارند و خشکسالی باعث شده است که این روزها شاهد کاهش تولید گوشت قرمز، شیر و سایر لبنیات در بخش دامی شهرستان باشیم.
فروش دام مولد روی دیگر سکه خشکسالی
معاون جهاد کشاورزی شهرستان راز و جرگلان نیز می گوید: علاوه بر خسارت های خشکسالی بر حوزه محصولات زراعی و باغی، شاهد افت ۶۰ درصدی میزان تولید علوفه مورد نیاز دامداران نیز در سال زراعی جاری بودیم که با این روند دامداران ما برای تامین علوفه با مشکل جدی مواجه شدند به طوری که هم اکنون برخی از دامداران که اندک تمکن مالی دارند، نهاده های دامی و علوفه را ۲ تا سه برابر قیمت خریداری کردند و این در حالیست که قیمت دامشان نسبت به حداقل اواخر سال قبل تا ۲برابر در هر کیلوگرم کاهش یافت.
کامیار آذین فر دلیل کاهش قیمت دام زنده را در ماههای اخیر ناشی از ازدیاد آمار فروشندگان دانست و اظهارداشت: در شرایط فعلی اکثر دامداران، برای تامین امرار معاش و خرید علوفه زمستانی به ناچار در صف فروشنده قرار دارند و دلالان نیز با سوء استفاده از این موقعیت، قیمت ها را کاهش دادند و به نوعی در حال بز خری هستند.
وی خاطرنشان کرد: برخی از دامداران نیز با بالا رفتن هزینه نگهداری دام و نداشتن نقدینگی دام های مولد خودشان را نیز به دست کشتار سپردند و با این کار آینده دامداری در این منطقه را با تهدید مواجه می کند.
آذین فر با بیان اینکه افزایش هزینه‌های پرورش دام موجب روی آوردن دامداران به کشتار و فروش دام های مولد شده است، تصریح کرد: اگرچه سعی می شود کنسانتره ها با قیمت پایینی در اختیار دامداران قرار گیرد ولی برخی توان خرید همین کنسانتره را نیز ندارند که در این میان کاهش ۶۰درصدی علوفه ها در مراتع نیز مزید بر علت فروش و کشتار دام های مولد شده است.
شهرستان راز و جرگلان شهرستانی در استان خراسان شمالی ایران است و مرکز آن شهر راز می‌باشد. بخش راز و جرگلان در سال ۱۳۹۲ به شهرستان تبدیل شد و پیش از آن بخشی از شهرستان بجنورد بود.
این شهرستان شمالی‌ترین شهرستان استان خراسان شمالی و استان‌های خراسان است، که با شهرستان مانه و سملقان از جنوب و غرب، شهرستان بجنورد از جنوب شرقی و با کشور ترکمنستان از شمال، شرق و غرب به حدود ۱۶۵ کیلومتر مرز مشترک دارد.
براساس سرشماری سال ۹۵ میزان جمعیت این شهرستان حدود ۶۰ هزار نفر برآورد شد که حدود ۶ تا ۷ درصد کل جمعیت استان خراسان شمالی در این شهرستان مرزی سکونت دارند که عمده ساکنان این شهرستان را قوم ترکمن تشکیل می دهند.
