به گزارش روز جمعه گروه دانشگاه و آموزش ایرنا از خبرگزاری یونایتدپرس، مدت‌هاست که می‌دانیم سایه درختان و ساختمان‌ها می‌توانند موجب خنکی هوا شوند. اکنون محققان دانشگاه ایالتی «اوهایو» در آمریکا این موضوع را مورد مطالعه دقیق قرار دادند.
محققان برای این مطالعه، یک الگوی دیجیتالی سه بعدی از منطقه ای به مساحت تقریبی ۳۶ کیلومتر مربع از شمال «کلمبوس» مرکز ایالت اوهایو در آمریکا ایجاد کردند تا تأثیر سایه درختان و ساختمان ها را در دمای سطح زمین در مدت بیش از یک ساعت در یک روز تابستانی ارزیابی کند.
نتایج این مطالعه نشان داد میزان سایه درختان در آنچه که به عنوان «اثر جزیره گرمایی شهری» شناخته می شود، تأثیر قابل توجهی دارد. جزیره گرمایی شهری (Urban heat island) به پدیده بالا بودنِ چشم‌گیرِِ درجه دمای هوای برخی از شهرها یا مناطق شهری در مقایسه با حومه شهر یا محدوده‌های روستاییِ نزدیک آنها گفته می‌شود. چنین پدیده ای موجب بروز مشکلات فراوانی شده است. دمایِ مناطق شهری در بسیاری از مناطق دنیا به میزان چشم گیری از مناطق روستاییِ مشابه شان بیشتر است. این پدیده را نخستین بار لوک هاورد در سال ۱۸۱۰ شناسایی کرد.
معمولا اختلافِ دما در شب بیشتر از روز است و این هنگامی که وزشِ باد ضعیف است آشکارتر می‌شود. جزایرِ گرمایی هم در تابستان و هم در زمستان دیده می‌شود. علت اصلیِ جزایر گرمایی شهری تغییر چیدمانِ زمین بدنبال توسعه شهری است.
اکنون محققان در این مطالعه متوجه شدند که میزان سایه درختان تأثیر قابل توجهی در تاثیر جزیره گرمایی شهری دارد. برای مثال در روزی که دما در یک محله ۹۳.۳۳ درجه فارنهایت بود، اگر تمام درختان فعلی کاملاً رشد کرده بودند، دما هوا ۳.۴۸ درجه کاهش می یافت، یعنی دمای هوا به ۸۹.۸۵ درجه فارنهایت می رسید. همچنین اگر در این محله ۲۰ درخت کاملا رشد یافته وجود داشت، دمای هوا ۱.۳۹ درجه فارنهایت دیگر پایین تر می آید.
محققان همچنین متوجه شدند چمنزارها چه در معرض سایه قرار داشته باشند و چه در معرض آفتاب، اثرات قابل توجهی در کاهش گرما دارند، اما چمنزارهایی که در معرض سایه قرار داشتند نسبت به چمن زارهایی که در معرض آفتاب بودند، دمای هوا را بیشتر خنک می کردند.
نویسندگان این مطالعه گفتند: همانطور که انتظار می رفت، ساختمان ها دمای هوا را افزایش می دادند، اما در عین حال سایه های ایجاد شده توسط آنها می تواند دمای هوا را به میزان قابل توجهی خنک کند، به ویژه اگر آنها پشت بام ساختمان های مجاور را تحت الشعاع قرار دهد.
به عنوان مثال، محققان دریافتند افزایش یک درصدی مساحت یک ساختمان، میانگین دمای سطح را ۲.۶ درصد تا سه درصد افزایش می دهد، اما افزایش یک درصدی مساحت سطح یک پشت بام سایه دار، متوسط دما را بین ۰.۱۳ تا ۰.۳۱ درصد کاهش می دهد.
بر اساس نتایج این مطالعه که به تازگی به صورت آنلاین در مجله Computer، Environment and Urban Systems منتشر شده است ، سایه در جاده ها و پارکینگ ها نیز به طور قابل توجهی دمای هوا را کاهش می دهند.
محققان گفتند: این مطالعه به ما می آموزد که با به حداکثر رساندن سایه در پشت بام ها و جاده ها، می توان اثرات کاهش گرمای بیشتری را به دست آورد. از اطلاعات ارائه شده توسط این مدل می توان برای «تدوین دستورالعمل هایی در جهت تلاش برای سبز کردن جامعه و کاشت درخت و حتی مکان قرارگیری ساختمان ها برای به حداکثر رساندن سایه در سایر ساختمان ها و جاده ها» استفاده کرد.
