دکتر زهرا ردائی‌الاملی دانش آموخته اکولوژی گیاهان زراعی از دانشگاه تهران طی پایش میدانی به منظور انجام پژوهشی علمی برای مشخص کردن تنوع گیاهی حوزه آبخیز رودخانه چالوس با همکاری دکتر سعید صوفی‌زاده مشاور مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی موفق به شناسایی رویشگاه جدیدی از سوسن چلچراغ با نام علمی _Lilium_ _ledebouri_ از خانواده Liliaceae شدند.
وی با همراهی گروهی از جمله رئیس ستاد نماز جمعه، بسیجیان حوزه مقاومت امام حسن مجتبی(ع) و حوزه حضرت رقیه(س) بخش مرزن آباد در ارتفاع ۲۲۰۰ متری از سطح دریا در خط راس جنگل و کوه، در منطقه ای بسیار بکر و سوق الجیشی که در آن رطوبت مناسبی وجود دارد، در مکانی با شیب ۶۰ تا ۷۰ درصدی که از بستری صخره ای برخوردار است، در کنار گیاهان علفی همچون گلپر، بابونه، توت فرنگی وحشی، سیر وحشی، تاج‌الملوک، علف سربی، گل استکانی و گیاه نادر پائونیا یا گل صدتومانی (که رویت آن در این گستره جغرافیایی تاکنون گزارش نشده است) این گیاه را مشاهده کردند.
دکتر زهرا ردائی‌الاملی در گفت‌وگو با فارس با اشاره به اینکه مساحت این رویشگاه کمتر از ۲ هزار متر مربع است،گفت: به دلیل چرای دام در این منطقه که به عنوان مرتع دام در اواخر فصل بهار و تابستان مورد استفاده قرار می‌گیرد، خطر لگد مال شدن و نابودی تدریجی این گیاه وجود دارد.
وی گفت: سوسن چلچراغ به عنوان یک اثر طبیعی با پراکنش محدود در نواحی بسیار محدودی از استانهای گیلان، مازندران و اردبیل می‌روید، در سال۱۳۵۴ در کتاب فلور شرق معرفی و در فهرست آثار طبیعی ملی کشور ثبت شده است.
ردائی‌الاملی سوسن چلچراغ را از گونه‌های بومی و نادر جنگل‌های هیرکانی بر شمرد و افزود: رویش این گیاه در داماش گیلان به مساحت ۴ هکتار تحت حفاظت قرار گرفته است و گزارش شده است که در منطقه لنکران جمهوری آذربایجان نیز دیده شده است.
وی خاطر نشان کرد: سوسن چلچراغ یکی از گیاهان ارزشمند است که تنها تعداد اندکی از آن در بخش‌های خاصی باقیمانده و تحت تدابیر ویژه توسط محیط زیست نگهداری می‌شود، این گیاه تکثیر گریز است و همین امر باعث شده تا در معرض انقراض قرار گیرد. متخصصان مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گزارشی مبنی بر اینکه موفق شدند تا دانش فنی روش‌های تکثیر این گیاه زیستی ارزشمند را به دست آوردند.
ردائی‌الاملی اضافه کرد: شناسایی اولین رویشگاه سوسن چلچراغ در منطقه عمارلوی استان گیلان بوده است، این گل تنها سالی یک‌بار در ماه‌های خرداد تا اوایل تیر گل می‌دهد.
وی در پایان به حفظ گیاه کمیاب سوسن چلچراغ و سایر گونه‌های گیاهی در معرض خطر که بسیار ارزشمند و در جهت حفظ تنوع زیستی کشور دارای اهمیت است اشاره کرد و گفت: امید است که روز به روز احساس مسؤولیت در قبال حفاظت از تنوع زیستی و گیاهی کشور بیشتر شود.
