باورهای غلط درباره مصر باستان چیست؟ + تصاویر

فیلم‌های سینمایی یکی از قدرتمندترین عوامل پیش برنده‌ی فرهنگ عامه هستند و به همین دلیل هم هست که هر چه که در آن‌ها در قالب تصویر یا ایده مطرح می‌شود در ذهن ما سفت و سخت تثبیت می‌شود. بسیاری از باور‌های غلطی که وجود دارد، از جمله باور‌های غلط تاریخی به لطف فیلم‌های سینمایی مختلف به وجود آمده اند، مثلاً اینکه آوردن انگشت شست رو به پایین برای یک گلادیاتور به معنای صادر شدن حکم اعدام او است، یا اینکه کلاهخود وایکینگ‌ها شاخ دار بود.

در ادامه از باور‌های غلطی خواهیم گفت که به واسطه‌ی فیلم‌های سینمایی درباره مصر باستان به وجود آمده است.

کلئوپاترا واقعاً چه شکلی بود؟

ملکه کلئوپاترا را در دنیا یکی از زیباترین زنان مصری می‌دانند و او به زیبایی اش معروف است. با این حال، کلئوپاترا احتمالاً ظاهر بی عیب و نقصی نداشت، چون در اغلب پرتره‌هایی که از او در دوران زندگی اش کشیده شدند، بی نقص ترسیم می‌شد. به عقیده‌ی تاریخدانان، کلئوپاترا زنی ریزنقش با ظاهری مردانه و بینی‌ای عقابی بود و با توجه به منطقه‌ای که این پرتره‌ها در آن خلق شدند، او متفاوت از ظاهر واقعی خودش به تصویر کشیده می‌شد (مثلاً در این پرتره‌ها گاهی اندامی انحنادار و زنانه دارد و گاهی اندامی ریز و مردانه). احتمالاً گیرایی، هوش و مهارت کلامی این ملکه قدرتمند بود که همگان را شیفته‌ی او ساخته بود.

تله‌ها و گنجینه‌های درون اهرام

فیلمساز‌ها دوست دارند مقبره‌ها و دخمه‌های مصری را پر از تله‌هایی به تصویر بکشند که به دقت طراحی شده اند؛ و اگر شخصیت اصلی فیلم بتواند همه‌ی آن‌ها را با موفقیت پشت سر بگذارد، در انتهای دالانی طویل یک پشته گنجینه‌ی پرتلألو در انتظارش خواهد بود. اگر غیر از این بود، اصلاً چه لزومی داشت پا به این هزارتوی ترسناک باستانی بگذارد؟

آن‌هایی که اهرام مصر را ساختند حتماً تلاش خود را برای حفظ مقبره‌ها کردند، اما قدرت تخیل قوی‌ای که بسیار از فیلمنامه نویس‌ها از آن برخوردارند را نداشتند. مثلاً یک اتاق ساختگی در کنار اتاق اصلی درست می‌کردند و طوری آن را می‌چیدند که انگار مورد سرقت قرار گرفته تا غارتگران را گمراه کنند. علاوه بر این، چاه‌های عمیقی می‌ساختند که کسی نتواند به تنهایی از آن‌ها خارج شود. به گفته‌ی کارشناسان، در هرم بزرگ جیزه یک «دستگاه باستانی» کشف شد که سیستم آن برای آن دوره بسیار پیچیده محسوب می‌شود. این دستگاه مسیر منتهی به تالار فرعون را با بلوک‌های عظیم گرانیتی مسدود می‌کرد و همین امر کار ورود را برای سارقان دشوار می‌ساخت.

به همان ترتیب، گنجینه‌ها هم اغلب در حد یک رویا باقی می‌مانند، چون تنها تعداد معدودی از مقبره‌هایی که توسط باستان شناسان حفاری شدند حاوی جواهرات بودند. در اغلب موارد، هر گنجینه‌ای که در آنجا یافت شده، از ارزش تاریخی و فرهنگی برخوردار بوده، نه ارزش مادی.

مجسمه ابوالهول به خاطر ناپلئون بینی ندارد

مجسمه ابوالهول در شهرت چیزی از اهرام مصر کم ندارد و برای بسیاری هنوز سؤال است که این مجسمه‌ی باستانی چرا بینی ندارد. بسیاری تصور می‌کنند این ارتش ناپلئون بود که این مجسمه را هدف گلوله‌های خود قرار داد و بینی آن را از بین برد. با این حال، تصاویری از مجسمه ابوالهول در سال ۱۷۵۵ وجود دارد که در آن‌ها هم بینی ندارد و این در حالی است که ناپلئون در سال ۱۷۶۹ به دنیا آمد. این بدان معنی است که ناپلئون هیچ نقشی در از بین رفتن بینی مجسمه ابوالهول نداشته. اما اینکه چرا مجسمه ابوالهول از بینی محروم است، معمایی است که هنوز حل نشده است.

اهرام مصر را برده‌ها ساختند

متأسفانه هنوز هم این باور رایج وجود دارد که فراعنه‌ی مصر اهرام را برای ستایش بزرگی خود و ثبت خود در تاریخ پس از مرگ شان ساختند. به همین دلیل است که تصور می‌کنیم برده‌های مصری زیادی در کار ساخت آن‌ها شرکت داشتند. اما این تصور درست نیست. باستان شناسان در نزدیکی اهرام مصر گور‌هایی متعلق به افراد عادی یافتند که با تشریفات خاصی دفن شده بودند. تصور می‌شود این افراد کارگرانی از مشاغل مختلف بودند که برای این اثر عظیم که قرن‌ها باقی مانده است، پول خوبی دریافت می‌کردند.

هیروگلیف‌های مصری

ما از فیلم‌ها می‌دانیم که مصری‌ها از خط هیروگلیف استفاده می‌کردند. درست است، اما آن‌ها متون مقدس و عادی هم داشتند که با خط مخصوص به خودشان نوشته می‌شدند. کاهن‌های مصری از خط کاهنی (Hieratic) استفاده می‌کردند و از خط عامیانه (Demotic) هم برای کار‌های دیگری استفاده می‌شد.

نفرین فراعنه

باور غلطی که درباره‌ی «نفرین فراعنه» وجود دارد احتمالاً پس از گشودن مقبره‌ی توتانخامون شکل گرفت. می‌گویند بعضی از باستان شناسانی که موفق به کشف آن شدند بعد از گشودن مقبره جان خود را از دست دادند. اینگونه شد که مردم وجود نفرین را باور کردند، گرچه همه‌ی کسانی که در حفاری‌ها شرکت داشتند به دلایل کاملاً قابل درکی جان خود را از دست دادند که ارتباطی به آن نفرین نداشت. با این حال، کارگردان‌ها از این داستان خوش شان آمد و شروع به استفاده از آن‌ها در فیلم‌هایی کردند که درباره‌ی مقبره‌های اسرار آمیز و اهرام مصر بودند.

فرعون‌ها و کاهن‌های مصری چه شکلی بودند؟

فرعون‌ها با وجود پادشاه بودن شان، اصلاً زندگی رویایی‌ای نداشتند. زندگی آن‌ها مملوء از شن، شپش، انگل و بسیار چیز‌های ناخوشایند دیگری بود که در فیلم‌ها حرفی از آن‌ها زده نمی‌شود. احتمالاً هم به همین دلیل است که در تصویری که فیلمساز‌ها از زندگی مصریان باستان ترسیم می‌کنند اشتباهات زیادی وجود دارد.

مثلاً مصری‌ها از کلاه گیس‌هایی استفاده می‌کردند که هر کسی استطاعت خریدشان را نداشت تا زیبایی و مقام خود را با آن‌ها به رخ کشد. علاوه بر این، بسیاری از زنان و مردان آرایش چشم داشتند، چون در آن زمان معتقد بودند آرایش چشم‌ها اثر ضد عفونی کننده و حفظ کننده دارد.

دیوارنگاره‌های کشف شده‌ای که فراعنه و دیگر اشخاص عالیرتبه‌ی مصر باستان در آن‌ها به تصویر کشیده شده، افرادی بلند قد، باشکوه و زیبا را نشان می‌دهند. در ساخت فیلم‌ها از این باور بهره گرفته شده که همه‌ی آن‌ها به این شکل بودند. با این حال، با در نظر گرفتن رژیم غذایی (که شامل نان، عسل و نوشیدنی‌های مخمری بوده) و همینطور سبک زندگی آن ها، پادشاهان باستانی و نیز کاهن‌های مصر اصلاً ظاهر ایده آلی نداشتند. احتمالاً بعضی از آن‌ها چاق و به دیابت مبتلا بودند.

منبع:روزیاتو