«سن» و «تخصص» هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی در کفه ترازو +جدول

به گزارش خبرآنلاین، دو هفته پیش بود که ساکنان جدید ساختمان هرمی میدان بهارستان بعد از چندین روز چانه‌زنی بر سر اعتبارنامه‌ها و اینکه چه کسی در کدام کمیسیون کرسی برای خود برگزیند، پرونده انتخابات هیات رئیسه کمیسیون‌های تخصصی را بستند، البته نه به طور کامل، چراکه هنوز سرنوشت کمیسیون اصل ۹۰ که باید در صحن علنی تعیین شود و کمیسیون حقوقی و قضایی که همچنان اعضایش به حد نصاب نرسیده است در وضعیت مبهمی به سر می‌برد.

زمزمه های دخالت در انتخابات هیات رئیسه کمیسیون ها

حالا فارغ از این دو کمیسیون، انتخابات ۱۲ کمیسیون تخصصی مجلس چندان بدون حاشیه نبود و گاهی زمزمه‌هایی از دخالت‌ها به میان می‌آمد و گاهی هم از متخصص نبودند اعضای هیات رئیسه انتقاد می‌شد خلاصه که گلایه‌ها انقدر شدت و حدت پیدا کرد که حتی طرح استیضاح اعضای هیات رئیسه مجلس را بر سر زبان برخی نمایندگان انداخت؛ موضوع حتی از این هم فراتر رفت و کار به جایی رسید که هنوز یک ماه از انتخابات هیات رئیسه مجلس یازدهم نگذشته بود ۱۰۰ نماینده طرح استیضاح آنها را امضا کردند.

کمیسیون هایی که باید اتاق فکر باشند

 حال اگر حرف و حدیث‌های زیر پوست خانه ملت را کنار بگذاریم همواره کمیسیون‌های تخصصی به عنوان اتاق فکر مجلس برای طرح‌ها و لوایح و چکش‌کاری‌های قانونی مطرح بوده‌اند کمیسیون‌هایی که از اسمش هم مشخص است باید تخصصی باشد و کاربلد؛ اما سوال اینجاست که اعضای هیات رئیسه این کمیسیون‌ها چقدر بر اساس تخصص‌شان روی این کرسی‌ها تکیه زده‌اند؟

ناگفته نماند در این گزارش هدف تنها بررسی تخصص نیست بلکه شعار جوان‌گرایی مجلس یازدهمی‌ها را هم به روی ترازو آورده ایم.

کمیسیون آموزش و تحقیقات؛ آزاد برای همه

وقتی در میان نمایندگان مجلس یازدهم بازار امتیازدهی برای عضویت در کمیسیون‌ها داغ شده بود درباره کمیسیون آموزش و تحقیقات اعلام کردند در این کمیسیون هرکسی بخواهد می‌تواند ثبت نام کند؛ به این ترتیب تقریبا کمیسیون آموزش به عنوان یک کمیسیون آزاد مطرح شد.

اتفاقا متقاضیان این کمیسیون هم کم نبود و ماجرای ترافیک نمایندگان برای عضویت در این کمیسیون به سبک و سیاق ادوار گذشته تکرار شد. هرچند اعلام شد قاعده و قانون خاصی برای عضویت در این کمیسیون وجود ندارد اما به جز کرسی نائب رئیس دوم که هیچ سنخیتی با کمیسیون آموزش نداشت پنج کرسی دیگر نشانی از حضور در عرصه آموزش دید در میان اعضا دیده می‌شد.

 در ضمن میانگین سنی اعضای هیات رئیسه این کمیسیون حدود  ۴۹ سال است. 

 فاصله تا اجتماع؟

وقتی اسم کمیسیون اجتماعی به میان می‌آید اولین ویژگی که برای سکان‌داران هیات رئیسه این کمیسیون تصور می‌شود تحصیلاتی برابر با جامعه‌شناسی یا روانشناسی و یا سوابق اجرایی در عرصه‌های اجتماعی است اما جالب است که ریاست این کمیسیون را مهدی عیسی زاده با مدرک تحصیلی فوق لیسانس مدیریت دفاعی به عهده گرفته است نواب رئیس هم در رشته علوم سیاسی تحصیل کرده‌اند. دبیر اول و سخنگو هم به همین ترتیب مدارک و سوابق اجرایی‌شان چندان سنخیتی با این کمیسیون ندارد.

در این میان تنها در کرسی دبیر دوم است که جنس جامعه‌شناسی ظهور و بروز می‌کند؛ هرچند درباره اعتبارنامه اردشیر مطهری اما و اگرهایی مطرح شد اما دست کم در این میدان تنها فردی بود که با مدرک فوق لیسانس جامعه شناسی و بازنشسته نیروی انتظامی بیشترین سنخیت را با این کمیسیون داشت.

اعضای هیات رئیسه این کمیسیون به طور میانگین ۴۹.۵ دارند. 

کمیسیون اقتصاد با رنگ و بوی تخصص 

مجلس یازدهم یکی از شعارهایش سر و سامان دادن به وضعیت اقتصادی کشور بود و مسلما کمیسیون اقتصادی باید آینه‌ای تمام قد از این عزم باشد که البته به نظر می‌رسد در این راستا انتخاب‌ها دقیق‌تر صورت گرفته و تقریبا هر شش عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی یا تحصیلاتی متناسب با علم اقتصاد داشتند و یا سوابق اجرایی‌شان با این موضوع همخوانی داشته است.

میانگین سنی اعضای هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی هم حدودا ۴۸ سال است. 

سیاسی‌ترین کمیسیون مجلس  

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی هم یکی از همان کمیسیون‌هایی است که در اغلب ادوار مجلس نمایندگان برای عضویت در آن سر و دست می‌شکنند اما این کمیسیون هم باید جنسش با مسائل امنیتی و بین المللی جف و جور باشد؛ برای همین معمولا نمایندگانی عضو این کمیسیون‌ها می‌شوند که یا دستی در مسائل نظامی و امنیتی داشته باشند و یا سابقه دیپلماتیک و سیاسی را در پس رزومه خودشان یدک می‌کشند.

البته اطلاعات برخی از اعضای این کمیسیون کامل نبود و به هر دلیلی یک معرفی تمام و کمال از خود ارائه نداده بودند تقریبا همه اعضای هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی یا در نهادهای نظامی فعالیت کرده‌اند و یا مدارک تحصیلی‌شان مرتبط با علوم‌سیاسی، وابط بین‌الملل، جغرافیای سیاسی بود.

امنیتی‌ها هم حد وسط را رعایت کردند و میانگین سنی‌شان ۴۹ سال شد. 

تخصصی‌ترین کمیسیون 

کمیسیون انرژی نیز که از دیگر کمیسیون‌های اقتصادی مجلس به حساب می‌آید یکی از کمیسیون‌هایی است که بیشترین هماهنگی میان تحصیلات اعضا و کرسی‌هایی که در اختیار گرفته‌اند را دارد. البته این جمله به معنای همه کرسی‌های این کمیسیون نیست 

البته در این کمیسیون بخث با آنهایی بود که یک پیراهن بیشتر پاره کردند و میانگین سنی ۵۲ سال برای این کمیسیون رقم خورد. 

جنجالی‌ترین کمیسیون 

کمیسیون برنامه و بودجه را می‌توان جنجالی‌ترین کمیسیون مجلس یازدهم دانست همان کمیسیونی که انتخابات هیات رئیسه‌اش منجر شد طرح استیضاح هیات رئیسه مجلس کلید بخورد؛ دعوا هم بر سر ریاست حمیدرضا حاجی بابایی بود؛ هرچند حاجی‌بابایی با سابقه نمایندگی‌اش همواره در این کمیسیون عضو بوده است اما مدرک تحصیلی او دکتری الهیات است و سابقه‌ اجرایی‌اش هم سر از وزارت آموزش و پرورش در می‌آورد.

از آنجا که ماجرای این کمیسیون از آن داستان‌های پر پیچ و خم است انتقاد به سازگاری تحصیلات و کمیسیون تنها به کرسی ریاست ختم نمی‌شود و تقریبا همه با یک سابقه تحصیلی در رشته‌های الهیات، ریاضی و جامعه شناسی کرسی‌های بالایی کمیسیون برنامه را تصاحب کردند. البته دو کرسی دبیر دوم و سخنگویی از این وضعیت ناهمگون قصر در رفت و محمدمهدی مفتح با مدرک دکترای اقتصاد سخنگو شد و آرش زره‌تن لهونی با مدرک دکتری اقتصاد بین‌الملل بر کرسی دبیر دوم نشست.

برنامه و بودجه‌ای‌ها هم برای انتخاب اعضای هیات رئیسه به جوانان روی خوش نشان ندادند و میانگین ۵۵ سال برای این کمیسیون رقم خورد. 

کمیسیون پزشکان مجلس

کمیسیون بهداشت نیز از آن کمیسیون‌های تخصصی بود که هیچ کسی با مدرکی غیر از پزشکی یا سابقه کار در این حوزه در میانشان نبود و شاید بتوان لقب متخصص‌ترین کمیسیون را به هیات رئیسه آن اعطا کرد.

اما برخلاف کمیسیون های دیگر کمیسیون بهداشت با میانگین سنی ۴۵ سال جوانترین هیات رئیسه را به خودش اختصاص داد. 

 ردپای پررنگ روحانیون مجلس در هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی

کمیسیون فرهنگی نیز تقریبا همه اعضای هیات رئیسه آن از کمیسیون‌هایی است که اصل ارتباط حوزه تحصیلاتی و سوابق با موضوع کمیسیون حفظ شده است؛ البته ناگفته نماند بیشترین روحانیون حاضر در هیات رئیسه (به جز در نظر گرفتن کمیسیون حقوقی و قضایی) نیز در این کمیسیون قرار دارد.

به این کمیسیون لقب پیرترین‌ها را هم می‌توان نسبت داد چراکه میانگین سنی اعضای هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی نزدیک به ۵۶ سال است و چه بسا اگر حضور مجید نصیرایی نبود این عدد به بالاتر از ۵۷ هم می رسید.

رقیبی که یکباره رئیس شد

در کمیسیون شوراها نیز بهتر است اعضا با حوزه سیاست، وزارت کشور، شهرداری‌ها و شوراهای شهر آشنایی داشته باشند؛ جوکار که تا پیش از این به عنوان یکی از رقبای جدی ذوالنوری بر سر کرسی ریاست کمیسیون امنیت تصور می‌شد به یکباره سر از کمیسوین شوراها درآورد و اتفاقا با مدرک کارشناسی ارشد «بافت‌شناسی» و دکترای تهدیدات  امنیت ملی سکان ریاست را به عهده گرفت.

کمیسیون شوراها هم در مرز میانگین سنی ۵۲ سال باقی ماند و چندان تمایلی به جوانان نشان نداد. 

کمیسیون کشاورزی به تخصص «نه» نگفت

کمیسیون کشاورزی نیز در کرسی رئیس و و نواب رئیس و همینطور سخنگو توانستند هماهنگی و اصل تخصص را حفظ کنند و تنها در کرسی دبیران بود که تحصیلات حوزی برگ برنده حضور در میان اعضای هیات رئیسه کمیسیون‌ها را به دست گرفت.

میانگین سنی در این کمیسیون نیز به ۴۶ سال رسیده است.

ناهماهنگی در سمت و تخصص

کمیسیون صنایع و معادن و همچنین عمران را می‌توان به عنوان یکی از کمیسیون‌هایی دانست که تقریبا به جز تعدادی اندک، هیچ هماهنگی میان مدارک تحصیلی از هیات رئیسه و نوع تخصص این کمیسیون‌ها وجود ندارد.

 میانگین سنی در این کمیسیون نیز بالای ۴۵ سال است 

 تکیه یک پزشک بر کرسی ریاست کمیسیون عمران

کمیسیون عمران هم از کمیسیون های اقتصادی مجلس است که خواهان در آن کم نیست و ریاست آن مشتاقان زیادی دارد اما در نهایت یک نماینده با مدرک دکتری پزشکی بر آن تکیه زد.

از جمع ۶ عضو هیات رئیسه این کمیسیون تنها دو نفر مدرک مرتبط دارند. میانگین سنی هم ۵۰ سال است

پیرترین و جوانترین هیات رئیسه

با نگاه به میانگین سنی اعضای هیات رئیسه کمیسیون‌های ۱۲ گانه مجلس کمیسیون بهداشت با میانگین ۴۵.۵ سال جوانترین هیات رئیسه را دارد؛ از آنجا که این سکه یک روی دیگر هم دارد موضوع را پیگیری کردیم تا ببینیم پبرترین کمیسیون کدام است در این میان کمیسیون فرهنگی یکی از پیرترین هیات رئیسه را دارد و  میانگین ۵۶ سال برای آنها ثبت شد.

کمیسیون های بهداشت، اقتصادی و کشاورزی هم از جمله کمیسیون هایی بودند که تخصص گرایی و هماهنگی بین مدرک و تحصیلات با کرسی های هیات رئیسه تا حد زیادی رعایت شده بود. 

۲۷۲۱۶