گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، یادداشت میهمان - میثم غفاری نژاد: بحران لیبی از فوریه ۲۰۱۱ و به دنبال سقوط معمر قذافی، حاکم سابق این کشور در پیِ تظاهرات داخلی و حمله ناتو آغاز شد.گرچه بعد از سرنگونیِ قذافی گروههای سیاسی داخلی در لیبی سعی کردند نظام و ساختار نوینی برای این کشور تعریف نمایند، اما تعارض منافع میان آنان و نیز مداخله قدرتهای خارجی باعث شد از سال ۲۰۱۴ جنگ داخلیِ جدیدی آغاز شود. طرفهای درگیر در این جنگ، «ارتش ملی لیبی» به فرماندهیِ ژنرال خلیفه حفتر در شرق لیبی به مرکزیت بنغازی و طُبرق و «دولت وفاق ملی» تحت ریاست فائز سراج در غرب لیبی به مرکزیت طرابلس بودند. دولت وفاق ملی مورد حمایت ترکیه، قطر، اتحادیه اروپا و سازمان ملل است و ارتش ملی لیبی نیز تحت حمایت عربستان، امارات، مصر، روسیه و فرانسه قرار دارد. برای نمونه، براساس گزارش سازمان ملل گروه واگنر از روسیه علیه فائز سراج در لیبی فعالیت داشته و چندین جنگنده از نوع سوخو_۲۴ و میگ_۲۹ نیز به این کشور فرستاده بود. ترکیه نیز بعد از تصمیم پارلمان خود مبنی بر ورود به تحولات لیبی، به صورت جدی و تعیین کننده علیه حفتر وارد لیبی شد. ایتالیا نیز به عنوان استعمارگر سابق در لیبی، به دنبال اعاده نقش تاریخیِ خود در لیبی و بهره برداری از منافع اقتصادی و نفتی علیه ارتش ملی لیبی وارد جنگ داخلی شد. امارات متحده عربی برای سیطره یابی بر بنادر دریایی لیبی و منافع اقتصادی و استراتژیکی دیگر به حمایت از حفتر پرداختند. برای نمونه، ابوظبی به تقویت زیرساخت‌های بندر برقه در شرق لیبی که محل اسکان نیروهای حفتر بود اقدام کرد. به علاوه، امارات با همکاری عربستان سعودی و مصر هدف مشترک دیگری نیز دارند که همان مقابله و سرکوب اخوان المسلمین هست؛ هدفی که باعث رویارویی آنها با ترکیه و قطر به عنوان حامیان عمده اخوان شد.
به دنبال مداخله جدی ترکیه در جنگ داخلی لیبی از ژوئن ۲۰۲۰ و شکست نیروهای خلیفه حفتر و نیز رسیدن طرفین به شهر سرت، به عنوان نقطه‌ای حیاتی میان آنها و هشدار مداخله مستقیم نظامی مصر، طرفهای درگیر باکنار گذاشتن جنگ، ضمن اعلام آتش بس بر راه حل‌های دیپلماتیک تاکید کردند. پس از این بود که مذاکرات و گفتگوهای سیاسی درباره بحران لیبی (اکتبر ۲۰۲۰ در ژنو و نوامبر ۲۰۲۰ در تونس) ادامه یافت.
در ادامه این مذاکرات، «کنفرانس برلین دو» با مشارکت اتحادیه اروپا، ایالات متحده، روسیه، چین، ترکیه، اتحادیه عرب و اتحادیه آفریقا با محوریت بحران لیبی در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۱ در سطح وزاری خارجه در آلمان برگزار شد. در ابتدای این کنفرانس، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد خواستار بررسی علل بحران لیبی و نیز پاسخگوئی مسئولان نقض حقوق بشر در لیبی شد. کنفرانس برلین دو، دومین گام از تلاش‌های بین‌المللی جهت پایان دادن به بحران لیبی است. این کنفرانس ادامه کنفرانس « برلین یک» است که در ژانویه ۲۰۲۰ با حضور چندین کشور در آلمان برگزار شد و از مهمترین نتایج آن تاکید بر آتش بس دائمی در لیبی، نقشه راه ایجاد شده توسط «مجمع گفتگوهای لیبی» و جلوگیری از صدور سلاح به این کشور بود.
در کنفرانس برلین دو، نجلا منقوش، وزیر خارجه لیبی، ابتکار «ثباتِ لیبی» را مطرح کرد. این طرح ابتکاری که توسط «مجمع گفتگوی سیاسی لیبی» طرح ریزی شد درباره واگذاری امور لیبی به مردم این کشور و نیز جلب حمایت کشورهای حامی برای ایجاد ثبات در آن است. ابتکار ثبات در لیبی به مثابه نوعی نقشه راه است که واگذاری امور به مردم را از طریق پیگیری اهدافی نظیر وحدت ارتش لیبی تحت یک فرماندهی، فعال کردن تصمیم آتش بس و تعیین جدول زمانیِ مشخص برای عقب نشینی نیروهای خارجی و مزدوران است. در این کنفرانس نمایندگان ایالات متحده و آلمان بر تاثیر خروج نیروهای خارجی بر تثبیت روند انتقالی در لیبی تاکید کردند.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که حمله نیروهای ناتو به لیبی در کنار مخالفان داخلی در این کشور از سال ۲۰۱۱ نقطه عطف آغاز دورهای طولانی از جنگ داخلی، نابسامانی، بحران انسانی و اقتصادی _اجتماعی در لیبی شده است. اکنون در پرتو کنفرانس‌های برلین این امید وجود دارد که با خروج نیروهای خارجی از این کشور، شاهد ایجاد ثبات نسبی سیاسی باشیم؛ چرا که در بیانیه پایانی کنفرانس برلین دو برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در ۲۴ دسامبر ۲۰۲۱ مورد تاکید قرار گرفت.
انتهای پیام/
