عصر ایران - این شرایط را تصور کنید: گرسنه هستید، اما قصد ندارید به یک ساندویچ همبرگر بسنده کنید و آنچه واقعا می خواهید یک وعده غذایی گرم و مفصل شامل گوشت، پوره سیب زمینی، سبزیجات مختلف، یک برش کیک و یک فنجان قهوه است. خیلی سریع نیز این وعده غذایی را می خواهید.
به جای خیال پردازی درباره رستوران های آینده باید به این نکته اشاره داشت که چنین ایده ای با معرفی رستوران های اتومات (Automat) در گذشته به حقیقت پیوسته است.
رستوران اتومات به نوعی محل تلاقی یک کافه تریا و یک دستگاه فروش خودکار (وندینگ ماشین) بود. نخستین اتومات به نام کویزیانا (Quisiana) در سال 1895 در باغ جانورشناسی برلین افتتاح شد. کویزیانا به مشتریان اجازه می داد در کیوسک هایی شیشه ای سکه انداخته و خوراکی هایی مانند ساندویچ های گرم و قهوه را دریافت کنند.
در سال 1902، دو رستوران‌دار فیلادلفیایی به نام های جو هورن و فرانک هاردارت، فناوری دستگاه های فروش خودکار را از آلمان وارد کرده و نخستین رستوران اتومات آمریکا را در فیلادلفیا افتتاح کردند. هورن اند هاردارت خیلی زود به برجسته‌ترین رستوران زنجیره ای اتومات آمریکا تبدیل شد.
در دوم ژوییه 1912، هورن و هاردارت نخستین رستوران اتومات را در میدان تایمز شهر نیویورک افتتاح کردند. هورن اند هاردارت بیش از 400 آیتم را در منو خود ارائه می کرد.
در زمان ناهار، به طور معمول افراد مختلف از کارمندان اداری تا کارگران و حتی چهره های مشهور در سالن غذاخوری اتومات گرد هم آمده و غذای خود را میل می کردند.
آنچه در پشت دیوار اتاقک های رستوران اتومات، کارگران مشغول به کار بودند که برخی وظیفه پخت و پز و آماده کردن خوراکی های مختلف، برخی مشغول پر کردن اتاقک های خالی و برخی دیگر ظروف کثیف را می شستند. با این وجود، تنها کارگرانی که در معرض دید مشتریان قرار داشتند، آنهایی بودند که وظیفه تعویض اسکناس و سکه های درشت به سکه های نیکلی مورد نیاز برای کار با اتاقک های خوراکی را بر عهده داشتند.
از سال 1912 به بعد، مفهوم اتومات به واقع پا گرفت، و شیوع بیماری آنفلوآنزای اسپانیایی بین سال های 1918 تا 1920 تا حدودی در این زمینه نقش داشت. در اوج محبوبیت خود در دهه 1950، جذابیت رستوران های اتومات به عنوان یک جاذبه توریستی جدید در شهر نیویورک به اندازه ساختمان امپایر استیت بود. فقط در نیویورک بیش از 100 رستوران اتومات وجود داشت و بیش از 50 رستوران نیز در فیلادلفیا فعالیت داشتند. روزانه بیش از 800 هزار نفر در رستوران های هورن اند هاردارت غذا می خوردند که آن را به بزرگ‌ترین رستوران زنجیره ای جهان تبدیل کرد.
بخشی از جذابیت رستوران های اتومات هورن اند هاردارت با قیمت های پایین آنها مرتبط بود که حذف پیشخدمت ها در این زمینه موثر بود. این شرایط مورد توجه مشتریان نیز قرار گرفته بود زیرا نیازی به انعام دادن نداشتند. به گفته روزنامه Free Lance-Star، تا اواخر دهه 1950، رستوران های اتومات 5 میلیون مشتری در سال جذب می کردند که به دنبال غذاهای مورد علاقه خود به این رستوران ها می رفتند. اتومات ها در زمینه ارائه غذاهای راحت خانگی از جمله لوبیای پخته، ماکارونی و پنیر، و شیرینی های خوشمزه تخصص داشتند.
کیفیت قهوه عرضه شده در رستوران های اتومات نیز بسیار خوب بود. یک برش بزرگ از شیرینی نیز فقط 15 سنت قیمت داشت.
در دهه 1950، آمریکایی های بیشتری به حومه شهرها نقل مکان کردند و رستوران های اتومات تقریبا در زمان شام خالی از مشتری بودند. در دهه 1970، قیمت مواد غذایی افزایش یافت که به معنای نیاز به سکه های بیشتر برای باز کردن قفل در اتاقک های خوراکی بود. به جای رفتن به اتومات ها، مشتریان به رستوران های فست فود می رفتند که گزینه های پرداخت بیشتری در اختیار آنها قرار می دادند.
آخرین شعبه اتومات هورن اند هاردارت در سال 1991 تعطیل شد و این شرکت بیشتر شعبه های خود را به دارندگان حق امتیاز فست فود برگر کینگ فروخت. امروز، آنچه از هورن اند هاردارت باقی مانده است یک بخش 35 فوتی از اتاقک غذای متعلق به نخستین رستوران اتومات این شرکت است که در موزه ملی تاریخ آمریکا در شهر واشنگتن قرار دارد.
در سال 2006، شرکتی به نام بمن! (!Bamn) رستوران اتومات جدیدی در دهکده شرقی نیویورک سیتی افتتاح کرد، اما این رستوران در سال 2009 تعطیل شد. در سال 2015، شرکتی به نام ایستا (Easta) شش رستوان اتومات را در کالیفرنیا، نیویورک، و منطقه کلمبیا افتتاح کرد. امکان سفارش غذا در این رستوران ها با استفاده از تبلت آیپد وجود داشت و هر غذای موجود در منوی آن با ماده غذایی کینوا همراهی می شد که در آن زمان شاهد رشد محبوبیت خود بود.
تا ژوییه 2019، همه رستوران های ایستا تعطیل شدند، اما شرکت نام تجاری خود را به برایت‌لوم (Brightloom) تغییر داده و با شرکت استارباکس وارد همکاری شد. امروزه، برایت‌لوم به فروش فناوری اتوماسیون، از جمله نرم افزارهای ارائه سفارش، کیوسک ها و اپلیکیشن های تلفن همراه به رستوران ها مشغول است.
در کشور هلند، رستوران اتومات هرگز از دور خارج نشد. رستوران های اتومات هلندی غذاهای مختلفی از جمله همبرگر، هات داگ و ساندویچ های دیگر را ارائه می کنند. شناخته شده ترین شرکت هلندی اتومات به نام فیبو (FEBO) از دهه 1960 افتتاح اتومات ها در هلند را آغاز کرد.
دنیس دی بورست، مدیر فیبو، موفقیت این رستوران ها با این واقعیت که هلندی ها همواره در حال حرکت هستند و اغلب عجله دارند، مرتبط می داند که به شکل گیری فرهنگ میان وعده هلندی منتج شده است. بورست ویژگی های آن را با سه عنصر اساسی سریع، در دسترس و مقرون به صرفه بودن تعریف می کند. اتومات های فیبو 24 ساعته باز هستند، از این رو محبوبیت ویژه ای بین افراد علاقمند به زندگی شبانه دارند.
در سال 1954، نخستین رستوران اتومات در قطارهای مسافری در مسیرهای راه آهن پنسیلوانیا بین نیوریورک سیتی و واشنگتن معرفی شد. در سال 1962، اتومات ها در Cambrian Coast Express که توسط شرکت انگلیسی Great Western Railway اداره می شد، ظاهر شدند و در همین سال راه آهن پاسفیک جنوبی آمریکا واگن های اتومات را در قطارهای Coast Daylight و Sunset Limited خود معرفی کرد.
در سال 1985، شرکت Amtrak چهار واگن بوفه خود را به رستوران اتومات تبدیل کرد که آخرین مورد تا سال 2001 در قطار Lake Country Limited مشغول به کار بود. شرکت Bodensee-Toggenburg-Bahn سوئیس نیز واگن های اتومات را در سال 1987 معرفی کرد.
امروزه، همه گیری بیماری کرونا بار دیگر علاقه به رستوران های اتومات را افزایش داده است که به مشتریان اجازه می دهد بدون تعامل با خدمه رستوان به غذا دسترسی داشته باشند. در اوایل سال 2021، رستورانی جدید به نام "آشپزخانه اتومات" در جرسی سیتی، نیو جرسی افتتاح شد. در این رستوران غذاهای راحت و حاضری مانند ساندویچ ها و خوراک های مرغ ارائه می شود. اتوماتی دیگر به نام "بروکلین دامپلینگ شاپ" نیز اخیرا در نیویورک افتتاح شده است.
----------------------------------------------------------------------
بیشتر بخوانید:
*بهترین رستوران دنیا معرفی شد (+عکس)
