«امیرعلی ابوالفتح» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره آخرین وضعیت مذاکرات وین برای احیای برجام گفت: شاید یکی از دلایل توقف مذاکرات و تاخیر در دستیابی به توافق، به تغییر دولت در ایران ارتباط داشته باشد چرا که ممکن است میان دولت مستقر و دولت منتخب اختلاف دیدگاههایی وجود داشته باشد و تصمیم بر این باشد که کار توافق احتمالی توسط دولت منتخب جدید انجام شود.
این کارشناس ارشد مسائل بین‌المللی با اشاره به اختلاف دیدگاه ایران و آمریکا اظهار کرد: میان انتظارات و خواسته‌های ایران و انتظارات و خواسته‌های آمریکا نسبت به احیای برجام فاصله زیادی وجود دارد و پر کردن این شکاف بسیار دشوار است. قبل از مذاکره هم به نظر می‌رسید که نزدیک کردن دیدگاه‌های دو کشور همانند آنچه که در سال ۲۰۱۵ رخ داد و حتی بسیار دشوارتر از آن زمان باشد.
وی با بیان اینکه ایران می‌خواهد تمامی تحریم‌ها پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای لغو شود اما واشنگتن حاضر به دادن این امتیاز نیست، تصریح کرد: علاوه بر این تهران می‌خواهد مطمئن شود دولت آمریکا – چه بایدن رییس‌جمهوری باشد و چه فرد دیگری - دیگر از برجام خارج نشود و داستان خروج ترامپ دیگر تکرار نشود اما چنین تضمینی را قبول ندارد و قادر به دادن این امتیاز نیست.
عبور از بخش‌های سخت مذاکرات نیازمند تصمیمات سخت است
ابوالفتح ادامه داد: آمریکا می‌خواهد این مذاکرات مقدمه مذاکرات بعدی و همچنین طولانی‌تر و سخت‌تر شدن برجام و مسائل منطقه‌ای و موشکی باشد در حالی که ایران موافق اضافه شدن هیچ چیزی به برجام نیست.
این کارشناس ارشد مسائل آمریکا با بیان اینکه توان و قابلیت هسته‌ای ایران دیگر چون سال ۲۰۱۵ یا حتی زمان خروج آمریکا از برجام نیست،خاطرنشان کرد: در واقع بازگشت ایران به نقطه صفر یک مساله اساسی میان طرفین است. آمریکایی‌ها می‌خواهند تکلیف سانتریفیوژهای پیشرفته ایران، ذخایر غنی‌سازی شده اورانیوم با غنای ۲۰ درصد و ۶۰ درصد و... تعیین تکلیف شود اما ایران ملاحظاتی در این رابطه دارد.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه بخش‌های آسان مذاکرات به پایان رسیده و طرفین آن را پشت سر گذاشته‌اند، ابراز کرد: اکنون ما به قسمت سخت مذاکرات رسیده‌ایم که عبور از آن نیازمند تصمیمات سخت است اما هیچ کدام از طرفین هنوز آمادگی ۱۰۰ درصدی برای گرفتن این تصمیم سخت را ندارند.
مذاکرات وین به پایان نرسیده اما از سرعت آن کاسته شده است
به گفته ابوالفتح، مذاکرات وین به پایان نرسیده است اما از سرعت آن کاسته شده ولی ممکن است بعد از استقرار دولت جدید در ایران، این گفت‌وگوها مجددا آغاز شده و سرعت بگیرد.
وی در پاسخ به این سوال که احیای برجام در دولت دوازدهم به نفع ایران است یا در دولت سیزدهم، بیان کرد: قطعاً برای نظام جمهوری اسلامی در درجه اول و دولت حسن روحانی در درجه دوم مطلوب این است که تکلیف برجام در دولت دوازدهم روشن شود. به همین دلیل هم تیم مذاکره‌کننده ایران تلاش بسیاری برای احیای توافق کرد و در این چارچوب، می‌توان گفت ایرانی‌ها نسبت به آمریکایی‌ها آمادگی بیشتری برای احیای برجام داشتند.
این کارشناس ارشد مسائل آمریکا افزود: اگر آمریکایی‌ها هم عزم سیاسی‌شان همانند ایران بود، آنقدر مشکلات فی‌مابین دو طرف زیاد است که نه تنها در دولت دوازدهم بلکه ممکن است در دولت بعدی هم برجام احیا نشود چراکه جواب هر کدام از طرفین به خواسته‌های طرف مقابل بسیار سخت است.
بایدن همان خواسته‌های ترامپ را از ایران دارد
بایدن با تاکید بر اینکه ایران به خواسته‌های یکجانبه آمریکا گردن نمی‌نهد، یادآور شد: بایدن همان خواسته‌هایی را از ایران دارد که ترامپ در زمان ریاست‌جمهوری‌اش از ایران مطرح می‌کرد. تفاوت آنها، این است که ترامپ و پمپئو، بی‌ادبانه‌تر، خشن‌تر و یکجانبه‌گرایانه‌تر خواسته‌هایشان را می‌گفتند اما بایدن و بلینکن، مودبانه‌تر، آرام‌تر و شکیل‌تر آن خواسته‌ها را مطرح می‌کنند.
به گفته این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی، اگر ایران می‌خواست به این خواسته‌ها تن بدهد، در همان زمان ترامپ با درخواست‌های آمریکا موافقت می‌کرد. حال که ایران به ترامپ جواب مثبت نداد، دلیلی ندارد که بخواهد با بایدن توافق کند.
وی درباره درخواست ایران برای گرفتن تضمین از آمریکا عنوان کرد: منظور از تضمین مشخص نیست. نه حقوق بین‌المللی و نه قوانین داخلی آمریکا تضمین‌کننده باقی ماندن این کشور در توافق نیست چراکه دولت آمریکا، هم از بسیاری از توافق‌های بین‌المللی همانند برجام که از حمایت قطعنامه الزام‌آور شورای امنیت برخوردار است، خارج شده و هم از بسیاری از معاهداتی که در کنگره به تصویب رسیده، خارج شده است.
آمریکا در چه شرایطی به برجام می‌پیوندد یا از آن خارج می‌شود
ابوالفتح با اشاره به ضرورت‌های حیات هر توافقی گفت: حیات هر توافقی به دو چیز بستگی دارد؛ نخست آن که منفعت طرفین در ادامه توافق باشد یا یکی از طرفین هزینه خروج از توافق را آنقدر بالا بداند که حاضر به دادن آن هزینه نباشد.
وی اضافه کرد: اگر دولت آمریکا بخواهد از برجام خارج شود ولی ایران از توان هسته‌ای بالا و قابلیت‌های اقتصادی برخوردار باشد، به گونه‌ای که موجب شود واشنگتن به خواسته‌هایش نرسد یا اینکه اگر آمریکا احساس کند که با خروج از برجام ایران به سمت ساخت بمب هسته‌ای می‌رود، خاورمیانه به آتش کشیده می‌شود یا تحریم‌ها اثری بر اقتصاد ایران ندارد، دیگر از آن خارج نمی‌شود.
به گفته این کارشناس ارشد مسائل آمریکا، اگر واشنگتن به این نتیجه برسد که با خروج از برجام، اقتصاد ایران تضعیف شده و چیزی از آن باقی نمی‌ماند یا اینکه توان هسته‌ای‌اش نابود شده، لحظه‌ای در خروج از توافق تردید نمی‌کند.
ابوالفتح ادامه داد: اگر ایران اقتصادش را در برابر تحریم‌ها آسیب‌ناپذیر کرده و بتواند توان هسته‌ای و دفاعی‌اش را حفظ کند و از طرف دیگر، با اجرایی کردن برخی تعهدات بار دیگر نشان دهد در اجرای تعهداتش جدی است، دولت آمریکا را قانع می‌کند که از توافق جدید خارج نشود وگرنه ممکن است همین توافق در دولت بایدن نیز عمر چندانی نداشته باشد.
