به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، سید محمد حسینی دبیرکل کانون دانشگاهیان ایران اسلامی و وزیر پیشین ارشاد در نشست تخصصی "عدالت اجتماعی از نظریه تا عمل" که به همت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و با همکاری دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم برگزار شد، پیرامون بحث عدالت فرهنگی در حکومت اسلامی گفت: به تعبیر استاد شهید مطهری؛ عدالت مبنای جهان بینی و فلسفه اجتماعی جامعه اسلامی و معیار و مقیاس اسلام است و به تعبیر امام علی (ع) عدالت ناموس بزرگ اسلام است و هم در نظام هستی و هم در روابط انسانی باید این مسئله در نظر گرفته شود.
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی با ذکر برخی آیات و روایات که در رابطه با عدالت وجود دارد، تاکید کرد: ارزش ذاتی عدالت مهم است که باید به آن توجه شود یعنی در اموری مثل، عرف، قانون، قرارداد و همه اینها معیار سنجش عدالت است و اگر با عدالت مطابقت داشتند مشروعیت دارند وگرنه مشروعیت ندارند.
* عدالت زمینه ساز رشد و تکامل جامعه خواهد بود
دبیرکل کانون دانشگاهیان با بیان اینکه اعتبار عدالت از فطرت و عقل سرچشمه می گیرد، یادآور شد: جامعه‌ای که بی تبعیض و بدون فاصله طبقاتی باشد این جامعه می تواند رستگار شود و رضایت عمومی هم در بحث عدالت اجتماعی است و برعکس آن اگر تبعیض در جامعه باشد در رفتار، اخلاق و حتی در افکار و عقاید و باورهای مردم تاثیر منفی دارد.
حسینی تصریح کرد: عدالت زمینه ساز رشد و تکامل جامعه خواهد بود و بی عدالتی موجب فساد، ارتجاع، واپسگرایی، عقب گرد و سقوط و مرگ جامعه می شود.
وزیر پیشین ارشاد با اشاره به تعاریف برخی اندیشمندان دنیا درباره عدالت، اظهار داشت: برقراری عدالت تاثیرات بسیاری دارد و در روایت هم آمده که یک روز جستجوی عدالت از شصت سال عبادت بالاتر است. به خاطر تاثیراتی که در اجتماع دارد.
حسینی تاکید کرد: مساوات و رفع ظلم و تبعیض، رعایت حقوق انسانی و حقوق قانونی و بعد هم رعایت شایستگی ها و بایستگی ها سه معنایی است که در رابطه با عدالت می توان برشمرد. اگر عدالت بخواهد در این ۳ معنا تحقق پیدا کند نیازمند همراهی هم دولت است و هم ملت؛ هم حکومت است و هم مردم، یعنی یک مسئله دو طرفه است و یک طرفه نمی‌شود عدالت را برقرار کرد.
* اینکه صرفاً بگوییم عدالت را دوست داریم کافی نیست و باید در اجرا مشارکت کنیم
وی اظهار داشت: وظیفه حکومت وضع قوانین عادلانه است و البته تنها وضع قانون کافی نیست و قانون نیازمند اجرا هم است و برای اجرای قوانین دولت باید حمایت کند و قوانینی که وضع می‌شود ضمانت اجرا داشته باشد تا عدالتی که می‌خواهیم تحقق پیدا کند.
حسینی تاکید کرد: روی دیگر سکه هم مردم هستند که باید اراده و مشارکت داشته باشند و پذیرای عدالت باشند. اینکه صرفاً بگوییم عدالت را دوست داریم کافی نیست در اجرا است که برخی‌ها مقاومت و مخالفت می‌کند و عدالت را برنمی‌تابند.
این استاد دانشگاه گفت: گفتمان عدالت خواهی باید حاکم باشد و همه کمک کنند که این امر تحقق پیدا کند و اگر مردم انتخاب هم بخواهند کنند باید کسی را انتخاب کنند که عدالت‌گرا باشد.
وی درباره بحث عدالت در حوزه فرهنگ هم گفت: هویت جامعه برخاسته از فرهنگ جامعه است و به تعبیر استاد مطهری هویت یک ملت این فرهنگی است که در جانش ریشه دوانده است. شخصیت انسان به باورها و ارزش های پذیرفته شده از او بستگی دارد، یعنی شخصیت ما به فرهنگ ما بستگی دارد.
وی ادامه داد: یک ویژگی دیگر فرهنگ هم این است که آموختنی، فراگرفتنی و اکتسابی است و انسان می تواند آن را کسب کند. فرهنگ انسان ها را در کنار هم قرار می‌دهد، برنامه‌های فرهنگی، اجتماعات، مراسم، آیین ها، آداب و رسوم به همبستگی اجتماعی و وحدت جامعه کمک می کند.
* فرهنگ، جامعه سازی می کند
رئیس دانشگاه مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که فرهنگ، جامعه سازی می کند، قهرمانان و الگوهای برتر را مطرح می‌کند، فرهنگ جنبه پیش برندگی دارد و زمینه ساز توسعه در حوزه‌های دیگر است. البته فرهنگی که خود منحط و تحقیر کننده نباشد. فرهنگی که بالنده و شکوفا باشد و فرهنگ پویا باشد.
حسینی افزود: اگر فرهنگ ایستایی داشته باشد این رکود و ایستایی موجب سقوط و مرگ آن فرهنگ می‌شود لذا باید دائماً در حال رشد و پویایی باشد.
وی اظهار داشت: فرهنگ یک ارزش مستقل دارد و خیلی ها بر این باور هستند که باید عدالت فرهنگی را بر عدالت سیاسی و عدالت اقتصادی مقدم بدانیم چون فرهنگ با باور سرکار دارد و باور منشاء تحول است لذا باید از فرهنگ اصیل صیانت کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: فرهنگ به تصویرسازی و تصویر پردازی کمک می کند، به تصویرسازی از داشته ها، گذشته و آینده و اگر ملتی آینده را برای خود از تصویرسازی نکند محکوم به شکست است و اگر یک آینده روشن را برای خود از تصویر کند باعث کنش و فعالیت می شود.
* در بحث فرهنگ نیاز به تدوین و بازنگری قوانین و مقررات داریم
وزیر پیشین ارشاد اضافه کرد: اگر عدالت را به معنای برابری همه در مقابل قانون بدانیم ما در بحث فرهنگ نیاز به تدوین قوانین و مقررات داریم، البته یکسری مقررات وجود دارد اما جامع و کامل نیست و پراکندگی وجود دارد و نیاز به یک بازنگری است تا حق افراد ضایع نشود و طوری نباشد که یک عده نورچشمی از رانت برخوردار باشند و اگر قرار است حمایتی انجام شود باید بر اساس قوانین و ضوابطی باشد نه بر اساس میل و سلیقه افراد.
وی با اشاره به سطوح مختلف فرهنگ و بحث عدالت در هر کدام از سطوح گفت: برخی از مسئولان می‌گویند نمی‌شود به زور مردم را به بهداشت فرستاد که این گفته درست نیست، زیرا اراده حاکم، مدیر، مسئول و کارگزار در جامعه اسلامی باید این باشد که شرایط و مسیر هدایت را هموار کند.
دبیرکل کانون دانشگاهیان ایران اسلامی اضافه کرد: در گذشته بحث توسعه فرهنگی مطرح بود این مسئله هم شاید به عدالت فرهنگی کمک کند یعنی وقتی شما امکانات را در مناطق مختلف توسعه دهید دیگران هم می‌توانند در فعالیت‌های فرهنگی مشارکت کنند و یکی از مسائل در عدالت فرهنگی دسترسی همگان به امکانات و محصولات فرهنگی است، پس باید امکاناتی فراهم باشد که هم استفاده کنندگان و تولیدکنندگان هر دو از آن استفاده کنند.
حسینی یادآور شد: یکی از شاخه‌های عدالت فرهنگی بحث عدالت آموزشی است، و باید در این بخش هم عدالت برقرار باشد و همگان بتوانند از امکانات آموزشی حوزه فرهنگی بهره ببرند.
* آداب و رسومی داریم که می توانند در مقابل تهاجم فرهنگی قرار گیرند
وی افزود: نکته دیگر عدالت فرهنگی در بحث اقوام و اقشار مختلف است، ما در ایران اقوام گوناگونی داریم که نباید در این حوزه هم تبعیض وجود داشته باشد، ما در هر منطقه آداب و رسومی داریم که می توانند در مقابل تهاجم فرهنگی قرار گیرند.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: البته کسی آداب و رسوم خرافی را تایید نمی‌کند اما آداب و رسومی که درست است باید مورد حمایت قرار گیرد. البته تا جایی که منجر به از هم گسیختگی و از هم پاشیدگی کشور نشود، مثلاً زبان فارسی باید حمایت شود اما نه به این معنا که بخواهیم گویش ها و لهجه‌ها را از گردونه خارج کنیم و باید یک توازن و تعادل در نظر گرفته شد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: نکته دیگر در بحث عدالت فرهنگی این است که ما سراسر کشور را ببینیم و همه امکانات فرهنگی و هنری فقط در شهرهای بزرگ نباشد و امکانات را در همه کشور توزیع کنیم.
* حمایت برخی دولت ها از برخی سلبریتی ها براساس سلایق سیاسی
وی افزود: گاهی اوقات علایق سیاسی در برخی دولت‌ها باعث می شود که آنها از برخی چهره ها و سلبریتی‌ها حمایت کنند و از جوانان با استعداد که توانایی حضور در عرصه را دارند حمایت نشود. متاسفانه گاهی برخی‌ها برای اینکه بازدهی زودهنگام داشته باشند و در مسائلی مثل انتخابات نتیجه بگیرند از برخی چهره های معروف و سلبریتی‌ها حمایت می کنند و متاسفانه اینکه این افراد و چهره ها زیاده خواه هم بستن و هر چه هم به آنها بدهند قانع نمی‌شوند.
رئیس دانشگاه مذاهب گفت: اگر در جامعه تبعیض باشد در آن جامعه محرومان آزرده می شوند و یک عده مرفهین بی درد می شوند که دنبال ریخت و پاش و تجمل هستند و جامعه تعادل و توازن خودش را از دست می دهد. اگر ما از بحث حمایت از عدالت فرهنگی سخن بگوییم به معنای این نیست که بخواهیم از فرهنگ منحط حمایت کنیم و حتماً باید از جریان هایی که به حق و در جبهه نور هستند حمایت شود.
* باید با فرهنگ مهاجم مرزبندی داشته باشیم
وی اظهار داشت: در بحث فرهنگ حتماً باید با فرهنگ مهاجم مرزبندی داشته باشیم و در اینجا سازش و تسلیم معنایی ندارد و در اجرای ارزشهای فرهنگی و تحقق آن نیاز به مدیریت قاطعانه است و اجرای این مهم با سازش و کوتاه آمدن و تسلیم میسر نخواهد بود.
رئیس دانشگاه مذاهب در ادامه در پاسخ به سوال یکی از اساتید با اشاره به نقش فرهنگ در حوزه های مختلف گفت: متاسفانه گاهی به خاطر مسائل سیاسی با برخی برنامه‌های خوب فرهنگی مخالفت می‌شود و پیامدهای مثبت این برنامه ها دیده نمی شود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: فرهنگ همیشه باید جایگاه خودش را داشته باشد و باید به مسئله فرهنگ بیش از پیش توجه شود.
* خلاءهایی در حوزه فرهنگ وجود دارد که باید آنها را پر کرد
حسینی درباره سوال دیگری افزود: اینکه برخی مدیران ما در کشور مدیرانی هستند که به مسائلی که مغایر با فرهنگ اسلامی است بها نمی‌دهند و فرهنگ سکولار را در جامعه ترویج می‌کنند واقعیتی است که وجود دارد و مقام معظم رهبری هم بارها در این رابطه هشدار دادند اما متاسفانه توجهی نشده است.
وی گفت: خلاءهایی در حوزه فرهنگ وجود دارد که باید آنها را پر کرد، برای مثال می‌بینیم در حوزه سینمایی به مسائلی مانند حوزه مقاومت و مسائلی مانند بحث فلسطین لبنان و تاریخ اسلام به خوبی پرداخته نشده و در این مسائل کم کاری شده که باید این خلا را جبران کرد.
* باید در محافل دانشگاهی و علمی شبهات درباره عدالت پاسخ داده شود
وی با بیان اینکه هم عدالت و هم آزادی جزو شعارهای انقلاب ما بوده اظهار داشت: قطعاً باید در محافل علمی و مجامع علمی ما این فرصت وجود داشته باشد که شبهات و ابهامات در بحث عدالت پاسخ داده شود و از سویی آزادی واقعی محدود نشود.
حسینی گفت: دامنه فرهنگ بسیار وسیع است ولی متاسفانه فرهنگ مظلوم واقع شده و انشالله در دولت سیزدهم عنایت خاصی به مسئله فرهنگ وجود داشته است و اینگونه می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند.
* نقش فرهنگ و هنر در دوران کرونایی
وی اظهار داشت: هم اکنون جامعه ما به خاطر کرونا با مشکلاتی مواجه شده است، نبود اجتماعات و تعاملات آسیب های روحی و روانی بسیاری را به جامعه وارد کرده و این نقش فرهنگ و هنر است که می تواند کمک کند.
دبیر کل کانون دانشگاهیان ایران اسلامی اظهار داشت: انشاالله با عنایتی که رئیس‌جمهور منتخب به مسئله فرهنگ دارند شاهد بالندگی و تعالی در این حوزه باشیم و نیروهای کارآمد هم در کشور که بتوانند در این حوزه نقش آفرینی کنند کم نیستند.
انتهای پیام/
