این محصولات، در فرآیند تولید و زنجیره تامین، یا به عنوان ماده‌ی اولیه استفاده می‌شوند یا کاربرد آن‌ها در تولید تجهیزات و تاسیسات صنعتی دیده می‌شود. کشورهایی که توانایی تولید این محصولات را داشته باشند، معمولا قدرت اقتصادی بالایی دارند. از طرفی دیگر، تولید محصولات پایه‌ی صنعتی، تقریبا تقاضایی تضمین‌شده دارد. برای همین می‌تواند درآمد صادرات خوبی هم نصیب کشور تولیدکننده کند. در این مقاله که در واحد تولید محتوای شرکت آرسینکو تولید شده است، بیشتر به نقش صنعت فولاد در کشورهای در حال توسعه اشاره می‌کنیم.
اهمیت فولاد در تکمیل زنجیره تامین
زنجیره تامین، تمام بازیگران فعال در تولید یک محصول هستند که از تولید مواد اولیه، تا ساختن محصول نهایی و فروختن آن به مشتری نهایی ایفای نقش می‌کنند. تمام فعالیت‌هایی که بازیگران این زنجیره انجام می‌دهند، می‌تواند روی قیمت نهایی و کیفیت محصول تاثیر داشته باشد. از آن جایی که معمولا ارتباط بین شرکت‌ها در یک زنجیره تامین، خطی است، برای همین اسم زنجیره به آن اطلاق می‌شود. اندازه‌ی این زنجیره تا حد زیادی وابسته به محصول تولیدی است. این زنجیره می‌تواند کوتاه یا بسیار بلند باشد. حتی احتمال این که بین چند محصول، بسیاری از بخش‌های زنجیره تامین با یکدیگر مشترک باشد، زیاد است.
در محصولات صنعتی پایه که مشتری‌های آن‌ها هم صنعتی هستند، اندازه‌ی این زنجیره معمولا کوتاه است. برای مثال، فولاد spk را در نظر بگیرید. ابتدای زنجیره تامین این محصول، از شرکتی شروع می‌شود که وظیفه‌ی استخراج سنگ آهن از از معدن را دارد. معمولا سنگ آهن، به کارخانه‌ی ذوب آهن فروخته می‌شود. این کارخانه هم پس از ذوب و تصفیه آهن، محصول نهایی را در قالب شمش‌های آهن به شرکت‌های متقاضی می‌فروشد. شرکت‌های فولادی، با خرید این شمش‌ها، آن‌ها را دوباره ذوب می‌کنند و با دمیدن اکسیژن، با روش‌های مختلف شمش‌های آهنی را تبدیل به فولاد مذاب می‌نمایند. سپس فولادهایی که با استفاده از عناصر مختلف، به آلیاژ مورد نظر تبدیل شده است، دوباره به شمش تبدیل می‌شود.
بازیگر بعدی در زنجیره‌ی تامین، شرکتی است که مقاطع فولادی تولید می‌کند. شمش فولادی، دوباره با کوره‌های مختلف ذوب می‌شود و با استفاده از روش نورد گرم یا نورد سرد، تبدیل به مقطع فولادی مورد نظر می‌شود. این مقاطع، به مشتریان نهایی که کارخانه‌های تولیدکننده‌ی محصول نهایی هستند، فروخته می‌شود. البته باید در نظر داشته باشید که شرکت خریدار مقاطع فولادی، معمولا شرکتی است که محصولات صنعتی تولید می‌کند و برای همین تولیداتش، باز هم از لحاظ اقتصادی محصول نهایی محسوب نمی‌شود. اما محصول تولیدی آن‌ها، در زنجیره تامین مقاطع فولادی بررسی نمی‌شود.
اهمیت مواد اولیه در پیشرفت صنعتی
هر چه یک کشور از لحاظ مواد اولیه، بتواند خودکفایی داشته باشد و برای خرید آن‌ها، نیاز نداشته باشد تا از کشورهای دیگر درخواست خرید کند، انعطاف بیشتری هم در تولید سایر محصولات خواهد داشت. فرض کنید کشوری، دارای منابع مناسبی از نفت است و می‌تواند محصولات پتروشیمی زیادی تولید کند. یکی از محصولات اصلی که می‌توان با استفاده از مشتفات نفت تولید کرد، پلاستیک است. پلاستیک که از نفت به دست می‌آید، در حالت خام، به صورت ماده‌ی مذاب است و با استفاده از قالب به آن شکل می‌دهند تا به محصول نهایی تبدیل شود. برای شکل دادن به پلاستیک، نیاز به قالب‌هایی با جنس خاص داریم که بتوانند دمای بالای محصول مذاب را تحمل کنند. برای ساخت این قالب‌ها، از فولاد خاصی استفاده می‌شود که به فولاد قالب پلاستیک معروف است.
اگر یک کشور در حال توسعه بتواند مواد اولیه‌ی مورد نیاز برای تولید محصولات مختلف را در داخل کشور تولید کند، می‌تواند قیمت نهایی محصولات را هم خودش کنترل کند. علاوه بر این، مخصوصا برای کشورهایی مثل ایران که در تجارت بین‌الملل مشکل دارند و نمی‌توانند ارتباط درستی با شرکت‌های خارجی داشته باشند، می‌توانند از خدمات پس از خرید شرکت‌های داخلی هم استفاده کنند. معمولا کشورهایی که در تولید مواد صنعتی پیشتاز باشند، می‌توانند محصولات با کیفیت بالا، و در عین حال با قیمت مقرون به صرفه تولید کنند.
اهمیت تولید فولاد در افزایش صادرات
برخی از کشورها مثل چین، به صورت عمدی قیمت دلار را بالا نگه می‌دارند تا تولیدکننده‌ها، انگیزه‌ی بیشتری برای صادرات داشته باشند. در برخی از کشورها هم مثل ایران، قیمت ارز، به دلایل مختلف بالا می‌رود. در چنین شرایطی، تولید فولاد که تقاضای تضمین‌شده‌ی جهانی دارد، اگر با قیمت مقرون به صرفه انجام شود، می‌تواند درآمد ارزی بسیار مناسبی به همراه بیاورد. علاوه بر این، جدا از صادرات خود فولاد، می‌توان روی محصولاتی که از فولاد تولید می‌شود هم حساب باز کرد. برای مثال کشور ترکیه، جزو تولیدکننده‌های بزرگ فولاد در دنیا است و بخش زیادی از درآمد صادراتی خود را، از فروش تجهیزات و تاسیسات صنعتی به کشورهای مختلف کسب می‌کند.
