خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: خراسان شمالی به عنوان استانی در شمال شرق کشور همواره به عنوان یکی از استان‌های کم درآمد و محروم کشور محسوب شده است به طوری که در بسیاری از شاخص‌ها و سرانه‌ها جایگاه چندان مطلوبی ندارد.
این مسئله بارها در گفته مسئولان استان نیز هویدا بود اما روز گذشته محمد علی شجاعی، استاندار خراسان شمالی در ادعایی استان را دارای رتبه برتر در شاخص‌ها عنوان کرد.
استاندار خراسان شمالی در آئین گازرسانی ۹۹ درصدی به استان، گفت: اینکه خراسان شمالی در شاخص‌های مختلف در رتبه‌های پایانی قرار داشت موجب ناراحتی بود اما امروز به واسطه تلاش‌ها و پیگیری‌های شبانه روزی تیم کاری استان، خراسان شمالی در رتبه‌های برتر قرار دارد.
شجاعی گفت: در انعقاد تفاهم نامه با مسئولان مختلف ملی و آمد و شدهای مسئولان ملی به استان تلاش کردیم اعتباراتی مازاد بر اعتبارات استان جذب شود و با انسجام و هم افزایی اجزای حاکمیت کارهای زیادی در راستای تأمین نداشته های استان انجام شود.
به این ترتیب نماینده عالی دولت در خراسان شمالی معتقد است که استان از رتبه‌های پایانی به رتبه‌های برتر رسیده است؛ لذا به منظور صحت سنجی این گفته سری به آمار رسمی منتشر شده و بیان شده از سوی دیگر مسئولان می زنیم تا این مسئله را بررسی کنیم.
سهم تقریباً هیچ خراسان شمالی در تولید
طبق آخرین اطلاعات آماری مرکز آمار ایران، خراسان شمالی در حوزه تولید جایگاه بسیار ضعیفی دارد به طوری که میزان تولید این استان به همراه خراسان جنوبی کمتر از یک درصد تولید کشور را شامل می‌شود.
طبق این آمار خراسان شمالی در بهترین حالت جزو ۴ استان آخر تولیدکننده کشور است و از آن جایی که تولید مهمترین نقش در توسعه و رشد شاخص‌ها را دارد می‌توان ادعا کرد که این استان شمال شرقی وضعیت مطلوبی را دارا نیست.
محمود قنبری، معاون اقتصادی استاندار خراسان شمالی اردیبهشت سال جاری در کارگروه رفع موانع تولید گفت: با وجود اینکه این استان در شاخص مشارکت اقتصادی از میانگین کشور بالاتر است اما در میزان تولید ناخالص داخلی در پایین‌ترین ردیف قرار دارد.
از سوی دیگر نرخ تورم خراسان شمالی عموم اوقات از میانگین کشور و حتی استان گرانی مانند تهران بیشتر است که این امر شکاف طبقانی در خراسان شمالی را روز به روز بیشتر می‌کند.
خراسان شمالی به همین دلایل جزو استان‌های کم درآمد کشور نیز محسوب می‌شود و در رقابت با استان‌هایی همچون سیستان و بلوچستان و کردستان در آخر جدول است.
زیرساخت‌های ضعیف خراسان شمالی در حمل و نقل
اما دیگر آمار چه می‌گویند؟ وضعیت راه و حمل و نقل یکی از مهمترین معیارهای توسعه محسوب می‌شود اما خراسان شمالی با نداشتن حتی یک متر خط ریلی در این موضوع دچار مشکلات اساسی است. همچنین خراسان شمالی تنها دارای یک فرودگاه بوده که به دلیل ساخت غیرکارشناسانه با مشکلات عدیده ای مواجه است.
از سوی دیگر راه‌های روستایی و بین شهری استان هم در وضعیت خوبی قرار ندارند. بر اساس اعلام راه و شهرسازی، برای پاسخ به نیازها باید ۳ هزار کیلومتر راه در محورهای روستایی، اصلی و بزرگراهی استان ساخته شود.
بر اساس بررسی‌های انجام شده باید بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر راه روستایی، ۳۸۵ کیلومتر راه اصلی و ۱۶۷ کیلومتر بزرگراه در استان ساخته شود.
در کشور ۵۳ درصد از راه‌های روستایی آسفالت است اما برخورداری روستاییان استان از راه آسفالته ۴۳ درصد می‌باشد که این رقم ۱۰ درصد از میانگین کشوری پایین‌تر است. در خراسان شمالی تنها ۱۸۱ کیلومتر بزرگراه اجرا شده که در این زمینه سهم استان از بزرگراه‌های کشور کمتر از یک درصد است.
سید محمد پاکمهر، نماینده مردم خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی هفته گذشته در آئین بهره برداری از بزرگراه بجنورد- گلستان گفت: استان خراسان شمالی از لحاظ شاخص راه دچار عقب ماندگی است.
وی افزود: شاخص‌های بهره مندی روستاییان استان از راه مناسب پایین‌تر از میانگین کشوری است.
مجید درخشانی، مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی نیز خرداد ماه سال جاری به خبرنگاران گفت: ضعف زیرساخت‌های حمل و نقل به خصوص شبکه ریلی بزرگترین مانع رشد اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری خصوصی در خراسان شمالی محسوب می‌شود.
وی افزود: در شرایط فعلی این استان فاقد شبکه ریلی به عنوان ارزان‌ترین شبکه حمل و نقل بار و مسافر است و ناوگان هوایی نیز به دلیل ضعف برخی زیرساخت‌ها نتوانست رضایت سرمایه گذاران را جلب کند.
عقب ماندگی شدید خراسان شمالی در بیمه
پوشش بیمه یکی دیگر از شاخص‌های مهم هر استان محسوب می‌شود که تأثیر مستقیمی با درآمد و اشتغال مردم دارد. در این شاخص نیز خراسان شمالی نسبت به میانگین کشور به شدت عقب ماندگی دارد. محمد علی شجاعی، استاندار خراسان شمالی خرداد ماه سال جاری در نشست شورای برنامه ریزی استان گفت: شاخص پوشش بیمه‌ای این استان طبق آمار حدود ۳۸ درصد است و این در حالیست که میانگین کشوری پوشش بیمه‌ای به حدود ۵۵ درصد رسیده است.
شجاعی دلیل پایین بودن شاخص پوشش بیمه‌ای در این استان را کم تعداد بودن واحدهای تولیدی و صنعتی شهرک‌ها و نواحی صنعتی اعلام کرد.
حال با این اوصاف این سوال مطرح می‌شود که چطور خراسان شمالی در شاخص‌ها رتبه‌های برتر را کسب کرده است؟
محمود قنبری، معاون اقتصادی استاندار نیز آذر ماه سال گذشته در کارگروه اشتغال و سرمایه گذاری خراسان شمالی گفت: رتبه استان در جذب اعتبارات تبصره ۱۶ قانون بودجه ۲۱ است که متأسفانه رتبه خوبی نیست.
حسن نوری، مدیرکل کار، تعاون و رفاه اجتماعی خراسان شمالی هم در اردیبهشت ماه سال جاری در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: فقط چهار درصد جمعیت استان یارانه دریافت نمی‌کنند که نشان دهنده وضعیت استان به لحاظ درآمدی است.
وی در موردعلل فقر استان اظهار داشت: بخش عمده‌ای از شاغلان و کسب و کارها روستایی و کشاورزی است و در این بخش خراسان شمالی زنجیره تولید، صنایع تبدیلی و تکمیلی و ارزش افزوده‌ای ندارد که منجر به افزایش سطح معیشت خانواده‌ها شود.
نوری با بیان اینکه سهم اشتغال استان در بخش خدمات ۳۶.۷ و در بخش کشاورزی ۳۳.۷ است گفت: کمترین سهم استان نیز در بخش صنعت با ۲۹.۶ درصد است.
ظرفیت عظیم کشاورزی که رها شده
کشاورزی یکی از مزیت‌های اصلی خراسان شمالی به طوری که رهبر انقلاب در سفر سال ۹۱ خود به استان این ظرفیت را ویژه برشمردند. اما وضعیت کلی کشاورزی نیز در خراسان شمالی خوب نیست. مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی فروردین ماه امسال به خبرنگاران گفت: در استان ۳۳ نوع محصول زراعی و ۲۶ نوع محصول باغی تولید می‌شود که از حیث تولید محصولات زراعی از نظر سهم در کشور ۱.۰۸ درصد و از نظر تولید رتبه ۲۶ را دارد.
این مسئله نشان می‌دهد مزیت‌های خراسان شمالی نیز نادیده گرفته می‌شود و با این شرایط یقیناً رتبه استان در شاخص‌ها بالا نخواهد بود.
سرانه آموزشی و ورزشی در حد متوسط است
در حوزه سرانه فضای آموزشی استان جایگاه میانه کشور را در اختیار دارد. احمد برادران، معاون سیاسی استاندار خراسان شمالی در شورای آموزش و پرورش استان که خرداد ماه سال جاری برگزار شد، گفت: هم اکنون این استان در بخش نوسازی مدارس از ۳۱ استان کشور در رتبه نوزدهم قرار دارد.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان شمالی نیز با بیان اینکه سرانه فضای آموزشی در این استان ۵.۳ و در کشور ۵.۲ مترمربع است، اظهار داشت: اعتبارات سفر رهبر معظم انقلاب هفت سانتیمتر سرانه فضاهای آموزشی استان را افزایش داد.
وی گفت: در مجموع تا کنون ۴۲ مدرسه با ۲۶۵ کلاس درس با زیربنای ۳۵ هزار و ۶۶۹ مترمربع در استان ساخته شده است.
خراسان شمالی در سرانه ورزشی نیز اندکی از میانگین کشور پایین‌تر است. محمد بروحی، معاون وقت ورزش و جوانان در شهریور سال گذشته به خبرنگار مهر گفته بود: سرانه ورزشی استان تقریباً نیم متر مربع است در حالی که این عدد در کشور ۵۲ صدم متر مربع تخمین زده شده.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت نامساعد بجنورد نسبت به سایر شهرستان‌های استان در حوزه سرانه ورزشی گفت: عدم تأمین منابع مالی و عدم تعریف پروژه‌های مورد نیاز از اصلی‌ترین دلایل ضعف بجنورد در این حوزه است.
بروحی در خصوص سرانه ورزشی بانوان استان نیز بیان کرد: در استان مکان ورزشی به نام و مختص بانوان تعریف نشده لذا سرانه ورزشی اختصاصی برای آنها تعریف نشده است.
در نهایت می‌توان شرایط فعلی را به همه حالات جز رتبه برتر تشبیه کرد لذا مشخص نیست استاندار خراسان شمالی بر چه اساسی استان را دارای رتبه‌های برتر در شاخص‌ها معرفی کرده است.
