استشمام بوی مرگ در شبیخون مرداب اعتیاد

 اعتیاد بلایی خانمانسوز است که در سال‌های اخیر خانواده‌های زیادی درگیر آن شده اند و افراد بیشماری به دلیل اعتیاد کار، زندگی و خانواده خود را از دست داده اند؛ افرادی که روزگاری سامانی داشتند اما  متاسفانه به علت فرو رفتن در مسیر غلط، مجبور به کارتن خوابی و خیابان خوابی شده اند و با دست خود مردابی دهشتناک را فرا روی زندگی ترسیم کرده و هر روز بیشتر در آن فرو می روند.

اعتیاد که هر روز در میان جوانان، نوجوانان و حتی زنان رواج بیشتری می‌یابد، بهترین دوران زندگی آنها را به تباهی می کشاند به گونه ای که هر روز دراین باتلاق فرو می روند و اعتیاد به مواد مخدر و کاهش سن ابتلا به آن، مهمترین آسیب جهانی است که ریشه بسیاری از جرائم، طلاق‌ها و بزه‌های اجتماعی به این پدیده شوم برمی گردد.

امروزه اعتیاد به یک مرداب تبدیل شده است که هر روز تعدادی از افراد جامعه گرفتار فرو رفتن درآن می شوند پس باید چاره ای اندیشید لذا مبارزه با اعتیاد، پیشگیری از آن نیاز به فرهنگ سازی دارد تا با آگاهی بخشی از گسترش این بلای خانمانسوز در جامعه جلوگیری کرد.

فرهنگ سازی پیشگیری و توانمند سازی شهروندان، به خصوص جوانان در برابر اعتیاد اولویت اول ستاد مبارزه با مواد مخدر است و آموزش و پرورش در خط مقدم آگاهی دهی و پیشگیری از اعتیاد قرار دارد .

طرح توانمند سازی شهروندان از جمله دانش‌آموزان به آموزش‌های خود مراقبتی در جامعه نیز نیاز دارد.

حقایق درباره مواد مخدر را باید در فضای عمومی و مجازی رسانه ای ارائه کرد تا با افزایش سطح توجه و دقت افراد بویژه خانواده‌ها به این بلای خودخواسته و خودساخته، کمکی به زندگی آحاد مختلف جامعه شود.

خانواده کلید واژه اعتیاد

جامعه شناس البرزی می گوید: در این روزها با تحولات اجتماعی رخ داده در جامعه، سن اعتیاد کاهش یافته و دانش آموزان بسیاری از مدارس در خطر ابتلا به بیماری واگیردار اعتیاد قرار گرفته اند.

علی طاهری خلوص با بیان اینکه مساله اعتیاد برای مردم تکراری شده و به راحتی از کنار آن رد شوند، چرا که ممکن است خطر شیوع این بیماری به زودی گریبان فرزند آنان را بگیرد و فرزند معصومشان قربانی محیط مسموم شکل گرفته در اجتماع شود.

وی بیان داشت: به نظر می رسد مهمترین عامل گرایش نوجوان و جوان امروزی به مواد مخدر و دخانی، رفتار نادرست خانواده هاست، از همین رو والدین، مسوولان و متولیان برنامه ریزی در حوزه اجتماعی - فرهنگی باید این موضوع را با دقت ویژه ای دنبال کنند.

وی خاطرنشان کرد: گرچه مسوولان امر همواره از ارائه آمار اعتیاد در مدارس خودداری می کنند، اما این موضوع را باید به عنوان یک واقعیت تلخ قبول کرد و با نگاه درست و منطقی به آن، اقدامات لازم را انجام داد.

طاهری خلوص تصریح کرد: به نظر می رسد والدین از کاهش سن اعتیاد، باور درستی ندارند و از همین رو باید یک نهضت وسیع در بین تمامی ارگان ها، نهادها و افرادی که می توانند موجب آگاه سازی والدین شوند شکل بگیرد، تا شاید بتوان مانع از گسترش این معضل اجتماعی شد.

وی با اشاره به اینکه بیشترین سن گرایش به مواد مخدر در دانش آموزان، بر اساس بررسی ها، بین ۱۴ تا ۱۸ سال است، یادآورشد: اعتیاد دانش آموز ممکن است ناشی از خلا عاطفی در خانواده باشد زیرا خانواده کلید واژه اصلی سوق یافتن دانش آموزان به این بیماری است.

طاهری خلوص نسبت به خطر ابتلای نوجوانان به اعتیاد به خانواده ها هشدار داد و خاطرنشان کرد: سن اعتیاد در کشور کاهش یافته و به کمتر از ۱۵ سال رسیده است، بنابراین باید آموزه های کافی برای آگاه سازی این قشر حساس در نظر گرفته شود.

وی گفت: آموزش و پرورش نیز باید دوره های لازم و مهارت های زندگی و تاب آوری را برای نوجوانان برگزار کند تا این خطر بیش از پیش گسترش نیابد.

طاهری خلوص ازسن ۱۲ تا ۱۴ سالگی در دانش آموزان به ویژه در پسران به عنوان دوره استقلال طلبی یاد کرد و افزود: فرد دوست دارد تا در جامعه بزرگ جلوه داده شود به گونه ای که استعمال مواد مخدر، سیگار و قلیان نیز با همین روحیه استقلال طلبی در دانش آموزان رخ می دهد و رسانه ها می توانند با آگاه سازی از عوارض استفاده از مواد دخانی و مخدر، جایگزین سالمی معرفی کنند.

جامعه شناس البرزی با اشاره به اینکه رسانه ها تاکنون کمتر به این موضوع پرداخته اند، یادآورشد: تجربه نشان داده پر کردن اوقات فراغت دانش آموز مانعی جدی برای ورود نوجوانان به اعتیاد است و باید در این زمینه برنامه ریزی کرد.

وی فاصله گرفتن از هویت اصلی نوجوان و جوان امروزی را یکی از علت های سوق یافتن به سمت اعتیاد یا دوستان ناباب دانست.

طاهری خلوص با اشاره به ضرورت نگاه درست والدین به تربیت منطقی، ادامه داد: باید با برنامه صحیح، زیرساخت های آموزش و پرورش اصلاح شود، چرا که روند پیش رو اشتباه است و دانش آموز به قدری درگیر رقابت های درسی می شود که بسیاری از زمان ها دچار استرس های شدید می شوند.

وی افزود: درست در زمانی که این استرس ها وجود نوجوان و جوان را فراگرفته و نیازمند راهی برای رهایی از این موضوع است، دوست ناباب نقش خود را به خوبی ایفا و به بهانه های واهی از جمله نخوابیدن در شب برای مطالعه بیشتر، وی را تشویق به مصرف مواد مخدر می کند.

طاهری خلوص نا آگاهی نوجوان را مهمترین عامل اعتیاد عنوان کرد و گفت: این سن، دوران گذر از یک شخصیت به شخصیت متفاوت با مولفه های دیگر است، بنابراین نوجوان وضعیت روحی شکننده ای دارد.

جامعه شناس البرزی نقش والدین را به عنوان دومین عامل مهم گرایش نوجوان به اعتیاد ذکر کرد و و یادآور شد: مشکل جدی والدین، درک نکردن فرزند و نداشتن ارتباط مستحکم با وی است.

وی به سومین عامل مهم در این موضوع اشاره و افزود: نقش نهادهای رسمی و مسوول در حوزه اجتماعی در این میان بسیار تاثیر گذار است.

طاهری خلوص تصریح کرد: در میان نهادهای دولتی و غیر دولتی، مدارس نقطه ثقل پیشگیری از اعتیاد هستند و سایر نهادهای متولی در مرحله بعدی قرار می گیرند.

وی ادامه داد: به نظر می رسد باید پویش آگاه سازی والدین راه اندازی کرد، چرا که تاثیر والدین در خانواده به مراتب بیش از خود نوجوان است و می تواند مسیر خانواده را تحت تاثیر قرار دهد لذا برگزاری کارگاه های آموزشی و دوره های تخصصی برای مربیان و والدین برگزار شود.

وی گفت: به نظر می رسد برای ممانعت از پیشروی توام با سرعت اعتیاد در بین دانش آموزان، راه همه عوامل موثر در شکل گیری گرایش به سمت این معضل اجتماعی را بست.

جامعه شناس البرزی گفت : تمام افراد حقیقی و حقوقی باید دست به دست هم دهند و با برنامه ریزی عملیاتی مناسب با وضعیت موجود، نسبت به پیشگیری از اعتیاد در کشور و استان البرزاقدام کنند.

والدین و استفاده از کتاب های تربیتی

طاهری خلوص ادامه داد: اولین نکته مهم برای توانمند سازی فرزند تربیت پدر ومادر با بهره گیری از کتابهای تربیتی مناسب است که خود علم زندگی و هنر خوب زیستن است.

وی اظهارداشت: با توجه به اینکه رفتارهای انسان بر پایه نیازهایش شکل می گیرد و طبیعت نیاز در آدمی پاسخ گیری است لذا اگر نیازهای طبیعی فرزندان را به تناسب مراحل مختلف رشد آنان شناسایی و پاسخ بهنگام به داده شود می توان از بروز بسیاری از آسیب ها مانند اعتیاد جلوگیری کرد.

طاهری خلوص خاطرنشان کرد: اگر این نیازهای روانی، عاطفی در کودکان به موقع شناسایی نشوند و پاسخ نگیرند به خلاء روانی و عاطفی تبدیل می شود که در فضای احساسی دوران نوجوانی و جوانی گاه با اعتیاد به این نیاز پاسخ داده می شود چراکه فکر می کند اعتیاد در برابر مسائلی که پیش روی اوست یک نوع پاسخ و راه حل مناسب است.

جامعه شناس البرزی تصریح کرد: پاسخگویی به نیازهای روانی، عاطفی را یک اولویت مهم عنوان کرد و افزود: اگر نیازهای طبیعی فرزندانمان را نشناسیم و به آنها پاسخ مناسب ندهیم مانند ایجاد خراش بر روی تنه نهالی است که با تنومند شدن درخت بزرگ تر می شود.

طاهری خلوص مهم ترین اصل برای دور نگهداشتن فرزندان از سیگار، الکل، مواد اعتیاد آور و رفتارهای پرخطر را ایجاد صمیمیت بین والدین و کودکان عنوان کرد و یادآورشد: از معجزات صمیمیت این است که بیش از آنکه شما مراقب فرزندتان باشید تا اشتباهی نکند چون رشته محبت و صمیمت واحترام و توجه والدین یکی از اصلی ترین دلایلی است که نمی گذارد فرزندانشان  به سوی استفاده از مواد اعتیادآور بروند.

الگو بودن والدین

جامعه شناس البرزی ادامه داد: بچه ها همواره از  بزرگترها تقلید می کنند، مانند لباس پوشیدن، حرف زدن و راه رفتن. آنها دوست دارند بزرگ شوند و بزرگ از دید آنها یعنی پدر و مادر باهمه ویژگی هایشان. کودکان بیشتر زبان رفتار ما را می فهمند تا زبان گفتار ما پس به جای آنکه ساعتها پند و اندرز بدهیم عمل کنیم.

وی افزود: وقتی بعد از خستگی کار روزانه یا مواجه شدن با مشکلی سیگار یا قرص مصرف می کنید فرزندان فکر می کنند بهترین راه برای کاهش اضطراب، مصرف سیگار یا قرص است. یادمان باشد کودکان بیشتر از طریق چشم تربیت می شوند تا گوش.

طاهری خلوص خاطاب به والدین یادآورشد: بدون تجویز پزشک دارو مصرف نکنید و فرزندتان را درگیر رفتارهای ناسالم نکنید و نگوئید برای شما سیگار بخرند.

وی با بیان اینکه به فرزندتان عاقلانه دوست پیدا کردن را آموزش دهید و بر فعالیت فرزندتان نظارت کنید، خاطرنشان کرد : باید بر فعالیت کودکان به گونه ای نظارت کرد که به حس استقلال جویی او لطمه ای وارد نشود به گونه ای که حریم خصوصی آنها رعایت شود و ازهر گونه اعمال رفتار پلیسی در منزل اجتناب کرده و بدون اجازه وارد این حریم نشوند.

وی گفت: والدین به خوبی می دانند فرزندان نسبت به وسایل شخصی خود بسیار حساس بوده و در صورت عدم رعایت توسط والدین، امنیت روانی آنان درهم ریخته و فضای منزل برای آنان جذاب نخواهد بود و به این ترتیب مقدمات خروج مستمر از منزل و سپری کردن اوقات فراغت با دوستان فراهم خواهد شد.

طاهری خلوص تصریح کرد: شواهد و یافته های مطالعات متعدد به نقش موثر دوستان و همسالان در دوره نوجوانی به عنوان مهمترین نقطه اتکا افراد اشاره دارد به گونه ای که عملکرد گروه همسالان جانشین خانواده و به حاشیه رفتن والدین در زندگی می شود.

وی اضافه کرد: در پاره ای از موارد گروه همسالان عملکرد منفی دارند بطوریکه در گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف مواد اعتیادآور و الکل نقش موثری ایفا می کنند . به عبارتی در این دوران، فشار دوستان و همسالان سبب می شود تربیت خانوادگی فرد تحت الشعاع قرار گرفته و نوجوانان برای پذیرفته شدن از طرف دوستان، با ورود به گروه های کجرو و منحرف اقدام به کسب هویت، تثبیت آن و همچنین ابراز وجود کنند.

اعتیاد و شیوه های درمان آن

کارشناس ارشد روانشناسی عمومی با بیش از ۱۵ سال سابقه درمانگری در حیطه اعتیاد و روان درمانگر پویشی دراین زمینه گفت: اعتیاد به مواد مخدر یکی از مشکلات بهداشتی و اجتماعی قرن حاضر و از مهم ترین دغدغه ی فکری و یکی از ناگوارترین آسیب های اجتماعی است.

ریحانه قنداقساز با اشاره به اینکه اعتیاد نه تنها منجر به آسیب های شدید و عمیق جسمی و روانی در فرد مبتلا می گردد،بلکه باعث آسیب های اجتماعی متعدد نظیر طلاق،بزهکاری هم می شود، خاطرنشان کرد: مطالعات زیادی نشان داده است که اغلب بیماران دچار سوء مصرف مواد به طور همزمان به بیماری های جسمی متعدد مبتلا هستند.

وی بیان داشت: در این بخش می خواهیم نکات کوتاهی در مورد شیوه ی درمانی افرادی که به نوعی  وابستگی به مواد مخدر دارند صحبت کنیم.

وی یادآورشد: دودلی و نبود انگیزه برای دریافت درمان پدیده مشترک در درمان سوءمصرف مواد است،زندگی فرد مصرف کننده مواد توام با درد و بحران مزمنی است که برای همراهان و اعضای خانواده احساس بیچارگی،اضطراب و افسردگی را به همراه خواهد داشت.

روانشناس البرزی اضافه کرد: نظریه های روان درمانی و روانشناسان تخمین زدند که حدود ۸۰ درصد افراد دارای مشکل رفتار اعتیادی در مرحله پیش تامل یا تامل هستند و برای قدم برداشتن به طرف تغییر آماده نیستند، مراجعات فراوانی از طرف اعضای ناامید خانواده یا دوستان مصرف کننده گان مواد وجود دارد که به دنبال کمک و پند واندرز در خصوص مشکلات مصرف مواد عزیزان خود بدون انگیزه درمان وتغییرهستند،در واقع در این زمان راه حل ها و گزینه های محدودی در دست خواهد بود. نبود علاقه برای ورود و آغازدرمان ویا اینکه حتی بعد از شروع درمان بیماران درمان را خیلی زود رها می کنند مشکل بسیاری از خانواده ها می باشد.

وی تصریح کرد: چگونه می شود به خانواده هایی کمک کرد که برای درمان عزیز مصرف کننده مواد خودکه حاضر به مراجعه برای درمان نیست کمک کرد؟

قنداقساز افزود: انتخاب روش های درمانی مانند کمپ،درمان های سراپایی و یا گروه های  دوازده قدمی NA اگرچه ممکن است در کوتاه مدت نتیجه مطلوب بدهند اما واقعیت این است که انتخاب هر روش درمانی بدون خواست و میل و رغبت مراجع در درمان دراز مدت تاثیر گذار نخواد بود، آنچه حائز اهمیت است توجه کردن و آگاه کردن اعضای خانواده از فشار روانی که به خود وارد می کنند برای تغییر فردی دیگر، بدون توجه به این موضوع که آنها مسوول مشکل مصرف مواد در بیمار مصرف کننده مواد نمی باشند.

وی گفت: نه مواجهه و اتصال به زور و نه جدا کردن فرد مصرفی از خانواده ،هیچ کدام روش مناسبی در برخورد با فردی که سوء مصرف دارد مناسب نیست ،بلکه پرداختن به بررسی حال درونی افراد خانواده در مراجعات فردی و حتی گروهی در تغییر نگرش و برخورد با فرد مصرفی باعث می شود تا شروط وکنترل بیش ازحد و یا عدم نظارت را در روند زندگی خود با فرد مصرفی تغییر دهند و همین موضوع باعث ایجاد فضایی سازنده در روابط خانوادگی می شود وبه تمایل فرد مصرف کننده به درمان گام بزرگی بر داشته می شود.

مصاحبه انگیزشی

کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، درمانگراعتیاد و روان درمانگر پویشی گفت: برای فرد مصرف کننده موادمخدر،مصرف  مواد به طور قابل ملاحظه ای پاداش آور بوده و به عنوان یکی از عناصراصلی زندگی و حتی زیر بنا و اساس سبک زندگی او قرار می گیرد،گام اول تغییر در جهت کاهش یا توقف مصرف مواد ،توسط فرد مصرف کنند مواد است.

وی با بیان اینکه درمانگری که از راهبردهای انگیزشی استفاده می کند،ارتباط درمانی مناسب با مراجع به وجود آورده و اهداف و راهبر دهای مورد نظر را با کمک مراجع بررسی و انتخاب می کنند، خاطرنشان کرد: باید تشخیص داد مراجع مصرف کننده مواد در کدام یک از مراحل تغییر قرار دارد وسپس براساس اصول و تکنیک های مربوط به هر مرحله با او برخورد کرد.

قنداقساز بیان داشت: در برخورد با فرد مصرف کنند مواد مخدر باید به نکاتی چون تمرکز بر نقاط قوت مراجع به جای نقاط ضعف، احترام به خود مختاری و حق تصمیم گیری مراجع ،عدم تحقیر مراجع به استفاده از بر چسب هایی مانند معتاد ،شیشه ای، استفاده از همدلی به جای قدرت و حق صاحب اختیاری، پذیرش مراجع به عنوان یک انسان و به مصرف سایر مواد توجه کرد.

وی یادآورشد: درمصاحبه انگیزشی تلاش می شود که مراجع مسئولیت های خود را برای به وجود آوردن تغییر بپذیرد ودر این زمینه فعال باشد،وبا او در زمینه اهمییت نقش خواست و اراده اش در درمان، موضوعی که مدتها ست در زندگی خودش به آن توجهی نداشته پر داخته می شود.

ارزیابی مراجع مصرف کننده مواد مخدر و طرح درمان:

روانشناس البرزی گفت: هرگونه مداخله درمانی با ایجاد یک رابطه درمانی مناسب آغاز خواهد شد.ولی پس از برقراری رابطه درمانی لازم است هر مراجعی که دارای مشکل سوء مصرف یا وابستگی به مواد دارد مورد ارزیابی کامل قرارگیرد،تاریخچه مصرف مواد،جزئیات قابل توجهی از مصرف مواد یا سایر مواد شیمیایی مانند داروها یا الکل را در اختیاردرمان گر قرار می دهد.

وی افزود: استفاده از تاریخچه یکی از بهترین روش های شناسایی و کنار آمدن با فکار مراجع است،بیشتر مصرف کنندگان مواد مخدر در بیان تاریخچه مشکلات و مصرف خود درجه ای از پنهان کاری را خواهند داشت،درمان گر باید آماده باشد تا هنگام رویا رویی با عدم صداقت کامل مراجع،با او برخورد مناسب کند.

قنداقساز یادآورشد: ارزیابی یک فرایند نظامند تعامل با فرد برای مشاهده، سنجش  و کنار هم قرار دادن تدریجی اطلاعات مورد نیاز و مربوط به منظور حل مشکلات کنونی و آینده اوست.

وی حیطه های ارزیابی را مقاومت یا پذیرش درمان - انگیزه، مسمومیت حاد و مشکلات ترک، مشکلات و شرایط زیستی – پزشکی، مشکلات و شرایط عاطفی- رفتاری(روان پزشکی) ، مصرف مواد والکل،خطر بالقوه ادامه مصرف یا بازگشت و محیط زندگی و بهبودی ذکر کرد.

طرح درمان: درمان دارویی و استفاده از داروهای مکمل

روانشناس البرزی ادامه داد: پس از ارزیابی و جمع آوری اطلاعات از مراجع طرح درمان با محوریت مشکلات مطرح شده توسط مراجع در جلسات درمان تکمیل می شود،طرح درمان مشخص کننده جزئیات مداخلات درمانی است،نظیر مشخص کردن کارهایی که باید انجام شود،زمان مناسب انجام آن و افرادی که باید آن ها را انجام دهند می باشد.

وی گفت: با توجه به اینکه بیماران چه نوع ماده ای استفاده می کنند، به چه مقداری و همچنین سابقه ی مصرف داروهای روان پزشکی دارند یاخیر،به پزشک ارجاع داده می شوند،در کیلینیک های سراپایی ترک اعتیاد داروهای رایجی مانند متادون ،بوپرنورفین ویا اپیوم که به عنوان درمان نگهدارنده محسوب می شوند با تشخیص پزشک به بیماران تجویز می شود،آنچه بین بیماران رایج است پرهیز از هرگونه استفاده داروهای شیمیایی و روان پزشکی است،توجه به این مسئله که دارویی که تحت نظر پزشک و به میزان مورد نیاز مصرف شود در بهبود و کنترل شرایط (مراجعین واجد شرایط درمان دارویی) بسیار اهمییت دارد.

وی بیان داشت: خودمختاری درمصرف داروهای شیمیایی است که نگران کننده است،اینکه آنها با داروها همانند مواد مخدر برخورد می کنند و بدون نظارت پزشک در دوز و مقدار داروهای مصرفی و یا تهیه داروها از مکان های نامعتبر به سلامت جسمی و روحی خود آسیب می زنند،پایبندی  به قوانین درمان و تحت نظر متخصص  بودن در اصلاح عادت رفتاری مخرب و آسیب زا بسیار تاثیر گذار می باشد.

قنداقساز خاطرنشان کرد: بنا به تجربه ای که در درمان بیماران مصرف کننده مواد مخدر داشته ام،استفاده از علم هومیوپاتی و تحت نظر پزشک هومیوپات بودن در تسریع درمان بیماران هم از لحاظ جسمانی و هم روانی بسیارموثر بوده که توضیحات آن به دلیل گستردگی مباحث این علم(هومیوپاتی)در این مبحث نمی گنجد.

وی یادآورشد: هومیوپاتی یا همان مشابه درمانی به دلیل آنکه به تقویت سیستم ایمنی بدن ،بدون وابستگی دارویی کمک می کند،استفاده همزمان آن با فراینده مشاوره در طول دوره درمان و حتی بعد از آن کمک زیادی می تواند به مراجعین داشته باشد.از جمله فواید هومیوپاتی کم شدن وسوسه،تسریع در بهبود شرایط روحی و جسمانی مراجعین،عدم تداخل دارویی با دیگر داروها(به دلیل طبیعی بودن داروهای هومیوپاتی)،عدم وابستگی دارویی وسایر موارد می باشد.

وی تصریح کرد: آنچه دردرمان افرادی که سوء مصرف مواد دارند،هم زمان باید عوامل متعددی در کنار هم قرار بگیرند از جمله خانواده(مشاوره های فردی و گروهی آنان)،تحت نظر پزشک متخصص بودن،مشاوره های منظم در طول هفته به فرد مصرفی،وهمچنین ترغیب مراجع به شرکت در جلسات ۱۲ قدمی NA،که همانطور که اشاره شد جهت این هماهنگی ها با خواست و اراده مراجع در طول پروسه درمان با کمک درمانگر صورت می گیرد.

کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، درمانگراعتیاد و روان درمانگر پویشی تاکید کرد: هدف در درمان افرادی که وابستگی به مواد دارند،همزمانی قطع مصرف با اصلاح سبک زندگی آنها می باشد،که این نتیجه مهم فقط در پروسه زمان و همت و صبوری خانواده بیمار و خود بیمار صورت می پذیرد.

علل اعتیاد

مصطفی سوری از دیگر روانشناسان استان البرزگفت: اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی افزون بر صدمات فراوانی که به فرد معتاد تحمیل می‌کند، قادر است ساختار یک خانواده را از هم بپاشاند.

وی با اشاره به اینکه عوامل متعددی همچون خانوادگی، روانی، اجتماعی و فرهنگی در بروز اعتیاد اثرگذار است،اظهارداشت: حضور یک معتاد در خانواده به طور حتم بر بروز اعتیاد سایر اعضا اثر می گذارد.

وی بیان داشت: علل سوء‌ مصرف مواد مخدر در سنین مختلف متفاوت است و تجربه مصرف مواد مخدر در سنین کودکی به دلیل کنجکاوی انجام می‌پذیرد و این تجربه در سنین کودکی به یک عامل پرخطر برای آینده بدل می‌شود.

سوری خاطرنشان کرد: دوستان و همسالان معتاد به مواد مخدر و همچنین حضور درمحلات پرخطر هم در سوءمصرف مواد دخانی تاثیرگذار است.

وی ادامه داد: سهولت دسترسی به مواد مخدر نیز یکی از مهمترین عوامل بروز اعتیاد در یک جامعه است و این امر که در محلات پرخطر نیز بیش از دیگر مناطق احساس می‌شود، بی‌شک مصرف مواد را افزایش می‌دهد.

وی یادآورشد: اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی که برای اعضای خانواده نیز با پیامدهای جبران ناپذیری به همراه دارد، گاه اشتغال معتاد و درآمدهای اقتصادی خانواده را نیز با خطر روبه‌رو می‌کند.

روانشاس البرزی افزود: این مساله که با تمرکز معتاد بر تهیه مواد اعتیادآور تامین مایحتاج اولیه و نیازهای عاطفی و روانی خانواده را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد، گاه تعارض، کشمکش و نزاع را نیز در خانواده افزایش می‌دهد.

وی عنوان کرد: تنبیه بدنی و غفلت از فرزندان نیز از آسیب‌های اساسی والدین معتاد به شمار می‌رود واین غفلت که ارتباطات و تعاملات با خانواده را نیز سرد و بی‌روح می‌کند، گاه سبب رفتارهای خصمانه و پرخاشگرانه می‌شود.

سوری همچنین در زمینه برخورد خانواده، نزدیکان و جامعه با یک معتاد اظهار داشت: فرد معتاد یک بیمار محسوب می‌شود و بر این اساس خانواده و نزدیکان باید وی را به سمت کاهش رفتارهای پرخطر سوق دهند. 

وی خاطرنشان کرد: مراجعه به مراکز بهداشت و درمان و تعامل با مراکز ترک اعتیاد با هدف کاهش مصارف پرخطر مواد اعتیادآور به طور حتم در ترک اعتیاد اثربخش است.

روانشناس البرزی درخصوص راهکارهای کاهش، درمان و همچنین پیشگیری از این آسیب اجتماعی گفت: در مبحث پیشگیری از اعتیاد باید به سیاست‌های بهداشت و درمان یک کشور، مشکلات اجتماعی، بحران‌های اقتصادی و توجه شود.

وی تصریح کرد: کاهش و رفع معضل بیکاری، آسیب‌های روانی و همچنین آموزش از دوران کودکی در مهدکودک‌ها و مدارس مقاطع ابتدایی (متناسب با سن کودک) یک راهکار موثر در جلوگیری از اعتیاد یک جامعه است.

سوری ادامه داد: آگاهی بخشی به جوانان و خانواده ها از پیامدهای ناشی از مصرف مواد مخدر، بهترین را مقابله و پیشگیری با این معضل خانمانسوز اجتماعی است.

وی افزود: بسیاری از آسیب ها و معضلات اجتماعی ریشه در معضل اعتیاد به مواد مخدر دارند و همین عامل اصلی موجب افزویش طلاق، سرقت، افسردگی، خودکشی، نزاع و درگیری و مشکلات عدیده دیگر در این حوزه می شود.

روانشناس البرزی بهترین را مبارزه و ریشه کنی اعتیاد به مواد مخدر و کاهش بسیاری از معضلات اجتماعی را پیشگیری از ابتلا به اعتیاد ذکرکرد و یادآور شد: یک فرد معتاد برای تامین مواد مورد نیاز خود دست به هر اقدامی می زند، درگیری ها و خشونت های خانوادگی، سرقت، خودکشی، افزایش طلاق، تکدی گری همه ناشی از اعتیاد است.

اقدامات پیشگیرانه

معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش نیزگفت: طرح اقدامات پیشگیرانه از اعتیاد در بستر شبکه آموزشی شاد مدارس این استان با رویکرد آموزش مهارت" نه گفتن " اجرایی و همچنان ادامه دارد.

فرشته فهمیده با اشاره به اینکه باید پیشگیری و مبارزه با خطر اعتیاد را در ۲ کانون خانواده و مدرسه با رویکرد پیشگیرانه مورد توجه قرارداد، افزود: اعتیاد به مواد مخدر نه تنها یک آسیب و بیماری بلکه مهم ترین چالش و مشکل اجتماعی است که سایر حوزه های اقتصادی، بهداشتی و سلامت روان خانواده و جامعه را تهدید و باعث رکود اجتماعی در همه ابعاد می شود.

وی خاطرنشان کرد: اعتیاد کانون اولیه جامعه " خانواده" را با خطر جدی مواجه کرده که گسترش این آسیب جامعه را نیز به تباهی سوق می دهد لذا باید مهارت " نه گفتن " را در بین دانش آموزان تقویت کنیم.

وی کاهش سن اعتیاد درجامعه را یک خطر جدی دانست و اضافه کرد: برای کاهش آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد باید توجه کامل به بخش اقدامات پیشگیرانه بویژه در حوزه آموزش و پرورش شود.

وی ادامه داد: برای پیشگیری از آسیب های ناشی از اعتیاد در قالب میز نماد و طرح یاریگران زندگی در بستر شبکه شاد، خدمات آموزشی مختلفی به دانش آموزان و خانواده ها ارائه می شود.

معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش و پرورش یادآورشد: در طول سال تحصیلی و بویژه در هفته مبارزه با مواد مخدر اقدامات آموزشی مختلفی در راستای ترویج و فرهنگ سازی پیشگیری از اعتیاد و آسیب های اجتماعی، ارتقاء مهارت های خود مراقبتی دانش آموزان و ترویج آن، جریان سازی فرهنگی و اجتماعی و آگاه سازی عمومی در بستر شاد کانال اداره مشاوره، امورتربیتی و مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره کل آموزش وپرورش البرز انجام شده است.

نظارت والدین

مدیرکل آموزش و پرورش البرزگفت: خانواده‌ها بر رفتار فرزندانشان مراقبت و نظارت بیشتری داشته باشند زیرا مواد افیونی مخدر یک تهدید جهانی به شمار می‌رود و شیوع انواع مواد مخدر بین نوجوانان و جوانان رو به افزایش و یک زنگ خطری است برای خانواده‌ها از این رو باید نظارت بیشتری بر نوع رفتار، فعالیت و دوستان فرزندان شان داشته باشند.

دکتر سالار قاسمی افزود: تهدید و ضرر و زیان مواد مخدر، ایران اسلامی و سایر کشورها را در معرض آسیب جدی قرار داده و ایجاب می‌کند یک عزم جهانی و ملی برای مبارزه با معضل اعتیاد داشته باشیم.

وی با بیان اینکه همه مسوولیت دارند تا در برابر تولید و ترانزیت مواد مخدر تلاش کنند، اضافه کرد: هر دستگاهی که عضو شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر است باید به تناسب ظرفیتی که دارد در زمینه مهار مواد مخدر فعالیت کند.

مدیرکل آموزش و پرورش البرز ادامه داد: تشکیل کلاس‌های آموزشی همراه با نشان دادن انواع مواد مخدر با همکاری پلیس مبارزه با مواد مخدر برای خانواده ها و دانش‌آموزان، برپایی نمایشگاه عکس در مدارس متوسطه و دانشگاه‌ها، تقویت انجمن‌های شعر و موسیقی و برگزاری جشنواره‌های هنری با موضوع اعتیاد، برداشتن موانع برای روی آوردن جوانان به ورزش و برگزاری مسابقات ورزشی و علمی از مواردی است که باید تقویت شوند.

وی با بیان اینکه بسیاری از افراد جامعه، اعتیاد را پدیده‌ای زشت، خانمان سوز و مردانه قلمداد می‌کنند ، خاطرنشان کرد: اما امروزه به دلیل تغییرات فرهنگی و اجتماعی با زنانه‌شدن اعتیاد در جامعه مواجه هستیم.

طرح ملی یاریگران زندگی

قاسمی در ادامه به اجرای طرح ملی یاریگران زندگی برای ۲۱۰ هزار دانش آموز البرز اشاره کرد و گفت: طرح ملی یاریگران زندگی در ۵۹۵ مدرسه برای ۲۱۰ هزار دانش آموز این استان در سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ با رویکرد پیشگیری از آسیب های اجتماعی اجرا شد.

وی هدف از اجرای این طرح ملی را هم‌افزایی ظرفیت مدارس به ویژه تشکل های رسمی و غیررسمی برای پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان ذکر کرد.

وی اظهارداشت: دراین طرح اهمیت آگاهی دادن به دانش‌آموزان، خانواده‌ها و کارکنان مدارس با توجه به رشد روزافزون آسیب‌های اجتماعی در سال‌های گذشته دوچندان می‌شود و در چنین شرایطی تلاش برای اقدامات پیشگیرانه از اعتیاد توسط خانواده‌ها و نهادهای مرتبط ضروری است.

مدیرکل آموزش و پرورش آموزش و پرورش البرزادامه داد: یکی از آسیب‌های اجتماعی اعتیاد به مصرف مواد مخدر است، از این رو طرح یاریگران زندگی با مشارکت ستاد مبارزه با مواد مخدردر مدارس در طول یک سال تحصیلی عملیاتی می شود.

وی گفت: هرقدر نقش دانش‌آموزان در فرایند پیشگیری از اعتیاد بیشتر باشد، توانایی و مهارت نوجوانان دراین زمینه بالا می رود.

قاسمی با بیان اینکه به دلیل تداوم شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از تجمعات انسانی این طرح به صورت به صورت غیرحضوری در بستر شبکه شاد برنامه ریزی شد،عنوان کرد: محتوای آموزشی مناسب نیز پیرامون محورهای طرح یاریگران زندگی برای دانش‌آموزان برای بارگذاری درکانال‌ شبکه شاد تولید شد.

وی انجام پژوهشی جهت سنجش بازخورد اولیه اجرای طرح یاریگران زندگی، بررسی چالش‌ها و نقاط ضعف و قوت و میزان موفقیت طرح در مدارس را ضروری برشمرد و تاکید کرد:لازم است طرح یاریگران زندگی در همه مدارس با هدف آگاهی بخشی و مهارت آموزی بومی سازی شود.

مدیرکل آموزش و پرورش البرزتاکید کرد: با مدرن شدن جوامع و افزایش شهرنشینی، آسیب‌های اجتماعی متعددی از جمله اعتیاد به عنوان مادر آسیب‌ها، گریبانگیر قشرهای مختلف جامعه شده است که گروه سنی دانش آموزی و زنان نیز از این پدیده مستثنی نیستند.

استان البرز ۴۷۳ هزار دانش آموز دارد.