کاهش امید و اشتیاق و انگیزه یکی از عوامل مهم برای عدم رسیدن موفقیت افراد است. جامعه‌ای که به سمت ناامیدی و سرکوب آمال و آرزوها پیش می رود به دنبال راهی است تا ره صد ساله را یک شبه بپیماید. کتاب های پاپ سایکو و یا به اصطلاح کتاب های روانشناسی زرد که حاوی مطالب انگیزشی هستند از جمله این راه هاست. افراد با خواندن مطالب این کتابها امید و انگیزه ای موقتی کسب می کنند و به تدریج بازار فروش آنها نیز گسترده تر شده است. در رابطه با آثار کتاب های پاپ سایکو با ابوالفضل ذوالفقاری عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد به گفتگو پرداختیم که در ادامه با مشروح این گفتگو با گسترش نیوز همراه باشید:
در ابتدا ذوالفقاری علت گرایش و اقبال مردم به خواندن این کتاب ها را تشریح کرد و گفت: علتش فروش رویاست. روانشناسان زرد یا پاپ در واقع انسانهایی هست که رویا و خیال به مردم می فروشند و به واقعیت کاری ندارند. به ساختارهای اجتماعی آن‌‌گونه که جامعه شناسان به آن می پردازند توجه نمی کنند و تمام موفقیت های زندگی انسان ها را تنها به فرد تقلیل می دهند. گویا انسان در جامعه زندگی نمی کند و تنها به فردیت انسان توجه می شود. یکسری حرفهایی در این کتابها نوشته می شود که هیچ ملاک و معیار علمی ندارد به همین دلیل است که به این نوع کتاب ها روانشناسی پاپ و یا زرد گفته می شود.
وی در ادامه افزود: اتفاقا نظام و حکومت نیز از آنها استقبال می‌کند زیرا نظام از حقوقدانان و جامعه‌شناسان استقبال نمی‌کند زیرا آنها توجه شان به ساختارهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی است و به عمق حقایق می‌پردازند و موارد ساختاری و بنیادی را مورد توجه قرار می دهند. مشکلات و آسیب های اجتماعی را در پس قضایا جستجو می کنند اما روانشناسان همه موارد را به خود فرد محول می کنند. از دیدگاه آنان موفقیت تحت اختیار فرد است و این دیدگاه که جامعه و نظام برای افراد جامعه شرایطی را فراهم کند که همه آدم‌ها بتوانند موفق شوند در نظرات روانشناسان هیچ بازتابی ندارد. تفاوت عمده روانشناسان و جامعه‌شناسان نیز در همین موضوع است. روانشناسانی که بر پایه علم عمل می‌کنند به ساختارهای اساسی جامعه توجه می کنند. اگر بخواهند مشکلات فردی را حل و فصل کنند طبیعتا به ساختارهای اجتماعی توجه دارند اما روانشناسی زرد هیچگونه توجهی به نهاد‌های بنیادین اجتماعی ندارند.
ذوالفقاری ضمن اشاره به حقوق طبیعی و قانونی افراد در جامعه اظهار کرد: در صداوسیمای ما نیز همه معضلات جامعه به فرد تقلیل می یابد و به این نکته توجهی نمی شود که فرد در جامعه حقوقی دارد که نظام سیاسی به طور کلی باید آنها را فراهم آورد. حقوق اجتماعی که در قوانین همه کشور‌ها وجود دارد و دولت به معنای حکومت نیز وظیفه دارد حقوق طبیعی افراد جامعه از جمله شغل را فراهم کند وگرنه شعار‌های همیشگی و غیرکاربردی برای فرد اجتماعی امروز کاربرد ندارد.
ذوالفقاری در رابطه با میزان فروش کتاب های پاپ سایکو گفت: تا آنجایی که من اطلاع دارم بیشترین آمار فروش کتاب در کشور ما متعلق به کتابهای ادبی و رمان هاست و کتاب های موفقیت و انگیزشی و به طور کلی پاپ سایکو در جامعه مرتبه دوم فروش را دارند چرا که به فردیت افراد متمرکز است و فرد را جدای از جامعه در نظر می‌گیرد. خود افراد نیز به این باور می‌رسند که با خواندن این کتابها به موفقیتی دست پیدا می‌کنند. مردم عادی نیز مستاصلند و جذب این کتاب ها می شوند.
وی در ادامه افزود: فردی که امید ندارد و در جامعه خود موفقیتی را نمی‌تواند به دست آورد و نیاز‌های عادی برای او فراهم نیست و فکر می‌کند همه چیز به خودش مربوط می‌شود با خواندن این کتاب ها سعی می کند به موفقیت دست یابد. به طور کلی عنوان این کتابها ترغیب‌کننده است و با شعارهایی از قبیل تغییر زندگی و تبلیغات متعدد افراد را به سمت این کتابها جذب می کنند. نمونه بارز آن کتاب ها و آموزشگاه های کنکور است که از این روان شناس های پاپ استفاده می کنند چراکه می‌خواهند به دانش آموز این موضوع را القا کنند که همه موفقیت به خود او باز می‌گردد در صورتی که همه موفقیت در کنکور به فرد بستگی ندارد. عواملی مانند معلم و نظام آموزشی مدارس نیز تاثیر‌گذار است. بنابراین آموزشگاه‌های کنکور نیز برای اینکه بازارشان رونق بیشتری داشته باشد و به افراد انگیزه بدهند از این کتابها و روانشناسان این سبک در روند آموزشی خود استفاده می‌کنند. اگر به طور مثبت و در حد معمول در افراد انگیزه‌ای ایجاد کنند موثر و انگیزه‌بخش است اما اگر به صورت افراطی از این سبک روانشناسی زرد استفاده شود و تمام موفقیت فرد را به خودش محدود کنند آسیب‌زاست. به طور کلی این کتابها در جامعه ناامید ما پرفروشند.
ذوالفقاری ادامه داد: تمام مردم رویا و آرزو دارند. مردم زمانی که به جامعه می نگرند انگیزه و امیدی را حس نمی‌کنند و در واقع امکانات و رفاهی برای آن‌که رویاهایشان محقق شود وجود ندارد. بنابر این مردم ما به دنبال آرامشند که به دو صورت طبیعی و مصنوعی حاصل می‌شود. طریقه طبیعی آن بدین صورت است که انسان با کار کردن و داشتن شغل انگیزه و شور و شوق زندگی و انرژی دارد و نوع مصنوعی آن استفاده از طرق متفاوت زیان بار است که از جمله آن می توان به خواندن همین کتاب های زرد اشاره نمود. وقتی فرد به شکل واقعی و به شکل حقیقی در ساختارهای جامعه نمی توانید تلاش کند و به موفقیت برسد لاجرم به سمت راه‌های در ظاهر مفید اما مصنوعی و کاذب می‌رود.
ذوالفقاری در پایان افزود: طبقه پایین جامعه که خودآگاهی ندارند و به منافع فردی و جمعی اشراف ندارند عدم موفقیت را در خود جستجو می‌کنند. افراد شکست های خود را به خود و عدم استعداد ربط می‌دهند و این از آثار کتاب های پاپ سایکو است که نقش جامعه را کمرنگ می کند. بسیاری از افرادی که از اجتماع سرخورده شده‌اند و امکانات و ساختار‌ها و نهادها و قوانین موفقیت لازم را برای آنها فراهم نکرده‌اند تا علایق و خواسته‌های خود را پیگیری کنند ناچارا به این نوع کتابها روی می‌آورند و فکر می‌کنند با خواندن این نوع کتابها می توانند به رویاها و خواسته‌هایشان برسند.
گزارش افسانه سالاری
