اظهارات جنجال برانگیز اخیر رئیس جمهوری ترکیه درباره قبرس با واکنش های تند کشورهای اروپایی و آمریکا روبرو شد.
به گزارش ایرنا به نقل از شبکه تلویزیونی روسیا الیوم، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه روز سه شنبه با سفر به بخش ترک نشین قبرس، سخنانی ایراد کرد که باعث جنجال و واکنش کشورهای اروپایی و آمریکا شد.
اردوغان در این سخنان حمایت مطلق خود را از تقسیم قبرس و «راه حل دو کشور» برای آن ابراز داشت.
قبرس از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل می شود که بخش شمالی ترک نشین و بخش جنوبی یونانی نشین است.
بخش جنوبی قبرس که شهر «نیکوزیا» پایتخت در آنجا قرار دارد، به عنوان یک کشور مستقل توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می‌شود و عضو اتحادیه اروپا است.
تنها کشور ترکیه در جهان، بخش شمالی قبرس را به عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخته شده است.
برپایه این گزارش، از زمان شکست چندین دور مذاکره زیر نظر سازمان ملل برای وحدت قبرس در سالهای اخیر که بارزترین آن در سال ۲۰۱۷ میلادی در سوئیس بود، اردوغان خواستار تقسیم قبرس به دو کشور و به رسمیت شناخته شده آن توسط جامعه بین المللی شده است.
اردوغان در دیدارش از بخش ترک نشین قبرس گفت که «از سرگیری روند مذاکره جدید تنها بین دو کشور میسر است. برای این امر نیز باید بر حاکمیت و جایگاه مساوی تاکید شود.»
وی افزود: بدون پذیرش وجود دو ملت و دو کشور متفاوت و مستقل نمی توان در مذاکرات پیشرفت کرد. ما پنجاه سال وقت نداریم که آن را برای مدل هایی که نادرستی آن ثابت شده، هدر دهیم.
برپایه این گزارش، اردوغان همچنین بر «حفاظت از حقوق ترکیه و حقوق ترک های قبرس در شرق دریای مدیترانه» تاکید کرد و گفت: کلید حل بحران جزیره قبرس در به رسمیت شناختن حق برابری ترک های قبرس در بحث حاکمیت است. رد کردن راه حل دو کشور به معنای نادیده گرفتن حقوق ترک های قبرس در حاکمیت، استقلال و حقوق است.
وی همچنین به یونانی های قبرس حمله کرد و گفت: آنها از عقده اقلیت دانستن ترک ها در جزیره قبرس دست نکشیده اند و راه حل مبتنی بر عدالت را رد کرده اند و به مواضع غیرصادقانه و بدور از حقایق این جزیره ادامه می دهند.
وی افزود: هرچه زمان بگذرد، ملت ترک قبرس از استقلال و آزادی خود کوتاه نخواهد آمد و از ما انتظار نداشته باشید که همچنان ترک های قبرس را به عنوان یک اقلیت تحت اداره روم (یونانی های قبرس) بپذیریم.
اردوغان گفت: طرف یونانی به هیچ یک از وعده های خود متعهد نبوده و در گذشته نیز طرح صلح «کوفی عنان» دبیرکل اسبق سازمان ملل و همچنین همه پرسی اجرا شده برای برقراری نظام فدرالیسم در جزیره را رد کرد".
وی افزود: از سرگیری مذاکرات تنها براساس راه حل دو کشور نخواهد بود.
رئیس جمهوری ترکیه در پایان گفت: از این به بعد، ما نمی گوییم بخش شمالی و بخش جنوبی جزیره قبرس. ما از حالا به بعد خواهیم گفت قبرس ترک.
اردوغان همچنین گفت که «زندگی در منطقه واروشا از سرگرفته خواهد شد».
برپایه این گزارش، رئیس جمهوری ترکیه همچنین از مالکان یونانی قبرس خواست تا «از طریق یک کمیته قبرسی – ترکیه ای خواهان غرامت به خاطر از دست دادن دارایی خود در سال ۱۹۷۴ میلادی شوند».
به نوشته سایت دویچه وله، منطقه مورد منازعه واروشا در جنوب شهر فاماگوستا واقع شده است. این منطقه از زمان درگیری های سال ۱۹۷۴ میلادی که به تقسیم قبرس به شمالی و جنوبی منجر شد، تحت کنترل ترکیه درآمد و هم اکنون یک منطقه نظامی احاطه شده با سیم های خاردار و در دست مستقیم نیروهای مسلح ترکیه است.
مسئولان ترکیه و مسئولان بخش ترک نشین قبرس از برنامه ای برای اسکان دوباره در برخی از بخش های این منطقه خبر داده اند.
سخنان اردوغان بویژه درباره منطقه واروشا با واکنش تند اتحادیه اروپا و آمریکا روبرو شد.
«جوزف بوریل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای از سخنان اردوغان درباره منطقه واروشا به شدت ابراز نگرانی کرد و آن را اقدامی یکجانبه و غیرقابل قبول برای تغییر وضعیت این منطقه توصیف کرد.
بوریل گفت: اتحادیه اروپا یک بار دیگر بر لزوم پرهیز از اقدامات یکجانبهِ ناقص قوانین بین المللی و اقدامات تحریک آمیز مداومِ تنش زا در جزیره قبرس که خطری برای بازگشت به میز مذاکرات برای حل و فصل فراگیر پرونده این جزیره به شمار می رود، تاکید می کند.
دولت فرانسه نیز دعوت اردوغان به راه حل دو کشور در خصوص قبرس را تحریک آمیز خواند و وزارت خارجه فرانسه در توییتی نوشت: فرانسه از این اقدام یکجانبه که درباره آن هماهنگی نشده و تحریک آمیز به شمار می رود، به شدت ابراز تاسف می کند.
این وزارتخانه افزود: این اقدام بازگرداندن اعتماد لازم برای از سرگیری فوری مذاکرات به منظور رسیدن به یک راه حل عادلانه و دائمی برای پرونده قبرس را تضعیف می کند.
«دومنیک راب» وزیر خارجه انگلیس نیز به نوبه خود از گفته اردوغان مبنی بر بازگشایی جزئی منطقه واروشا ابراز نگرانی کرد و در توییتی نوشت: این اقدام با مصوبات شورای امنیت در تضاد است و روند سازش در قبرس را تهدید می کند.
وی افزود: لندن درحال رایزنی اضطراری درباره این موضوع با سایر اعضای شورای امنیت است.
«تونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا نیز در واکنش گفت: روشن است که این اقدام با قطعنامه های ۵۵۰ و ۷۸۹ شورای امنیت در تضاد است. این قطعنامه ها به صراحت خواهان اداره واروشا توسط سازمان ملل هستند.
وی «رفتار ترک های قبرس در واروشا با حمایت ترکیه را تحریک آمیز و غیرقابل قبول دانست که با تعهدات سابق آنها مبنی بر مشارکت سازنده در مذاکرات سازش همخوانی ندارد».
آمریکا همچنین «ترک های قبرس و ترکیه را به صرف نظر کردن از این تصمیم خود و همه اقدامات اتخاذ شده از اکتبر سال ۲۰۲۰» ترغیب کرد.
واشنگتن همچنین هشدار داد که «با شرکای هم نظر خود برای ارجاع این وضعیت نگران کننده به شورای امنیت کار خواهد کرد و مهم است که از اقدامات تحریک آمیز یکجانبه که باعث تشدید تنش ها در جزیره قبرس می شود و تلاش های انجام شده برای از سرگیری مذاکرات سازش قبرس را براساس مصوبات شورای امنیت با مانع روبرو می کند، پرهیز شود.»
آمریکا گفته است که همچنان از «سازش فرگیر تحت رهبری قبرسی ها برای وحدت دوباره جزیره حمایت می کند.»
