وزیران نفت و انرژی سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (ائتلاف اوپک پلاس) روز یکشنبه، ۲۷ تیرماه، به صورت ویدئوکنفرانسی دیدار کردند و در پایان ۲۳ کشور عضو اوپک و اوپک پلاس، با تغییر خط پایه تولید پنج کشور کویت، عراق، امارات، عربستان و روسیه موافقت کردند.
با اجرای این توافق، تولید نفت این پنج کشور در مجموع یک میلیون و ۶۳۰ هزار بشکه در روز می‌تواند افزایش یابد. به طور کلی، روزانه ۴۰۰ هزار بشکه برای هر ماه تا دسامبر ۲۰۲۲ عرضه نفت افزایش خواهد داشت.
اهمیت این تصمیم در این بود که پیش بینی می‌شود پس از یک دوره شیوع کرونا، جهان مجددا به سمت رشد اقتصادی حرکت کند. آژانس بین المللی انرژی انتظار دارد تا زمانی که اوپک پلاس استراتژی تولید نفت خود را شفاف نکند، قیمت نفت با آشفتگی همراه باشد. به عقیده این آژانس، انتظار می‌رود مصرف نفت در سال‌های آینده همراه با بازسازی اقتصادی افزایش یابد اما اگر اوپک پلاس عرضه نفت را محدود کند، قیمت نفت و تورم افزایش خواهد یافت و همچنین شاهد اختلال در فرایند بهبود اقتصادی خواهیم بود.
اما قیمت نفت در بازارهای جهانی مدتی بود که افزایش داشت که البته کشور‌های صاحب نفت عقیده دارند افزایش قیمت نفت به دلیل تمایل پیدا کردن کشور‌های جهان به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر که هزینه کمتری دارند، در بلند مدت به نفت آن‌ها نیست.
در همین زمینه بیژن زنگنه وزیر نفت با اعلام اینکه پس از تصمیم نشست اوپک پلاس قیمت نفت روند افزایشی نخواهد داشت، تأکید کرد: قاعدتا قیمت‌ها به سمت بالا نخواهد رفت و نبود توازن بین عرضه و تقاضا اتفاق نخواهد افتاد که وضع اطمینان بخشی برای آینده است.
او ادامه داد: با توجه به آثار مثبتی که در رشد اقتصاد جهانی شاهدیم، ضرورت داشت مقدار کاهش تولید اوپک پلاس به بازار برگردد تا در بازار نفت کمبود عرضه نباشد.
وزیر نفت تصریح کرد: قیمت بالای نفت در کوتاه مدت سبب خوشحالی است، اما در بلندمدت به‌دلیل اقتصادی شدن استفاده از انرژی‌های جایگزین و انواع نفت گران، خبر خوبی نیست.
در بازار جهانی نفت مدتی است که معاملات از جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاران برخوردار شده به نحوی که بهای هر بشکه نفت WTI به بالاترین سطح در سه سال اخیر خود رسیده است. به طوری که قیمت این طلای سیاه تا مرز ۷۷ دلار پیش رفته، اما اخیرا به دلایل نگرانی‌ها درخصوص افزایش عرضه، اندکی عقب‌نشینی کرده است.
از دلایل عمده این کاهش قیمت‌ها، می‌توان به حصول توافق میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی درخصوص افزایش تولید اوپک پلاس با توجه به بهبود وضعیت کرونا در جهان اشاره کرد. همچنین انتشار داده‌های دولتی ایالات متحده آمریکا درخصوص کاهش چشمگیر تقاضای ضمنی بنزین در هفته گذشته، دلیل دیگری بود که باعث شد قیمت‌های نفت کاهش بیشتری را تجربه کند.
محمدعلی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک، در مورد نشست اوپک پلاس بیان کرد: اگر تولید اوپک پلاس اضافه شود، طبیعتا قیمت‌های نفت شانس افزایش را از دست می‌دهند و قیمت‌های جهانی نفت، در همین حدودی که اکنون وجود دارد، قابل کنترل خواهد بود.
علیرضا مهر آبادی کارشناس در رابطه با نشست اوپک پلاس گفت: طبق نشست اوپک پلاس قرار است تولید نفت افزایش پیدا کند که این افزایش تولید، باعث کاهش قیمت جهانی این محصول خواهد شد.
او افزود: نفت به عنوان مهم ترین ماده انرژی زا در جهان است و قیمت نفت به عنوان یکی از فاکتور‌های بنیادین در بازارهای مالی شناخته می‌شود که در این میان، بازار سهام از جایگاه خاصی برخوردار است. از آنجا که ارزش سهام برابر با مجموع تنزیل یافته جریانات نقدی سال‌های آینده است و این جریانات تحت تاثیر اقتصاد کلان هستند، می‌توانند تحت تاثیر تکانه‌های نفتی نیز قرار بگیرند. یعنی بازار سهام اطلاعات مربوط به پیامد‌های ناشی از تکانه‌های نفت را جذب و در قیمت سهام منعکس می‌کند.
مهرآبادی تشریح کرد: درمسئله کاهش قیمت نفت، ما از سایر فاکتور‌های تاثیر گذار بر روی بورس مانند نرخ بهره، تورم و ... صرف نظر می‌کنیم و فقط به بررسی اثر کاهش قیمت نفت بر بورس می‌پردازیم.
این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: آثار افزایش عرضه نفت، طبیعاتا منجر به کاهش قیمت جهانی نفت می‌شود و باید توجه داشته باشیم به واسطه تغییرات دلاری که اتفاق می‌افتد، قیمت دلار به علت اینکه تقاضا برای آن بالا می‌رود، افزایش پیدا می‌کند. بنابراین قیمت طلا نیز افزایش پیدا می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با صنعت پالایشگاهی و پتروشیمی نیز گفت: صنعت پالایشگاهی وظیفه تبدیل نفت خام به فرآورده‌های مهمتری مانند بنزین، نفت خام و گازوئیل را دارد. به این صورت که نفت خام استخراج شده را به موارد مشابه تبدیل می‌کند و به فروش می‌رساند. صنعت پتروشیمی، محصولات تولید شده توسط پالایشگاه‌ها را طی فرآیند خودش به محصولات متفاوت تری نظیر متانول و امثال این‌ها تبدیل می‌کند.
او افزود: پالایشگاه‌ها نفت خام را از وزارت نفت به قیمت ۹۵ درصد بازارهای جهانی خریداری می‌کنند در اصل این تخفیف یارانه‌ای است که دولت به پالایشگاه‌ها می‌پردازد بنابراین با افت قیمت نفت این مبلغ نیز کاهش پیدا می‌کند و از این حیث پالایشگاه‌ها با کاهش سودآوردی مواجه خواهند شد و بحثی که در خصوص نرخ خوراک و عوامل موثر بر سودآوری شرکت‌های پالایشی وجود دارد، به شدت متاثر از سیاست‌های دولت و وزارت نفت است که باید شاهد باشیم که این آثار به چه شکلی خودشان را در دولت آینده نشان می‌دهند.
مهرآبادی تصریح کرد: در خصوص صنعت پتروشیمی هم کاهش قیمت نفت باعث کاهش قیمت محصولات در خارج از کشور می‌شود و بسیاری از این شرکت‌ها صادرات محور هستند، بنابراین با افت قیمت جهانی نفت نیز با کاهش فروش مواجه خواهیم شد.
او افزود: در مورد باقی صنایع می‌توان گفت از کاهش قیمت نفت منتفع خواهند شد هر صنعتی که تامین انرژی اش از نفت صورت بگیرد از این کاهش سود می‌برد، مثل صنایع فلزات اساسی و سیمان و ... که با کاهش قیمت نفت هزینه هایشان نیز کاهش پیدا می‌کند، بنابراین در صنایعی مانند فولاد که ۱۵ درصد هزینه‌های آن مرتبط با انرژی است اگر قیمت نفت کاهش پیدا کند، هزینه آن‌ها نیز کم می‌شود و در نهایت سودآوریشان بیشتر می‌شود.
مهر آبادی تشریح کرد: بنابراین اگر ترکیب این عوامل را در کنار هم قرار بدهیم بازار سرمایه نسبت به کاهش قیمت نفت می‌تواند برآیند متعادلی را تجربه کند.
او در پایان گفت: آثار جایگزینی نیز در بازار‌ها مسئله مهمی است، چون کاهش در قیمت دلاری نفت در حال رخ دادن است، سایر بازار‌ها مثل مسکن و بورس و ... با افزایش مواجه خواهند شد؛ بنابراین کاهش قیمت نفت بر طلا اثری مثبت و بر روی بورس اثری متعادل خواهد گذاشت.
بر اساس این گزارش، در اقتصاد‌های وابسته به نفت، توجه به سیاست‌های بین المللی امری ضروری است، زیرا بالا و پایین رفتن قیمت نفت در اثر این سیاست ها، تاثیر مستقیمی بر بازارهای گوناگون داخلی خواهد داشت.
